Gezond én gelukkig ouder worden, hoe doe je dat?

Iedereen wil een lang en gelukkig leven, maar het is vooral de manier waarop je ouder wordt die belangrijk is. Om fit en gezond ouder te worden, zijn het fysieke, mentale en sociale aspect cruciaal. Maar wat houdt dat in, en hoe doe je dat? 

Het zal niet lang meer duren voor we dankzij de wetenschap 120 jaar oud kunnen worden. Maar willen we dat wel? Volgens Janet Boekhout, universitair docent Gezondheidspsychologie aan de Open Universiteit van Vlaanderen en Nederland, gaat het niet zozeer over hoe oud we worden, maar wel over de manier waarop. “Ouder worden gaat gepaard met fysieke achteruitgang, maar de kunst is om je kwaliteit van leven toch optimaal te houden door zo lang mogelijk te genieten van het leven”, aldus Boekhout.

Er zijn drie pijlers waar je aan moet werken als je gezond wil verouderen. Ten eerste is er het fysieke aspect. Genoeg beweging en gezonde voeding zijn hierbij de kern. Alle beetjes helpen. “Koop een bruin- in plaats van een witbrood. Ga tien minuten wandelen tussen je vergaderingen door. Als je naar het toilet moet, loop dan elke keer de trap eens op en af. Zelfs dat maakt al een groot verschil”, legt Boekhout uit. 

Vervolgens heb je het mentale aspect. De grote boosdoener hierbij is stress. “Stress is in feite een alarmfase van het lichaam. Als je hier niet goed mee leert omgaan, heeft dat negatieve gevolgen voor je mentale welzijn”, aldus Boekhout. 

Ten slotte is er het sociale aspect. Eenzaamheid is een van de grootste problemen bij ouderen”, legt Boekhout uit. “Die eenzaamheid werkt depressieve gevoelens in de hand, wat een negatief effect heeft op het mentale aspect. Dat kan er weer toe leiden dat je minder zin hebt om anderen op te zoeken of om te bewegen.” Er is dus een duidelijke wisselwerking tussen deze drie aspecten, wat betekent dat je ze alle drie moet onderhouden.

Er zijn veel dingen die je kunt doen om een gezondere levensstijl te creëren, maar het belangrijkste is dat je dit doet op je eigen maat. “Als je niet van zwemmen houdt, maak dan geen voornemen om elke week te gaan zwemmen. Als je iets met tegenzin doet, haal je er geen voordelen uit”, benadrukt Boekhout. 

Een goede manier om gezonder te leven is het mentaal internaliseren van dagelijkse trucjes. “Je moet heel duidelijk formuleren wat, wanneer, hoe en met wie je iets gaat doen. Bijvoorbeeld: elke dag, voor ik van het werk naar huis rij, eet ik eerst nog even een appel. Dit om te voorkomen dat ik hongerig thuiskom en me volstop met chips. Zo creëer je een automatisme en wordt deze nieuwe handeling routine”, zegt Boekhout. 

Ook professor in de gerontologie aan de Vrije Universiteit Brussel Patricia De Vriendt beklemtoont de individuele aanpak. “We moeten activiteiten ondernemen die we betekenisvol vinden en die we graag doen. Zo heb ik niets met fitnessen, maar ik ga wel graag skiën. Nu ik dit door corona lang niet heb kunnen doen, heb ik hier de fysiek niet meer voor. Daarom ga ik nu doelbewust naar de fitness, zodat ik snel weer kan gaan skiën. Zo kan iets wat je niet graag doet een drijfveer worden om je doel te bereiken”, vertelt De Vriendt.

De bevolking van zogenoemde blue zones is hier een kei in. Dit zijn vijf gebieden op de wereld waar de levensverwachting hoger ligt dan het gemiddelde. Dit is te danken aan hun specifieke levensstijl, vertelt De Vriendt. “Ze hechten waarde aan wat ze doen. Hun activiteiten zijn betekenisvol en doelgericht, wat hen een goede gezondheid en levenskwaliteit bezorgt.”

De pandemie en de bijbehorende lockdowns zorgden voor veel gezondheidsproblemen. We konden niet meer doen wat we betekenisvol vonden, wat een negatief effect had op onze levenskwaliteit. “Neem nu shoppen: we mochten met maximum twee personen gaan winkelen. Het ‘zinvolle’ mocht nog wel, namelijk het kopen van voeding en kledij. Maar het betekenisvolle, het sociale van een gezellig middagje shoppen met vrienden, verdween volledig”, aldus De Vriendt. “Hopelijk komt er in de toekomst meer aandacht voor het active aging concept en over de manier waarop je dit bereikt, namelijk door dingen te doen die voor jou betekenisvol zijn.”