revalidatie
Gezondheid

Innovatie in revalidatie

25.11.2019
door Kim Beerts

De zorgsector is een innovatieve sector. Om de revalidatie en verzorging te verbeteren worden steeds vaker technologische toepassingen gebruikt. Van gaming tot robotica: ontdek hoe ze het revalidatieproces naar een hoger niveau tillen. 

Nele Mesure

Directeur Bewonerszorg, WZC Ter Berken
VR & EN-TV

Hoe beïnvloedt innovatie bij jou de zorgverlening?

“Ons woonzorgcentrum richt zich voornamelijk tot psychisch kwetsbare senioren, waaronder mensen met dementie. Uit ervaring weten we dat zij baat hebben bij reminiscentieactiviteiten, waarbij positieve herinneringen uit hun verleden opgeroepen worden. Die activiteiten ondersteunen we vaak met digitale middelen. Zo stapten we vorig jaar in een virtual reality-project, waarbij de bewoners 360°-beelden te zien kregen van hun ouderlijke huis, school of buurt waarin ze opgroeiden. En met de EN-TV, een reuzentablet, kunnen we via apps muziek ‘uit de oude doos’ spelen en prenten van vroeger tonen. Daarnaast gebruiken we de tablet ook om de fijne motoriek te trainen en aan hersengymnastiek te doen.”

Wat zijn de voordelen voor de patiënt?

“In de eerste plaats zorgen de VR-bril en de EN-TV voor aangename feel good-momenten. Onze bewoners amuseren zich en er is sociale interactie. Dat heeft een positief effect op hun gemoedstoestand. Daarnaast worden de senioren ook mentaal gestimuleerd. Zéker via de tablet, vol apps die afgestemd zijn op de verschillende fasen van dementie: sommige spelletjes trainen het geheugen, logisch denkvermogen of de fijne motoriek, andere focussen dan weer op het oproepen van herinneringen via liedjes en foto’s. Er duiken daardoor meer momenten van herkenning op. Onze begeleiders kunnen dankzij de tablet ook meer variatie in hun activiteiten stoppen, wat het voor iedereen boeiend en verrijkend houdt.”

Wat brengt de toekomst nog?

“Technologie krijgt meer en meer een plek binnen de verschillende woonzorgcentra. Dat zie ik ook op vakbeurzen. Niet alleen voor de animatie, waar een wereld van nieuwe mogelijkheden zich opent, maar ook voor de verzorging zullen we op meer technologische steun kunnen rekenen. Ik kijk bijvoorbeeld uit naar de verdere ontwikkelingen op het vlak van lichttherapie − iets waar personen met dementie veel nood aan hebben. Slimme innovaties kunnen het leven van onze senioren alvast heel wat aangenamer maken. Ik hoop dan ook dat er voldoende geëxperimenteerd zal worden en dat de toepassingen breed uitgerold worden, zodat ze ook betaalbaar zullen zijn. Iets wat vandaag nog vaak moeilijk is.”

Tine Van Lommel

Innovation Manager, KU Leuven R&D/Coördinator Sports.Tech
KneeVR

Hoe beïnvloedt innovatie bij jou de zorgverlening?

“Bij lange revalidaties merken kinesisten dat veel patiënten omwille van de eentonigheid en langdradigheid te snel afhaken. Dat komt hun eindresultaat niet ten goede. Daarom bundelden we vanuit KU Leuven de kennis in de regio en ontwikkelden we samen met projectpartners Cronos, U-Sentric, GRIT Belgian Sports Clinic, Health House en UCLL de applicatie ‘KneeVR’: een virtual reality-game waarbij de patiënt oefeningen doet in een uitdagende spelomgeving. Hij moet objecten ontwijken, zware voorwerpen verplaatsen of met iets gooien. Een virtuele coach doet de oefeningen voor en sensoren detecteren of ze juist worden uitgevoerd. Zo verhogen we de motivatie van de patiënt en verbeteren we de revalidatie.

Wat zijn de voordelen voor de patiënt?

