Pierre Fabre
Gezondheid

‘Als je tegenstander darmkanker is, kun je niet ambitieus genoeg zijn’

“Nog te weinig mensen laten zich screenen voor darmkanker. En dat terwijl de overlevingskans meer dan 90 procent is als de ziekte tijdig wordt ontdekt.”
Met die alarmerende boodschap trekt dr. Luc Colemont onze aandacht aan de vooravond van de internationale darmkankermaand.

“Nog te weinig mensen laten zich screenen voor darmkanker. En dat terwijl de overlevingskans meer dan 90 procent is als de ziekte tijdig wordt ontdekt.” Met die alarmerende boodschap trekt dr. Luc Colemont onze aandacht aan de start van de internationale darmkankermaand. De Europese Commissie gooit daar nog een extra waarschuwing bovenop: 40 procent van alle kankers zijn vermijdbaar met een gezondere levensstijl en betere screening. Een oproep tot zelfzorg en zelftesting.

Voorlichting en preventie

Darmkanker treft 1 op 20 Belgen. Elke dag krijgen 23 personen de diagnose en zorgt de ziekte voor tien begrafenissen. Dat maakt het een van de meest voorkomende kankers in ons land. “Onaanvaardbaar in de moderne welvaartsstaat die we beweren te zijn”, klinkt darmkankerspecialist Luc Colemont streng.

Met zijn vzw Stop Darmkanker trekt hij al enkele jaren ten strijde tegen de ziekte, met als voornaamste wapens ‘voorlichting’ en ‘preventie’. “Darmkanker is perfect vroegtijdig op te sporen. Het voldoet aan alle criteria die de Wereldgezondheidsorganisatie daarrond stelt: het komt frequent voor, treft zowel mannen als vrouwen, valt eenvoudig te detecteren met een betrouwbare test… Je hebt er trouwens ook alle redenen toe om dat te doen: hoe vroeger je erbij bent, hoe hoger je genezingskansen.”

Veruit de meeste darmkankers beginnen met een poliep die in 1 tot 5 procent van de gevallen uitgroeit tot een tumor. Zoiets kan jaren duren en geeft vaak geen klachten. “Wordt darmkanker in het vroegste stadium gedetecteerd, dan is de genezingskans meer dan 90 procent. Maar dat zakt naarmate de ziekte vordert. Vandaar het belang van een vroege opsporing, die in België via een stoelgangonderzoek verloopt”, vertelt Colemont.

Te weinig screenings

Om de twee jaar ontvangen meer dan 850.000 Vlamingen tussen de 50 en 74 jaar zo’n stoelgangtest om zich te laten screenen op darmkanker. In 2019 ging slechts 51,1 procent daarop in. “Veel te weinig”, zucht Colemont. “Als je tegenstander darmkanker is, kun je niet ambitieus genoeg zijn. In Nederland zitten ze aan 70 procent, wij moeten hetzelfde cijfer nastreven. Ik zou al blij zijn met 60 procent.”

Die hogere testgraad zal echter niet voor dit jaar zijn. Hoewel de cijfers van 2020 nog moeten volgen, heeft Colemont geen al te hoge verwachtingen. Niet alleen lag het bevolkingsonderzoek een tweetal maanden stil, COVID-19 verminderde ook de aandacht voor andere ziektes. “Tijdens de eerste helft van 2020 werd er 20 procent minder darmkankers vastgesteld. Die kankers zijn niet verdwenen hé, gewoon niet gevonden. Dat is onder meer te wijten aan een uitgestelde reguliere zorg en de angst om naar het ziekenhuis te gaan. De ziekte mag dan een paar maanden onder de radar blijven, maar na acht maanden bereik je wel het kantelpunt. Hierbij is een darmkanker die eerst nog perfect te behandelen was met een operatie, ook chemotherapie vereist. Op dat punt zitten we intussen.”

Geen wonder dat Colemont in deze coronaperiode zijn ‘grote boodschap’ nog luider verkondigt: “Doe.De.Test! Je krijgt een gratis kans om levens te redden en leed te voorkomen. Grijp die. Ik kan het niet genoeg herhalen.”

Hoe vroeger je erbij bent, hoe hoger je genezingskansen.

Kankerbestrijdingsplan

Een vroege diagnose is van levensbelang. Maar wat als we nog een stapje eerder ingrijpen: kunnen we – zoals de oude volkswijsheid zegt – niet beter voorkomen dan genezen? 

Kanker is een ziekte waarbij de cellen in ons lichaam zich op een onverwachte, chaotische manier delen en verspreiden. Dat komt enerzijds door genetische factoren die we niet in de hand hebben, maar anderzijds ook door zaken waarop we wél invloed kunnen uitoefenen. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat liefst 40 procent van alle kankeroverlijdens kan worden vermeden met een gezondere levensstijl. Ook meer en uitgebreidere screenings en een vroegere diagnose helpen daarbij. Zoomen we in op de specifieke cijfers voor België, dan zegt een studie van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek uit 2019 dat we 36 tot 43 procent van de kankers bij mannen. Bij vrouwen kunnen 53 tot 58 procent van de kankers vermeden worden door onze leefstijl te veranderen.

Grote bedreiging in onze contreien

Toch wordt er jaarlijks nog bij 2,6 miljoen Europeanen kanker vastgesteld. Dat is iets meer dan een kwart van alle kankergevallen wereldwijd. En dat terwijl minder dan 10 procent van de wereldbevolking in Europa woont. Kanker vormt dus een grote bedreiging in onze contreien: elk jaar sterven er zo’n 1,3 miljoen Europeanen aan. Wat het, op hart- en vaatziekten na, de meest voorkomende doodsoorzaak maakt. Zonder concrete maatregelen vreest Europa dat het aantal kankerpatiënten de komende vijftien jaar nog met 25 procent zal toenemen. Tegen 2035 zal het de belangrijkste doodsoorzaak zijn.  

