Elke Van Hoof: Het nieuwe normaal

Het lijkt een ver verleden, de periode waarin stress het enige was dat ons zorgen baarde. Het was zo alomtegenwoordig dat het zich uitte in stijgende percentages van langdurige afwezigheid op het werk, verlies van veerkracht, motivatie en productiviteit. En dan was er die breuklijn.

In maart 2020 werden we meegesleurd in ‘s werelds grootste psychologisch experiment. Waar de één weldadige rust ervoer bij het abrupte stoppen van de ratrace, verloor een ander de trappers bij de combinatie thuiswerk/huishouden/ preteaching.

Meer aandacht voor veerkracht

Introverte personen verwelkomden vaak de isolatie, anderen leden sterk onder het gebrek aan sociaal contact. Veel spanningen die er in welzijn al onderhuids rijpten, sprongen als etterbuilen open. Denk aan de gebrekkige zorg voor bejaarden en kwetsbare groepen, 30% meer echtscheidingen, 40% meer intrafamiliaal geweld. Wie zijn job verloor, en dus ook de zinvolle dagbesteding, had weinig uitzicht op een nieuwe. Vooral de meest kwetsbare mensen bleven in de kou staan.

Het wordt steeds duidelijker hoe hard we dienen in te zetten op wendbaarheid en veerkracht. We moeten geloven dat we het samen aankunnen, en steeds meer op ons kunnen als individu, groep of maatschappij moeten vertrouwen, in plaats van externe regelmogelijkheden. Tijdens de eerste golf was er nog begrip en goeie wil: we zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Vandaag gaat het er minder vredig aan toe, met frustraties om de misgelopen vakantie, groeiende weerstand tegen de maatregelen en een dreigende ‘golf ’ van reorganisaties en ontslagen.

“Het wordt steeds duidelijker hoe hard we dienen in te zetten op wendbaarheid en veerkracht.”

Dat we nu scherper zien wat we de jaren voordien hebben gezaaid, is zowat de enige ‘silver lining’ aan de donkere wolk. Plots werden de voordelen belicht van die kleinere perimeter waarin we ons organiseerden: meer direct en warm contact met de medemens. Een simpele ‘goeiedag’ werd weer naar waarde geschat.

Wankel is een teken van herstel

Wanneer je onvoorziene en extreme inspanningen vraagt, moet daar een herstelperiode op volgen. Gebeurt dat niet, riskeer je een chronische overbelasting die motivatie erodeert en energie wegvreet. Maar of we nu een globale mentale pandemie hebben, dat is te vroeg om te stellen. Het is wel normaal dat je je nog steeds wankel voelt, ook mentaal. Het is een teken van aanpassing, van veerkracht en herstel. En dus gewenst. Na een bovenmenselijke inspanning hoort een fase van decompensatie om dan te komen tot meer veerkracht en een hogere wendbaarheid.

Inzetten op ons vertrouwen om te kunnen floreren in elk type context lijkt dit proces te versnellen. Wanneer we dit als gezin, groep, organisatie, maatschappij kunnen, dan zal de context waarin we terechtkomen minder van tel zijn. Dan worden we de beste versie van onszelf, ongeacht de context die de toekomst brengt…