Je spiegelbeeld is niet je zelfbeeld
Hoe kijk je, los van duimpjes en likes, positief naar je eigen lijf? Een affaire met je vetrolletjes en cellulitis hoeft het niet te worden, vinden bodypositivisten. “Self-love gaat veel meer over gelijkwaardigheid en respect voor álle lichamen.”
Sinds enkele jaren ziet Lien Goossens, professor klinische ontwikkelingspsychologie aan de UGent, de beweging rond body positivity en self-love steeds meer ingang vinden. De beelden van een onrealistisch lichaamsideaal voor zowel mannen als vrouwen die ons overspoelen via onder meer de sociale media, lokken een toenemende tegenreactie uit.
Directe online evaluatie
“Vroeger spiegelden we ons aan foto’s van sterren of modellen in tijdschriften”, legt Goossens uit. “Met de komst van de sociale media is daar een sterke evaluatieve component bijgekomen. Posten we beelden van onszelf, dan worden die niet alleen zichtbaar voor heel veel mensen, we worden er ook op beoordeeld. De interactie is behoorlijk direct: de duimpjes gaan omhoog of niet.”
Wat die bevestiging of afwijzing precies met ons zelfbeeld doet, moet verder onderzocht worden. Want de rol van sociale media is ambigu, duidt de psychologe; ze hebben ook een verbindende rol. Zeker is dat de media een belangrijke factor zijn in hoe we ons lichaam concipiëren.
“Andere sturende elementen zijn hoe onze ouders en leeftijdsgenoten ons fysieke voorkomen beoordelen en waarde toekennen aan uiterlijkheden. Sommige mensen zijn bovendien meer kwetsbaar dan anderen om negatieve commentaren op zichzelf te enten. Ze leggen zichzelf een ideaal op waaraan ze moeten voldoen om de moeite waard te zijn. Gebeurt dat, dan is de kans groot dat ze ontevreden worden over hun eigen lichaam.”
Relativeren, niet veroordelen
Wat er aan de basis ligt van een gezond zelfbeeld? Dat je het zo breed mogelijk onderbouwt en niet laat afhangen van één enkele graadmeter, aldus Goossens. “Je zelfbeeld mag niet alleen bepaald worden door hoe je eruitziet in de spiegel, door je resultaten op school of door het getal op de weegschaal. Hoe meer dingen er zijn waaruit je iets positiefs kunt halen – doe je een leuke job, onderhoud je fijne vriendschappen, heb je toffe hobby’s? – hoe minder het uitmaakt als een van die zaken eens wat minder goed loopt.”
We vinden het allemaal doodnormaal om kritisch te zijn over ons eigen lijf, stelt blogster en voormalig plus-sizemodel Mayra Louise. “Body negativity is de norm. Het is zowat standaard om te denken: ik moet dunner of strakker zijn, of rondingen hebben op de juiste plekken. Wat ik zo mooi vind aan body positivity, is dat het startpunt helemaal anders is. Het gaat eigenlijk niet eens over vetrolletjes en cellulitis. Het engagement is: Stop met jezelf en anderen te veroordelen. Álle lichamen, welke vorm ze ook hebben, zijn gelijkwaardig en verdienen respect.”
Wat er aan de basis ligt van een gezond zelfbeeld? Dat je het zo breed mogelijk onderbouwt en niet laat afhangen van één enkele graadmeter: je spiegelbeeld.
Mild zijn voor jezelf
Natuurlijk is het een geweldige bonus als je jezelf mooi vindt, vervolgt Mayra Louise. “Maar zelf voel ik me de meeste dagen gewoon neutraal over mijn eigen lichaam. Ik probeer vooral te waarderen wat het voor me doet, in plaats van me te fixeren op wat ik zie in de spiegel. Dankzij mijn lijf kan ik mijn dochtertje knuffelen, mijn lievelingsmuziek horen of een wandeling maken door mijn favoriete stuk van Amsterdam. Door op die manier naar je lichaam te kijken en te appreciëren wat er wél is, kan je perspectief enorm veranderen.”
“Als ik even mezelf in overweging neem: hoe ik twintig jaar lang elke dag aan het lijnen was en mezelf uithongerde om toch maar aan die standaard te voldoen, dan sta ik vandaag fysiek en mentaal zoveel sterker”, erkent de blogster. “En op momenten dat het me wat minder goed lukt om voor mijn lijf te zorgen – omdat we midden in een pandemie zitten of wat dan ook – dan kan ik mild zijn voor mezelf, want ik zie the bigger picture.”
Het gouden advies
Het gouden advies dat wetenschapper en influencer met elkaar delen: laat je zelfappreciatie niet afhangen van de score die je geeft aan je eigen spiegelbeeld. “Je bént niet je pierehaar of je cellulitis, je bént niet dat hangbuikje dat je hebt overgehouden na drie zwangerschappen”, besluit Mayra Louise. “Een partner, een goede vriend(in), iemand die zorgt voor de mensen van wie je houdt, dat ben jij ook allemaal. Je mág mens zijn, het lukt gewoon niet altijd om alle ballen hoog te houden. Maar het vraagt inzet en commitment om dat in te zien.”