energie
Milieu

Over de toekomst van kern-, wind- en zonne-energie

09.08.2021
door Sophie Lodewijks

Kerncentrales stoten geen broeikasgassen uit en, ondanks het radioactief afval, zou het een van de zuiverste vormen van energie zijn. Is de kernuitstap voor 2025 haalbaar? Wat zijn de alternatieven en hoe helpen die de energievraag te compenseren?

energieGilbert Eggermont

VUB
Kernenergie

Hoe ver staan we met dit soort energie in België?

“We hebben de grootste nucleaire concentratie ter wereld met twintig kernreactoren binnen 40 kilometer van de Belgische grenzen. Een beetje te veel van het goede, met soms dreigende schaarste en het laatste jaar regelmatig een groot overschot aan nucleaire elektriciteit. De reactoren staan op dichtbevolkte kwetsbare locaties zoals Doel en nabij Duinkerke en hebben sterk verschillende voorzieningen voor veiligheid. Dit maakt ons kwetsbaar voor een groot nucleair ongeval met radioactieve besmetting van de omgeving. Noodplanning en verzekering zijn daarbij op Europees vlak onvoldoende geregeld. Kernenergie kan het klimaat niet redden, maar ze kan vooral in Azië een bijdrage leveren.”

Wat maakt het zo noodzakelijk?

“De voorziening van basisvermogen voor grootverbruik maakte kernenergie nodig. De Antwerpse petrochemie en
de staalsector, de grootste CO2-vervuilers, zijn vragende partijen. Bij de opwekking van kernenergie komt nagenoeg geen broeikasgas vrij en bij normale werking ook weinig radioactiviteit in lucht en rivier, maar het afvalprobleem blijft. Duurzame ontwikkeling draait om meer dan een lage CO2-uitstoot en daar scoort kernenergie ondermaats, volgens onze VUB SEPIA-studie. Uranium is ruim beschikbaar maar rond de mijnen is er langdurige vervuiling en afval. Dat geldt overigens voor de ganse splijtstofindustrie, die geen vertrouwen krijgt om langlevend afval te bergen.”

Hoe ziet de toekomst van dit soort energie eruit?

“Niet rooskleurig. Grote nieuwe reactoren mislukten en hernieuwbare energie breekt door aan lage prijs. Onze twee oudste reactoren zijn overbodig maar de twee jongste en veiligste kerncentrales kunnen tot 2035 draaien. Dat vereist minder gascentrales. Ze stoten weinig CO2 uit omdat ze energie-efficiënter zijn (62 procent) tegenover sterk waterverbruikende kerncentrales (35 procent). We moeten zorgen dat onze kWh- fondsen voor nucleair afval vanuit Suez naar België terugkomen zodat we het afval kunnen bergen, liefst in Europees verband. Nucleaire toekomst zit misschien in kleine modulaire reactoren als die inspelen op de energietransitie en naast elektriciteit ook industriële proceswarmte kunnen produceren.”

windenergieIlyeass El Khattouti

Aggreko Benelux
Windenergie

Hoe ver staan we met dit soort energie in België?

“Windenergie zette de laatste jaren flink wat stappen, met name door het installeren van grote offshore-projecten. Maar wanneer we kijken naar de gewenste hoeveelheid geïnstalleerde capaciteit, zien we dat we er nog lang niet zijn. Eind januari 2021 beschikte België over 2262 megawatt aan geïnstalleerde windcapaciteit, de gewenste geïnstalleerde capaciteit voor 2027 ligt op 4000 megawatt. Daarom ondersteunen wij grote spelers in de windenergie met slimme stroomoplossingen. Denk hierbij aan de bouw van windparken, het testen en in bedrijf stellen van turbines, maar ook aan gedurende onderhoud van de windturbines. Al deze oplossingen kunnen zowel on- als offshore ingezet worden.”

Wat maakt het zo noodzakelijk?

