Dubbel het plezier 
dankzij je huisdier

Regelmatig een dier aaien of knuffelen is geen gek idee wanneer je een stressvolle periode doorgaat. Van zodra je een positief contact ervaart met een dier maakt je hypothalamus namelijk oxytocine aan, en laat dat net een rustig gevoel stimuleren. 

Therapeutisch hulpmiddel

Een dier knuffelen als therapeutisch hulpmiddel? Rumour has it really? Ineke van Eetvelde, ergotherapeut in woonzorgcentrum Gitschotelhof van Zorgbedrijf Antwerpen bevestigt: “Een rondvraag van een aantal jaren geleden leerde ons dat onze bewoners graag contact met dieren wilden. Sindsdien werken wij samen met AAP vzw, een vereniging die af en toe langskomt met vijf ‘aaihonden’: een chihuahua, twee Franse buldogs en nog twee grotere honden waarvan ik het ras niet meteen ken.”

Wanneer de vrijwilligers van AAP vzw langskwamen – door de coronacrisis is dat jammer genoeg alweer een tijdje geleden – verscheen de ene glimlach na de andere. “De kleine hondjes zaten al na een paar minuten bij de mensen op schoot”, aldus Ineke. “Ook onze senioren met dementie ontdooiden zichtbaar. De gespannen grimas rond hun mond verandert in een glimlach van zodra ze de honden zien kwispelen. Wat deze dieren teweegbrengen, daar kunnen veel therapeuten slechts van dromen. Voor de coronacrisis kregen we ook vaak een bezoekje van de knuffelboerderij. Zij komen niet alleen met honden, maar ook met konijnen, kippen en geiten langs. Ook dan duurt het nooit lang voordat zelfs de kippen op de schouders zitten. Dieren hebben echt een ontwapenend effect.”

Mariette, de zwerfkater

Dat bewijst ook Mariette, de zwerfkater (!) die negentien jaar geleden kwam aanwandelen in de tuin van het woonzorgcentrum en nooit meer is weggegaan. “Hij was hier de koning te rijk. Iedere avond sliep Mariette in een warm bed of knusse zetel, hij wist aan welke tafel hij wat lekkers kreeg en had hij zo zijn adresjes voor een stevige streelbeurt. Bewoners drukten voor hem op het knopje van de lift. Sterker nog, hij kreeg vaak een lift op de rollators van onze senioren. Mariette werd door iedereen graag gezien. Van zodra hij in de buurt was, werden de bewoners ook toleranter en vriendelijker voor elkaar. Mariette is iets meer dan een jaar geleden gestorven. Zijn urne staat hier nog steeds in de huiskamer.”

Positief effect

Inge Pauwels, de oprichtster van Therapier vzw, kan alleen maar beamen dat dieren een positief effect hebben op mensen. Therapiedier werkt met gediplomeerde begeleiders die op bezoek gaan bij scholen, gevangenissen of zorginstellingen. Ook trainen ze dieren die permanent geplaatst worden bij gezinnen. 

Inge vertelt ons wat er nu precies voor zorgt dat dieren zo’n therapeutisch effect hebben: “Huisdieren zijn afhankelijk van onze verzorging. Ze zijn dus – lichtjes noodgedwongen – erg graag in je buurt. Die wetenschap schept zekerheid en dat vinden we fijn. Van mensen weet je niet altijd zeker of ze wel bij jou in de buurt willen zijn. Een dier is bovendien onvoorwaardelijk trouw. Het enige wat een beest in ruil vraagt, is wat aandacht en voldoende eten. Een wezen dat met weinig tevreden is en in ruil onvoorwaardelijke liefde geeft, je zou van minder blij worden (lacht). Een dier is ook erg verdraagzaam en velt geen oordeel. Je mag nog met je verkeerde been uit bed zijn gestapt of helemaal gestrest van je werk thuiskomen, je huisdier stelt geen vragen en is gewoon blij met je aanwezigheid.”

Oxytocine

Daarnaast is het wetenschappelijk bewezen dat onze hormonen reageren op de interactie met een dier. Er komt namelijk oxytocine vrij, een gelijkaardig hormoon dat moeders produceren die net een kind hebben gekregen. Dat hormoon zorgt ervoor dat je je kind meteen graag ziet en dat je in staat bent om dag en nacht voor kleintje te zorgen. Diezelfde stof komt ook vrij wanneer je naar een dier kijkt, op voorwaarde dat je het dier graag hebt en geen angst ervaart, natuurlijk. “En het mooie is dat dat omgekeerd ook gebeurt”, gaat Inge verder. “Je kunt hier bijna van een wederzijdse verliefdheid spreken. En iedereen weet wat verliefdheid met een mens doet.

Mensen met een bepaalde problematiek gaan na het zien van een dier niet meteen verliefd gedrag vertonen, maar laten binnen de grenzen van hun beperking wel duidelijk merken dat er weer heel wat energie stroomt door hun lichaam. Zo ging ik ooit zelf met een paar honden langs een woonzorgcentrum waar een dame in een vergevorderd stadium van dementie zat. Ze sprak al maanden niet meer. Maar plots begon ze tegen een van onze honden te praten. Ik herinner mij tranen van verbazing bij de verpleging. Erg mooi.”

Gelukshormoon via dieren

De therapeutische werking van dieren bestaat dus wel degelijk. Niet alleen is het in tijden van afstand houden fijn om je huidhonger al aaiend te kunnen stillen, een intense band met een dier weekt een wederzijds gelukshormoon los. En daar heb je niet veel meer voor nodig dan een zak voeding.