“Momenteel focussen we ons op knieletsels aan de voorste kruisbanden, waarna liefst negen maanden gerevalideerd moet worden. Bij deze patiënten, vaak topsporters, merken we dat de motivatie verhoogt dankzij KneeVR. De revalidatie wordt leuker en dus ook langer volgehouden, waardoor het niveau van voor de blessure wordt teruggehaald. De technologie werkt ondersteunend en is een verrijking voor de traditionele revalidatie. Met de app kan de kinesist zijn oefeningen verder aanvullen en meer variatie in de training stoppen. Dankzij de data die wordt opgeslagen, krijgt de kinesist ook een beter zicht op de progressie van de patiënt.”

Wat brengt de toekomst nog?

“Gamification komt op binnen de revalidatie. Vandaag experimenteren therapeuten al met commerciële videospellen, maar die missen enkele componenten om ze doeltreffend te maken. Met KneeVR kunnen we die geïndividualiseerde aanpak wél bieden. Vandaag is er een werkend prototype. De volgende stap is dat we er de markt mee op gaan. Hiervoor zoeken we momenteel nog partners. Tijdens het project deden we er alvast alles aan om KneeVR levensvatbaar te maken: we betrokken de eindgebruikers − de kinesisten en patiënten − van bij het begin bij de ontwikkeling, zodat de app perfect aan hun noden voldoet. We hopen dan ook dat straks een grote groep de KneeVR zal kunnen gebruiken.”

Prof. Christophe Lafosse

Paramedisch en Wetenschappelijk Directeur, Revalidatieziekenhuis RevArte
Ekso staprobot

Hoe beïnvloedt innovatie bij jou de zorgverlening?

“In ons revalidatieziekenhuis RevArte gebruiken we een prototype van de EKSO staprobot: een extern skelet dat personen met een ernstige bewegingsbeperking, bijvoorbeeld na een verlamming, helpt om actief rechtop te staan en opnieuw te stappen. Naast ondersteuning zorgt het robotskelet ook voor meer precisie bij herhaalde bewegingen. Terug leren stappen vraagt om veel accurate, gestandaardiseerde oefeningen. Dat maakt de revalidatie intens en tijdsintensief − ook voor de zorgverleners. Een robot-geassisteerde staprevalidatie is efficiënter. Zo zal de patiënt, die tijdens de conventionele therapie 30 tot 50 stappen zet, met de EKSO staprobot al gauw 200 tot 300 stappen zetten.”

Wat zijn de voordelen voor de patiënt?

“De robot biedt een krachtige ondersteuning, zodat de patiënt vanuit zijn rolstoel terug rechtop − op ooghoogte − komt. En dit al snel in het revalidatieproces. Dat heeft een positieve psychologische impact. Daarnaast leert hij sneller een normaal stappatroon aan: hij kan tijdens de revalidatie meer stappen zetten, waardoor de beweging zich sterker in zijn hersenen nestelt. Hij zal ook juister bewegen dankzij de robot, die maar liefst 500 keer per seconde het gangpatroon en de heupzwaai, die nodig is om vooruit te gaan, berekent. En omdat rechtop bewegen ook hart- en longproblemen, botontkalking en zitwonden vermijdt, werkt de staprobot ook preventief. Kortom, de levenskwaliteit gaat erop vooruit.”

Wat brengt de toekomst nog?

“Dankzij de technologische vooruitgang zullen steeds meer patiënten gebruik kunnen maken van draagbare exoskeletons. In de nabije toekomst wachten ons ook nog meer geavanceerde assistieve technologieën, zoals robots die interageren met mensen: de robot zal dan aanvoelen hoeveel kracht welk been nodig heeft om recht te staan. En in een nog wat verdere toekomst is er ook brein-computer interface, waarbij het signaal in je hersenen − dénken dat je wilt rechtstaan − de robot al in werking zet. Het is alvast belangrijk dat we vanuit verschillende kennisdomeinen, van de biomechanica tot de psychologie, blijven samenwerken om de systemen zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken.”

Vorig artikel
Volgend artikel