“Het spreekt voor zich dat windenergie een erg duurzaam alternatief is voor fossiele energieopwekking en grijze energie zoals kernenergie. Met de huidige nadruk op de verduurzaming van de energiemarkt, maakt windenergie mede het verschil. Om de klimaatdoelstellingen te kunnen behalen en de totale uitstoot van broeikasgassen te verminderen, is deze vorm van energie essentieel om in 2030 40 procent minder uitstoot te garanderen en op die manier de opwarming van de aarde te beperken. Ook wij hebben een langetermijnstrategie opgesteld om tegen 2050 volledig net zero te zijn, we innoveren dan ook continu om groenere, duurzamere oplossingen te bieden.”

Hoe ziet de toekomst van dit soort energie eruit?

“Met de uitdagende klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050 wordt er verwacht dat de rol van windenergie steeds groter wordt. En, in tegenstelling tot fossiele brandstoffen, geraakt wind nooit op. Dankzij voortdurende inzet op innovatie groeit de hoeveelheid opgewekte energie per turbine snel. Er lopen continu onderzoeken om de technieken te optimaliseren en betere materialen te gebruiken, wat er uiteindelijk voor zorgt dat het steeds goedkoper en dus efficiënter wordt om windparken te bouwen en windenergie op te wekken. Wat wel gezegd moet worden, is dat windenergie momenteel nog afhankelijk is van subsidies vanuit de overheid.”

energieJef Poortmans

IMEC
Zonne-energie

Hoe ver staan we met dit soort energie in België?

“Het straatbeeld bewijst het: zonne-energie brak de laatste jaren door in Vlaanderen. Na de afbouw van de steunmaatregelen in 2012, heeft de sector moeilijke jaren gekend. Maar vanaf 2018 kwamen we, dankzij de ambitieuze EU-objectieven, terug in een stroomversnelling terecht. Het is duidelijk dat zonne-energie wereldwijd een cruciale rol zal spelen. In het laatste decennium is deze industrie in tienvoud gegroeid en een bijkomende groei in vijf- tot tienvoud in het volgende is erg waarschijnlijk. Momenteel is PV wereldwijd goed voor bijna 800 gigawatt piekvermogen en – uitgaande van de huidige groei – groeit dat naar meer dan 1 terawatt tegen 2022 en mogelijk zelfs tientallen terawatt in 2050.”

Wat maakt het zo noodzakelijk?

“Onze CO2-uitstoot moet omlaag en hier is zonne-energie cruciaal. Het Internationaal Energieagentschap (IEA)
noemt zonne-energie niet zomaar de ‘nieuwe koning in de energiesector’. Het produceren van een zonnepaneel brengt ook CO2-uitstoot met zich mee, maar dit betaalt zichzelf terug binnen één tot anderhalf jaar. En als we deze zonnepanelen lokaal produceren, verkleint onze voetprint nog harder. Zonnepanelen met fotovoltaïsche cellen, ook wel PV-cellen genoemd, zijn veelal de goedkoopste vorm van elektriciteit en kunnen in de omgeving geïntegreerd worden. PV zal een steeds belangrijkere vorm van energieopwekking worden, en, hoe zuidelijker je op de wereldkaart kijkt, hoe groter dat aandeel.”

Hoe ziet de toekomst van dit soort energie eruit?

“Als je ziet dat zonne-energie nu 5 gigawatt aan stroom levert en de cijfers een schatting van 20 gigawatt beloven in 2030, met zelfs een mogelijke doorgroei naar 24 tot 60 gigawatt in 2050, zie je dat het hard gaat. Het aantal PV-panelen zou dan verantwoordelijk zijn voor 40 tot 50 procent van de elektriciteitsgeneratie. Praktisch gezien zal dat er voor een
deel hetzelfde uitzien als nu, met zonnepanelen op daken en zonneparken, zoals bijvoorbeeld Kristalpark in Limburg. Maar we gaan ook steeds meer naadloos geïntegreerde PV-installaties zien in onze onmiddellijke omgeving. Zo maken ze deel uit van façades van gebouwen, autodaken, maar ook van infrastructuur zoals voetpaden en wegen.”

Vorig artikel
Volgend artikel