Duurzaamheid: grote kloof tussen intentie en gedrag
Een betere wereld en duurzaamheid beginnen bij onszelf. Het klinkt als een cliché, maar eens onze mindset veranderd is, moet ook ons gedrag veranderen. Een duurzame wereld komt er door een optelsom van verschillende activiteiten binnen de kaders voeding, wonen, energie en mobiliteit.
Als iemand toont hoe het moet, dan wel Steven Vromman die onder zijn alter ego Low Impact Man bekendheid verwierf met het gelijknamige Canvas-programma. Vromman houdt zijn ecologische voetafdruk zo klein mogelijk en dat resulteert in één PMD-zak per jaar. Hij is overtuigd dat het bewustzijn bij consumenten al decennia aan het groeien is.
“Mensen beseffen steeds meer dat ze door hun keuzes een ecologische voetafdruk hebben”, vertelt Vromman. “90 procent van de Europeanen erkent het klimaat als een groot probleem. Ongeveer 40 procent van de Belgen zegt dat hij duurzaamheid meeneemt in het aankopen van voeding. De pandemie en de stijgende energieprijzen hebben echter de aandacht voor milieukwesties verminderd. Onzekerheid rond de toekomst zorgt ervoor dat het ecologische aspect wat minder zwaar doorweegt in de keuzes die we maken. Er blijft een grote kloof tussen intentie en gedrag.”
Vromman stelt dat het belangrijk is om naar het geheel te kijken. “Al te vaak wordt milieubewust leven gereduceerd tot afval sorteren en het licht uitdoen. De zwaarste impact komt echter van voeding, wonen en mobiliteit.” Bij voedsel zorgt overstappen naar een meer plantaardig dieet voor grote klimaatwinst, zegt Vromman. “Kiezen voor biologisch en lokaal voedsel én voedselverspilling vermijden zijn ook belangrijk rond duurzaamheid.”
Wat wonen betreft is niet enkel de woning zelf van belang, maar ook waar die zich bevindt. Vromman: “Compacter wonen in een goed geïsoleerde woning dicht bij alle voorzieningen blijft heel belangrijk voor duurzaamheid. Verstandig gebruik van toestellen en warm water helpen zeker mee. Water opvangen voor het toilet en andere toepassingen speelt ook een grote rol. Een heel eenvoudige actie met veel impact is kiezen voor 100 procent hernieuwbare stroom. Bij mobiliteit blijft de auto de grote boosdoener. Nog te veel kleine verplaatsingen gebeuren met de wagen.”
Al te vaak wordt milieubewust leven gereduceerd tot afval sorteren en het licht uitdoen.
Els Slembrouck is zaakvoerder en milieucoach bij Coachessence. De focus ligt bij haar op preventie en milieu. Slembrouck deelt de hedendaagse consument graag op in drie groepen: de ‘bewusten’, de ‘aanklagers’ en zij die er helemaal niet mee bezig zijn. “Zogenoemde ‘bewusten’ zijn mensen die er echt voor gaan: van consu-minderen tot het zelf bouwen van een tiny house, van zero waste tot gebruikmaken van circulaire economie en zelfs de wagen collectief aankopen naast de elektrische fiets. Deze groep mensen groeit. Hun creativiteit is aanstekelijk, en hun stem wordt met de dag luider.”
Aanklagers zijn volgens Slembrouck dan weer vooral bezig met het met de vinger wijzen naar anderen en hun praktijken: de overheid, de Winterspelen, het WK-voetbal, langeafstandsreizigers… “Die groep legt de schuld liever bij anderen.”
En dan is er nog de derde groep. “Zij zullen al snel zeggen dat met de coronapandemie en alles wat we hebben moeten doormaken, het klimaat hen even gestolen kan worden. ‘Ik probeer wat minder plastic zakjes te gebruiken, dat helpt ook.’”
Steve Vromman omarmt wel het idee dat zowel bedrijven als consumenten duidelijk bezig zijn met duurzaamheid. “Het feit dat de omschakeling naar meer plantaardige voeding zich de komende jaren zal doorzetten, is positief. Niet alleen de consument kiest ervoor, ook de stikstof- en klimaatproblemen dwingen ons in de richting van een eiwitevolutie. Een terrein binnen de voeding waar nog enorm veel winst te boeken valt, is het vermijden van voedselverspilling. Ook hierrond komen steeds meer initiatieven van de grond. De weg naar een duurzaamheid blijft echter nog lang.”
Vromman: “Kringwinkels en repair-cafés kunnen nog aan belang winnen evenals deelsystemen die maken dat we niet alle spullen individueel moeten bezitten. Globaal gezien worden nog te veel wegwerpartikelen gemaakt en is ingebouwde veroudering nog steeds een strategie bij veel producenten.”