Samenleving en zorg, samen in verandering
Al in 2013 stelden de Vlaamse ziekenhuizen een nieuw zorgmodel voor: netwerken. Het vormen van netwerken is nodig om in te spelen op de zorgnoden van een verouderende bevolking én de evolutie naar steeds meer specialisatie in de zorg. Samenwerking wordt het codewoord van de toekomst.
De afgelopen maanden vroegen dertien Vlaamse ziekenhuisnetwerken een erkenning aan. De sector heeft zijn huiswerk gemaakt. De vorming van de netwerken groeide van onderuit. Nu is het aan de overheid om ze formeel te erkennen, werk te maken van een aangepast regelgevend kader én in de netwerken te investeren. Pas dan zal de noodzakelijke hervorming effect hebben.
“Ziekenhuisnetwerken bieden een antwoord op verschillende uitdagingen.”
Van één naar chronisch
De ziekenhuisnetwerken zijn immers geen doel op zich. De reorganisatie van het ziekenhuislandschap is nodig om ons gezondheidssysteem duurzaam en toekomstbestendig te maken. De netwerken moeten een antwoord bieden op twee grote uitdagingen: Enerzijds is er door de vergrijzing een sterke toename van patiënten met multipele chronische aandoeningen. Het beeld van een patiënt met één acute aandoening op één moment, die men verzorgt door één arts, evolueert snel naar dat van een patiënt met meerdere (chronische) aandoeningen, die men in wisselende episodes verzorgt door verschillende zorgverstrekkers.
Schakel in de zorgketen
Anderzijds is er de evolutie naar een steeds verdergaande specialisatie in de acute zorg. Hypergespecialiseerde geneeskunde voor zeldzame aandoeningen, waarvoor vaak dure technologie noodzakelijk is, zorgen voor meer fragmentering in het aanbod. Dat zorgt voor spanningen in tijden waar budgettair de sky niet langer de limit is. De netwerken kunnen een antwoord bieden op die uitdagingen. Zorg die niet complex is zal men dicht bij de mensen organiseren en goed bereikbaar zijn. Voor de specialistische zorg maken ziekenhuizen onderling afspraken. Niet elke specialisatie zal men nog in elk ziekenhuis aanbieden. Ziekenhuizen worden zo een schakel in een zorgketen waarin de patiënt centraal staat.
Investeren in de netwerken
De ziekenhuizen bieden ook kansen voor schaalvergroting die voor efficiëntere organisaties zal zorgen. Dat zal middelen vrijmaken die kunnen dienen voor het vervullen van andere noden, zoals ICT of meer zorgpersoneel. Het is duidelijk dat men in de eerste jaren vooral moet investeren in de netwerken. Dat de vorming hiervan gelijkstaat aan besparing, is dus een misvatting. De overheid neemt ook wat gas terug op dat vlak. Oorspronkelijk werd er gedacht dat een aantal diensten in de ziekenhuizen stante pede kon worden geschrapt. De overheid heeft ook al ingezien dat het zo’n vaart niet zal lopen. Maar de ratrace om in het ene ziekenhuis alle nieuwe diensten, apparatuur en programma’s te hebben zoals een ziekenhuis 20 kilometer verderop, daar kunnen we nu wel mee stoppen.