Goed boeren met smart farming
Tegen 2050 zullen we 10 miljard monden te voeden hebben. Er is nu al een toenemende vraag naar kwalitatief voedsel dat met respect voor mens en milieu geteeld wordt. Er vallen termen als precisielandbouw en smart farming. Wordt dat dan de toekomst?
De toekomst van de landbouw
De wereldbevolking neemt toe. We leven langer en het welvaartspeil stijgt. Dat alleen al verhoogt de druk op het milieu. Maar hoe zit het met de landbouw? Gaat die de mensenmassa kunnen blijven voeden en neemt de milieudruk toe met de hogere productie? Moeten we op zoek gaan naar alternatieve teeltwijzen? Jürgen Vangeyte, wetenschappelijk directeur agrotechniek aan het ILVO -het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek-, geeft een woordje uitleg.
Smart farming
“Precisielandbouw zien wij als een mogelijk dubbel antwoord: door op je akker de juiste actie uit te voeren, op de juiste plaats en het meest geschikte moment kun je al een grotere oogst halen. Tegelijkertijd kun je toekomen met netto minder pesticiden en bemesting.” Concreet hebben we het dan over allerlei sensoren die de landbouwmachines gedetailleerder laten ‘kijken’ en werken. Dat is smart farming, met een meer doorgedreven datamining. Via het Internet of Things ontstaat er, uit massaal verzamelde data, een nieuw soort intelligentie.
Gesprekjes tussen gewassen
Stel dat alle landbouwwerktuigen met elkaar kunnen communiceren. Zegt de ploeg ’s avonds in de schuur tegen de pikdorser: “Er is daar een stukje akker achteraan waar ik altijd harder moet werken.” “Net de plek waar ik minder opbrengst heb”, antwoordt de pikdorser. “Misschien moeten we de boer zeggen dat hij, in plaats van daar koppig te blijven mesten en bespuiten, de bodemkwaliteit moet verbeteren.” De boer krijgt info uit die ‘gesprekken’ en trekt er zijn conclusies uit. Heel simpel voorgesteld. De realiteit is complexer, natuurlijk. In de praktijk zullen data massaal binnenkomen vanuit verschillende machines, labs, sensoren, verwerkingsfabrieken. Al die gegevens moeten geanalyseerd en ‘vertaald’ worden naar de juiste acties en timing.
Smart farming zal de boer bijstaan om data te verwerken, zonder het van hem over te nemen. Jürgen Vangeyte
Data de baas blijven
“Smart farming zal de boer bijstaan om data te verwerken, zonder het van hem over te nemen.” Het jongste jaar, niet toevallig uitgeroepen tot Jaar van de data in de landbouw, is er hard gewerkt geweest aan een belangrijk knelpunt. Wie is eigenaar, wie profiteert en wat is een faire verdeling van de meerwaarde in zo’n agrarisch datagedreven systeem? Er groeit een consensus dat de boer bewust moet kunnen kiezen met wie, waarom en hoe lang hij de data uit zijn bedrijf of zijn machines deelt. ‘Baas’ blijven van zijn data. Dat staat ook in de gloednieuwe Europese Code of Conduct.
Kennis delen
Anderzijds, wil je slagen als technologiebedrijf dat nuttige, nieuwe en geïndividualiseerde kennis berekent uit de grote dataverzameling van heel veel anonieme bedrijven, dan is de eerste voorwaarde juist dat de machinebouwers, loonwerkers, vervoerders… hun datastromen ter beschikking stellen. Kennis delen levert pas iets op wanneer alle partners van de keten betrokken zijn. Het komt er dus op aan om vertrouwen te winnen en de boer te overtuigen dat er ook voor hem een meerwaarde zit in het hele proces. “Als onderzoekers krijgen we wel signalen van terughoudendheid. Boeren denken dat ze vooral veel zullen moeten investeren in digitalisering, drones, automatisering… maar dat ze daar te weinig voor terug krijgen.”
Haalbare omslag maken
Europa zet in op smart farming om de verwachte 70 procent stijging van de globale voedselproductie te realiseren. Het is dus cruciaal dat de boer aan boord blijft en dat een digitale omslag haalbaar en aanvaardbaar wordt gemaakt. Wie ook al jaren bezig is met het zoeken naar vormen van smart farming, is Pascal De Bondt van Urban Smart Farm. De Bondt is overtuigd van de nijpende noodzaak van alternatieve productiewijzen, maar experimenteert dichter bij huis. “Als je weet dat de stad Gent binnen de kortste keren een bevolkingsaangroei verwacht van maar liefst 10 procent, is het duidelijk dat er iets moet gebeuren.” Volgens hem zullen we met z’n allen zuiniger moeten omspringen met (eindige) energie, grondstoffen en water. “En als het klimaat niet meezit, moeten we maar een microklimaat creëren.”
Hightech boerenverstand
De Bondt heeft een restaurantverleden en trachtte in een vorig leven al planten te kweken onder ledlampen en kruiden te telen op een dak in Gent. Vandaag is hij de drijvende motor achter Urban Smart Farm, een project waarbij hij gebruik maakt van zeecontainers om op een duurzame manier en in meerdere lagen, kruiden, groenten, vissen en schaaldieren te kweken in de stad. Het project combineert hightech en gezond boerenverstand, onder één en hetzelfde dak. In 2016 startte de aquaponics boerderij als commerciële pilootinstallatie. Vandaag zorgt Urban Smart Farm, een combinatie van aquaponics, kunstlicht en natuurlijk voer in één gesloten systeem, voor de productie van groenten, vis en schaaldieren.
Stadstuintje 2.0
Tot zijn eigen verbazing zijn de reacties bijzonder positief. En intussen rijpen er bij De Bondt alweer nieuwe ideeën. Zo is hij aan het broeden op manieren om onder meer vruchten en eetbare bloemen te kweken. Ook staat er een groot boerderijproject in de steigers dat een coöperatie moet worden. “Een aanvankelijke showcase waarbij we alle Gentenaars willen betrekken. We streven naar rendabiliteit en voedselproductie zonder afval, waar alle Gentenaars aan kunnen meewerken. Zoals de stadstuintjes vroeger, maar dan versie 2.0, met coöperanten.”