Afval zou nog veel meer een grondstof moeten worden
Ons land is een sorteerkampioen en dat geldt ook voor de bedrijfsverpakkingen. In twintig jaar tijd steeg het recyclagepercentage van bedrijfsmatige verpakkingen van 74 naar 90,5 procent. En de komende jaren moet dat cijfer nog hoger, zegt Francis Huysman, Managing Director van Valipac.
Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid
Valipac is het erkende organisme voor de ‘uitgebreide producentenverantwoordelijkheid’, toegepast op bedrijfsmatige verpakkingen. Die uitgebreide productverantwoordelijkheid betekent dat producenten gedurende de hele levenscyclus verantwoordelijk blijven voor verpakkingen. Valipac groepeert ongeveer 7000 van die producenten en zorgt dat hun verpakkingen ingezameld en gerecycleerd worden.
“Toen wij in 1997 opgericht werden, volgden we vooral een lineair model”, zegt Huysman. “Afval werd in balen geperst, op een schip geladen en naar China afgevoerd. En daarmee was de kous af. Nu evolueren we in sneltempo naar een circulair model. Het is veel meer de bedoeling geworden om afval in eigen land te houden, of toch ten minste in de EU, en om het opnieuw te hergebruiken. Dat kan echter alleen als alle stakeholders in dat proces hun verantwoordelijkheid opnemen: niet enkel de bedrijven die goederen verkopen, maar ook verpakkingsproducenten, de ophalers, de recyclers, de traders… Afval zou nog veel meer een grondstof moeten worden. Het is een werk van lange adem, maar we zijn zeker op de goede weg.”
Meer dan 90% gerecycleerd
De cijfers bewijzen dat ook. In 2020 werd door de 7000 klanten van Valipac iets meer dan 745.000 ton verpakkingsmateriaal op de markt gebracht. Liefst 697.000 ton daarvan werd gerecycleerd, dat is meer dan 90 procent. “Per materiaalsoort zijn er nog wel verschillende doelstellingen”, legt Huysman uit. “Bij karton bijvoorbeeld is dat 90 procent, maar daar zitten we al aan 100 procent. Quasi al het karton dat in België als bedrijfsverpakking wordt gebruikt, wordt dus al gerecycleerd. Bij hout is de doelstelling 80 procent, daar zitten we aan 88,6 procent, ook al zeer goed dus. Wat plastic betreft, is de doelstelling momenteel 50 procent. Daar halen we 60,9 procent, maar we willen graag nog een tandje bijsteken. Zeker als je weet dat de norm in 2030 op 65 procent zal komen te liggen.”
België neemt trouwens een unieke positie in wat betreft de recyclage van verpakkingen. Ons land is het enige in Europa dat twee organismen heeft die zich daarmee bezighouden: Fost Plus voor de huishoudelijke verpakkingen, Valipac voor de bedrijfsmatige verpakkingen. “Andere landen zijn inderdaad een stuk minder gefocust op bedrijfsverpakkingen”, aldus Huysman. “We zijn een klein en ingewikkeld landje, maar ik denk dat we absoluut fier mogen zijn op de manier waarop wij het aanpakken. En zonder pluimen op mijn hoed te willen steken: Valipac is een al bij al kleine organisatie met bescheiden middelen, maar wat we daarmee doen, is echt wel straf.”
Quasi al het karton dat in België als bedrijfsverpakking wordt gebruikt, wordt al gerecycleerd.
Aanpakken van enkele uitdagingen
Om de circulariteit van bedrijfsmatige verpakkingen te realiseren, moet Valipac wel enkele uitdagingen aanpakken. Zo moet de traceerbaarheid van de verpakkingen nog beter, en moet er ook vaker aan lokale recyclage gedaan worden. Ook de klanten van de organisatie moeten het begrip circulariteit nog meer omarmen. “Materiaal naar Azië sturen is gemakkelijk en goedkoop, maar niet duurzaam”, zegt Huysman. “Ik denk dat er nog manieren genoeg zijn om extra recyclageopportuniteiten te creëren. Soms heeft het ook met educatie te maken. Veel bedrijven weten bijvoorbeeld niet dat de recyclagetoepassingen voor bedrukte folies veel beperkter zijn dan onbedrukte. Of dat bijvoorbeeld de toepassingen voor gerecycleerde gekleurde folie heel klein is. Zo weinig mogelijk gekleurde folie gebruiken is dus zeker geen slecht idee.”
Pack It Better
Om dat soort kennis nog beter te verspreiden, zette Valipac, in samenwerking met Fost Plus, een platform op – Pack It Better – om expertisecentra in contact te brengen met bedrijven. Op die manier kunnen ze een snel en wetenschappelijk onderbouwd antwoord krijgen voor al hun vragen rond de duurzaamheid van hun verpakkingen.
Nog een incentive voor bedrijven om zich grondiger met hun recyclage in te laten, zijn de premies die Valipac voorziet. “Er is allereerst een eenmalige startpremie als een bedrijf start met inzamelen”, zegt Huysman. “We voorzien ook een containerpremie. Dat is een tussenkomst in de huurprijs voor een selectieve container. Daarnaast is er nog een tussenkomst in de recyclagekosten zelf. Uiteraard wel alleen voor die materialen die geld kosten. Papier en metaal brengen geld op, dus daar komen we niet tussen. De premie bedraagt bijvoorbeeld dertig euro per ton plastic of tien euro per ton hout.”
Ook goed om te weten: die premies zijn geen overheidspremies. “Neen, absoluut niet”, onderstreept de Valipac-Managing Director. “Het zijn geen subsidies. Het geld komt van de producenten zelf. Dat wil zeggen dat dus ongeveer 60 procent van hun bijdrage rechtstreeks terugvloeit naar de industrie.”