Hightech is kinderspel geworden

Technologie in kinderspullen is helemaal in zwang. In zowat elk product weten de fabrikanten tegenwoordig wel slimme en futuristische features te stoppen. Maar nergens is de opmars zo duidelijk als in speelgoed en tablets.

Na de volwassenen, de tieners en de senioren heeft de wereld van de hightech alweer een nieuwe, interessante doelgroep gevonden. Die van de jonge kinderen. En die twee lijken het heel goed met elkaar te vinden. Technologie is dan ook een wezenlijk onderdeel geworden van kinderspullen. Het Amerikaanse Pixie Scientific bijvoorbeeld werkt aan een elektronische luier. Die heeft ingebouwde sensoren die de stoelgang en urine onderzoeken. Door middel van een QR-code die de ouders elke ochtend kunnen scannen, komen ze dan te weten of hun kind misschien een infectie van de urinewegen heeft. Of wat te denken van de Sleevely? Deze slimme melkfles die met bluetooth is uitgerust laat op de smartphone van de ouders zien hoe warm de melk is. En hoeveel je spruit er van gedronken heeft en wanneer hij of zij er van dronk. Vergeetachtige ouders krijgen zelfs een vriendelijke herinnering als ze vergeten om baby zijn avondpapje te geven.

Maar technologische innovaties zijn natuurlijk het duidelijkst in het speelgoed. Het aantal robots dat men met tablets kan bedienen, is niet meer op de vingers van een hand te tellen. Vroeger had je al de Tamagotchi, tegenwoordig is de Furby het virtuele huisdier du jour. Inclusief nukkige buien als je veel aan zijn staart trekt. Voor piloten in spe is er dan weer de Nano-Falcon, een piepklein helikoptertje van elf gram dat echt kan vliegen en bedoeld is voor kinderen vanaf zes jaar. En ondertussen zijn er zelfs al verschillende tablets en smartphones te vinden die speciaal voor kinderen zijn ontwikkeld. Zoals de Kurio bijvoorbeeld. “Ouders zeggen vaak tegen hun kinderen dat ze niet aan de tablet mogen komen omdat het geen speelgoed is”, zegt Bianca Jansen van Kurio. “Daarom dachten wij: misschien moeten we er dan eentje maken die enkel van de kinderen is.”

Er is al een link vastgesteld met obesitas en er wordt gewaarschuwd voor slaapstoornissen en slechtere resultaten op school

Delphine Jacobs

Om kids op een veilige en verantwoorde manier met internet te laten omgaan, zijn er in de Kurio wel wat restricties ingebouwd. Zo staat er bijvoorbeeld een filtersysteem op waarmee de ouders kunnen bepalen wat hun kroost te zien krijgt op het wereldwijde web. “Zaken als seks, drugs en geweld gaan er meteen uit”, zegt Jansen. “Ouders kunnen ook heel gemakkelijk zelf lijstjes maken met sites die men moeten toestaan of net blokkeren. En die instellingen kan men aanpassen naarmate het kind ouder wordt.” De Kurio heeft daarnaast een eigen appwinkel waarin enkel programmaatjes en spelletjes te koop zijn die door de fabrikant werden getest en goed bevonden voor jonge kinderen. “En dan is er ook een tijdslimiet in te stellen”, legt Jansen uit. “Ouders kunnen bepalen dat ze het apparaat bijvoorbeeld een uur per dag mogen gebruiken. En daarna gaat hij automatisch uit, geen discussies, onderhandelingen en gezeur meer.”

Op die manier klinkt het allemaal prima, maar de vraag blijft natuurlijk. Is het überhaupt een goed idee om jonge kinderen al een tablet in hun handen te stoppen? Kinder- en jeugdpsychiater Delphine Jacobs, verbonden aan de KULeuven, toont zich alvast een koele minnaar van de toestellen. “Ik zou pleiten om de schermtijd voor kinderen te beperken tot maximaal één uur per dag. En als kinderen er zelf niet achter vragen, zie ik ook geen enkele reden waarom je als ouder zo’n apparaat voor hen zou kopen.” Het passieve beeldschermentertainment oefent volgens Jacobs op bijna iedereen een zeker verslavend effect uit, in die zin dat het aantrekkelijk is en weinig of geen moeite kost. “Mij lijkt het dus erg riskant om heel jonge hersenen hier al te veel aan te laten wennen. Computers en consoles stimuleren ook te weinig de globale ontwikkeling van kinderen. Er is geen link naar sociale vaardigheden omdat wat geleerd wordt op de tablet, niets te maken heeft met de complexiteit van echte sociale relaties.”

Vroeger keken wij als kind ook veel televisie, tablets hebben die rol overgenomen

Bianca Jansen

Maar niet alle ouders zijn het daarmee eens. Dominique Stynen uit Aarschot is alvast een van die moeders die toch voor de tablet overstag is gegaan. Haar zoontje Jules (9) heeft er sinds vorig jaar eentje. “Hij heeft die dingen leren kennen via vriendjes op school”, vertelt ze. “Natuurlijk wou hij er zelf ook graag een. Zijn meter heeft er dan eentje gekocht voor zijn communie.” Echte regels rond tabletgebruik hanteert Stynen niet. “We hebben geen expliciete regels afgesproken. Zolang hij het ding maar meteen weglegt als ik hem dat vraag. En daar houdt hij zich voorlopig prima aan.”

Toch kan een bepaald percentage van de kinderen zich nog nauwelijks bezighouden zonder elektronica. Jacobs: “Zij zullen hun schermvrije tijd doorbrengen door, al dan niet geduldig, te zitten wachten op het ingaan van hun schermtijd. Er is al een link vastgesteld met obesitas en er wordt gewaarschuwd voor slaapstoornissen, slechtere schoolresultaten en pesterijen.” Van een verslaving of problematisch gebruik is er bij Jules alvast geen sprake, zegt Stynen. “Soms kijkt hij er dagen niet naar om en speelt hij met andere dingen. Maar gemiddeld gebruikt Jules de tablet pakweg drie kwartier per dag. In de weken dat hij bij zijn papa is, is er zelfs helemaal geen tabletgebruik. Want daar is er geen.” Ook van verminderde schoolresultaten of andere negatieve effecten, is er geen spoor. “Zijn punten zijn net zo goed als vroeger.” Ook Bianca Jansen tilt, misschien niet geheel verwonderlijk, minder zwaar aan de populariteit van tablets bij kinderen dan Jacobs. “Vroeger keken wij als kind ook veel televisie en toen was er net dezelfde discussie. Tablets hebben die rol nu voor een stuk overgenomen. Ik denk dat die evolutie niet meer terug te draaien is.”