Hart- en vaatziekten: wedden op screening en preventie
Wat is de grootste doodsoorzaak in ons land? Nee, niet kanker… Wel hart- en vaatziekten. Volgens de Belgische Cardiologische Liga is het daarom zonneklaar: preventie en screening zou heel wat levens per jaar kunnen redden. Hun directeur, dokter Freddy Van de Casseye, legt uit.
Doodsoorzaak nummer één
Per jaar sterven er 31.000 Belgen aan een hart- of vaatziekte, een beroerte of hartfalen. Het is daarmee, meer dan enige andere ziekte, doodsoorzaak nummer één in ons land. “Men denkt vaak dat een hartaanval een typische mannenziekte is”, zegt Van de Casseye. “Maar dat klopt eigenlijk niet. Van die 31.000 overlijdens zijn er 17.000 vrouwen en 14.000 mannen. Vrouwen zijn tot hun menopauze beschermd door bepaalde hormonen in hun lichaam en sterven dus wel op minder jonge leeftijd aan hart- en vaatziekten. Daarom ook dat we specifieke campagnes voor vrouwen organiseren, bijvoorbeeld in samenwerking met gynaecologen, huisartsen… om vroegtijdig de risicofactoren op te sporen.”
Goede gewoonten aankweken
Uiteraard zijn er wel factoren waarop we geen vat hebben, zoals leeftijd, geslacht en persoonlijke aanleg, maar andere belangrijke oorzaken van hartziekten hebben we wel degelijk zelf in de hand. Denk bijvoorbeeld aan roken, te weinig lichaamsbeweging, een te hoge cholesterol en overgewicht. Al op jonge leeftijd goede gewoonten aankweken, helpt het risico op cardiovasculaire problemen sterk naar beneden.
De BCL pleit daarom voor een regelmatige screening en check-up, onder het motto: “meten is weten”
Anders leven
“Kinderen en adolescenten leven anders dan vroeger”, zegt Van de Casseye. “Ze bewegen minder en brengen meer tijd zittend door. We zien ook dat bijvoorbeeld bij meisjes het aantal rokers niet meer daalt. Het valt niet mee om een volwassene later tot bewegen aan te zetten als hij daar zijn hele leven niet van geproefd heeft.”
Screenen en preventie
Een goed deel van de inspanningen van de Belgische Cardiologische Liga concentreert zich dan ook op het gebied van screenen en preventie. En daar is een goede reden voor, zegt Van de Casseye. “De risicofactoren die mensen vatbaar maken voor bijvoorbeeld een hartaanval werken traag en doen hun werk onzichtbaar. Een hoge bloeddruk voel je niet meteen. Mensen die zwaarlijvig zijn, hebben daar niet altijd geweldig veel last van. Je voelt ook niet wat roken met je aders doet. Totdat je natuurlijk plotseling een hartinfarct krijgt. En dan is het misschien te laat.”
Meten is weten
De BCL pleit daarom voor een regelmatige screening en check-up, onder het motto: ‘meten is weten’. “Gewoon even bij je huisarts langsgaan, je bloeddruk laten meten en samen met de arts je familiale ziektegeschiedenis even overlopen (om je genetische aanleg te evalueren), kan al veel miserie besparen. Denkt de huisarts dat je een verhoogd risico hebt, dan kun je nog altijd verdere stappen en extra onderzoeken overwegen bij een cardioloog.”
Hartaanval?
Is het te laat voor preventie en denkt u dat u een hartaanval heeft? Heeft u een drukkende pijn op de borstkas, die eventueel uitstraalt naar hals, rug of kaak? Pijn in de linkerarm- of schouder? Kortademigheid? Dan is het zaak zo snel mogelijk te reageren en de medische nooddiensten te bellen op 112. Hoe sneller men optreedt, hoe kleiner de schade aan de hartspier zal zijn.
‘Time is muscle’, wie geconfronteerd wordt met een aanval moet natuurlijk zo snel mogelijk hartmassage toepassen
Symptomen beroerte
Ook bij een beroerte (herseninfarct) is het belangrijk om zo snel mogelijk de symptomen te herkennen. Die zijn bijvoorbeeld een scheefgezakte mond, armen of benen die men nog moeilijk kan bewegen en verward praten.
Een derde belangrijke vaatziekte is perifeer vaatlijden, een verstopping van de slagader in de onderste ledematen. Hier is een belangrijk symptoom pijn in de kuiten die stopt als men stilstaat.
Iedere minuut telt
“Een minuut verloren is bij een hartaanval tien procent meer schade”, zegt Van de Casseye. “Time is muscle. Wie geconfronteerd wordt met een aanval moet natuurlijk zo snel mogelijk hartmassage toepassen of aan de slag gaan met een defibrillator. Helaas hangen er zo nog veel te weinig in ons land.”
Meer over…
De Belgische Cardiologische Liga, die werd opgericht in 1968, wil een informatie- en uitwisselingsplatform zijn rond cardiovasculaire aandoeningen voor de patiënten. Zij levert al 50 jaar strijd ter voorkoming van hart- en vaatziekten, zowel op het niveau van de primaire preventie (bij het grote publiek en alle personen die met deze aandoeningen te maken kunnen krijgen) als van de secundaire preventie (bij patiënten die werden getroffen door een hart- of vaataandoening).