‘Optimale zorg voor iedereen: een utopie?’
De zorgsector is een vat vol tegenstellingen. Aan de oppervlakte ervan zien we de meest beloftevolle innovaties verschijnen. Maar dieper in dat vat zien we echter een nood aan kwaliteitsvolle zorg.
Weelde
We kunnen al genetische defecten herstellen. En we kunnen mensen digitaal en via app vanop afstand volgen en daardoor bij problemen sneller op de bal spelen; regeneratieve technieken kunnen falende organen herstellen of vervangen, en dies meer… Wat een weelde! Wanneer we in de diepte gaan, tussen de 4 muren van spreek-, ziekenhuis- en andere kamers, zien we nog steeds situaties waarbij de kwaliteit van de zorg te wensen overlaat. Een doorn in het oog van al die zorgverleners – gelukkig nog de meerderheid – die zich elke dag vol overgave ten dienste van de mensen stellen.
Betaalbare zorg
Als we een kwaliteitsvolle en voor iedereen toegankelijke en betaalbare zorg willen blijven nastreven dan moeten we alvast twee vragen stellen. Een: hoe kunnen we de werkelijk innovatieve technologieën tot bij iedereen krijgen? En twee: hoe kunnen we de processen en de manier van werken innoveren opdat álle mensen met de nodige kwaliteit, met overleg, en met respect worden bejegend?
Een utopie is niet iets onbereikbaars, maar iets wat we nog niet hebben bereikt
Prijs van innovaties
De eerste vraag alludeert op de prijs van innovaties. We moeten hier als maatschappij een duidelijk signaal geven: ‘Beste innoverende industrie. En we hebben jullie innovaties nodig, maar niet aan gelijk welke prijs’. We kunnen nu eenmaal niet al het geld van de wereld aan zorg en zorginnovatie besteden. We moeten een onderscheid maken tussen echte innovatie enerzijds en ‘gadgets’ anderzijds. En we moeten duidelijke grenzen opstellen die aangeven hoeveel we als maatschappij bereid zijn te betalen voor het winnen van kwaliteitsvolle levensverwachting.
Meer prestaties, meer verdienen
De tweede uitdaging, de manier van werken innoveren, is ook economisch getint. Een flink aantal zorgverleners vergoedt men hoofdzakelijk op basis van het aantal geleverde prestaties: meer prestaties betekent meer verdienen. Maar dat leidt niet alleen soms tot overgebruik (zoals onder andere overbodige onderzoeken), het staat ook samenwerking in de weg. Want samenwerken vraagt tijd, en die tijd wordt niet vergoed. En dan heb ik het nog niet over de toegenomen administratieve last. Ik pleit allang voor een hervorming van de manier van betalen van zorgverleners. Een behoorlijk totaalpakket, met een vergoeding van de tijd die er aan samenwerken en onderlinge communicatie wordt besteed, met kwaliteitsbonussen voor zorgteams, en met een kleiner resterend gedeelte ‘per prestatie’.
Utopie?
Werkpunten genoeg: het innoveren van de manier waarop we met innovaties omgaan, én het innoveren van onze dagelijkse omgeving, met zo min mogelijk administratie dankzij perfecte informatisering. Een utopie? Een utopie is niet iets onbereikbaars, maar iets wat we nog niet hebben bereikt.