Zin om te leven
Albert Bandura introduceerde reeds in 1977 het begrip ‘self-efficacy’: de wetenschap dat wat je doet een verschil maakt, dat je invloed hebt. Dat is een cruciale factor voor geestelijk welbevinden in een wereld die dat niet altijd bevordert.
De belangrijkste factor in het proces dat wij depressie noemen is machteloosheid. Hetzelfde voor wat wij burn-out noemen. Machteloos worden we wanneer we de realiteit zoals ze is of kan worden veroordelen en willen controleren. Dat doen we door te denken in termen van moeten, scores, regels, normen. Wij vergelijken de echte werkelijkheid met een virtuele en wanneer beide verschillen, besluiten wij dat de echte werkelijkheid fout is. En worden we machteloos.
Je kan tegen een rots op je pad schoppen om ze in beweging te krijgen, je eindigt met kwetsuren en uitputting en de rots blijft waar ze is. En jij ook. Want intussen ga je niet verder over, rond of onder de rots, desnoods met een omweg. Hetzelfde gebeurt wanneer je gevolgen zoals afkeuring, sterven of onaangename gevoelens probeert te vermijden bij het maken van je keuzes, ook als dat meer kwaliteit van leven kost dan toevoegt. Wat je absoluut vermijdt, controleert je leven. Veiligheid is een illusie. Ze willen garanderen kost vaak meer dan het opbrengt.
Je kan enkel verder als je geen eisen stelt aan wat was, is of zal zijn. In de plaats kijk je naar de keuzes die wel mogelijk zijn en maak je die. Dat is flexibiliteit, accepteren. Doen wat aansluit bij wat er voor jou echt toe doet, bij wie je echt wil zijn of worden. Weten wie dat is. Het voordoen. Authenticiteit.
Je kan enkel verder als je geen eisen stelt aan wat was, is of zal zijn, maar de keuzes maakt die wel mogelijk zijn.
Het is belangrijk om vervelende gevolgen en emoties zoals frustratie, angst en schaamte te tolereren en toch te doen wat zinvol is. Dat noemt men moed tonen, en mildheid naar jezelf en anderen. Leer piekeren te herkennen en je tijd aan zinvoller dingen te besteden.
Bovendien helpt het om je troeven zoals kennis, alertheid, fitheid, gezondheid, betekenisvolle relaties, interesses en ervaring te gebruiken, uit te breiden en te onderhouden. Gezond eten, voldoende bewegen, slapen en ontspannen spelen hierbij een belangrijke rol. Nieuwe dingen leren en uitdagingen aangaan ook.
Verder “mag” je focus eender waar liggen, maar beter niet bij presteren en zoveel mogelijk geld of een hoge status bezitten. Het kostbaarste dat wij hebben is immers onze tijd: ongeveer 29000 dagen in het mooie West-Europa. Tijd om zo zinvol mogelijk te gebruiken, op is op. Tijd om de dingen te doen die kwaliteit van leven bieden voor onszelf en anderen. Deze tijd omzetten in iets anders om te “hebben” is verloren als je daarmee niet meer kwalitatieve tijd kan “kopen” dan je eraan besteed hebt.
De meesten van ons halen er oprechte voldoening uit wanneer ze bijdragen aan de kwaliteit van zowel hun eigen leven als dat van anderen. Neem daarom ook aan en gebruik wat anderen daarin voor jou doen.