Die slechte vooruitzichten zette de Europese Commissie ertoe aan om een Europees kankerbestrijdingsplan te lanceren. Hierbij werden niet alleen middelen vrijgemaakt voor de diagnose en behandeling van kanker, maar ook voor preventie en vroegtijdige opsporing. 

Darmkanker als tegenstander

Gezonde levensstijl

Hoewel een gezonde levensstijl geen absolute garantie is om kanker te voorkomen, verhoogt het volgens de wetenschap wel de kansen op een lang en gezond leven. Zo wijst onderzoek uit dat er een verband bestaat tussen voeding en verschillende kankers, waaronder darm-, lever- en maagkanker. Al vragen enkele hypothesen daarrond nog extra bevestiging. Wat wel al onweerlegbaar werd aangetoond is dat lichaamsbeweging een beschermend effect heeft tegen kanker en ook helpt bij het herstel nadat je de ziekte hebt gehad.

Beweging stimuleert ons immuunsysteem, dat een prima afweer vormt tegen de 300 tot 1.000 kankercellen die dagelijks in ons lichaam ontstaan. Een lichaam in goede conditie breekt die kwaadaardige cellen niet alleen doeltreffend af, maar bevordert ook een gezonde celdeling. 

Nog iets waar de wetenschap het over eens is, is het schadelijke effect van alcohol. Een overmatig alcoholgebruik doet het risico op verschillende kankers, zoals darm-, borst- en leverkanker, toenemen. Wereldwijd zijn alcoholgerelateerde kankers goed voor 5 procent van alle nieuwe gevallen en 4,5 procent van alle overlijdens per jaar. Alleen overgewicht en roken wegen nog zwaarder door als uitlokkers van kanker.

Het mag dan ook niet verwonderen dat de Europese Commissie een deel van haar kankerbestrijdingsbudget besteedt aan bewustwordingscampagnes rond een gezonde levensstijl. De doelstelling van de Commissie is de alcoholverslaving onder de EU-burgers met 10 procent te verminderen en het aantal rokende Europeanen van 25 procent naar 5 procent terugdringen. 

Eigenlijk zouden we met ons lichaam moeten omgaan als met onze wagen: elk jaar op controle.

Doe.De.Test

Lang voor de Europese Commissie lijstte ook de Wereldgezondheidsorganisatie al twaalf goede voornemens op waarmee we onszelf kunnen beschermen tegen kanker. 

“De belangrijkste daarvan zijn de twee rode lichten – niet roken en geen overmatig alcoholgebruik – en de drie groene lichten: voldoende bewegen, gevarieerd eten en een gezond gewicht aanhouden”, vat Colemont samen. “Dat is zeker aan te raden: een gezonde levensstijl vermindert het risico op darmkanker met 20 procent.” 

Omdat een op drie kankertypes uitgelokt wordt door ongezond gedrag, kunnen zelfs kleine veranderingen in onze voeding en levensstijl al een groot verschil maken. Zo zal je, volgens studies van de Wereldgezondheidsorganisatie, alleen al door een gezond gewicht aan te houden de kans op darm-, alvleesklier-, baarmoeder- en slokdarmkanker verkleinen. Maar er zijn dus ook nog die andere kankertypes, waarbij het brute pech is dat je ze krijgt. Tussen de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie duikt daarom ook de tip ‘deelnemen aan een bevolkingsonderzoek’ op. 

Iets wat dokter Colemont maar wat graag herhaalt: “Een gezonde levensstijl helpt, maar is jammer genoeg geen toverformule: ik ken mensen van 51 jaar die dat allemaal deden en toch darmkanker kregen. We moeten er dus met zijn allen alert voor zijn: een vijfde van de darmkankerpatiënten is ouder dan 74 en de ziekte treft ook steeds meer jonge mensen. Zij krijgen die gratis test niet en moeten het dus zelf in de gaten houden. Eigenlijk zouden we met ons lichaam moeten omgaan als met onze wagen: elk jaar op controle.” 

Gebrek aan kennis

“We dachten lang dat er niet getest werd omdat de mensen bang waren van het resultaat. Een Italiaanse studie toonde echter aan dat een van de hoofdredenen het gebrek aan kennis is. Ook ik hoor nog vaak: ‘Niemand heeft me ooit gezegd dat het zo belangrijk is’. Ons budget voor preventie én communicatie moet dus omhoog. Een recente studie van Eurostat toont dat België op dat vlak echt niet goed scoort: 1,7 procent van ons gezondheidsbudget gaat naar preventie, tegenover een Europees gemiddelde van 2,8 procent. Daarmee gaan we het niet halen. Daarom blijven we met onze vzw Stop Darmkanker inzetten op lezingen, webinars, acties en socialmediacampagnes.”

Hoop in technologische innovaties

Toch durft Colemont te dromen van een wereld waarin darmkanker een zeldzaamheid is en er niemand aan hoeft te sterven. “Technologische innovaties kunnen ons daarbij helpen. Zo is al sprake van een intelligente wc met sensoren die bloed dat onzichtbaar is voor het blote oog kunnen detecteren in de ontlasting, en suikers en eiwitten kunnen meten in onze urine. Maar tot iedereen die heeft, blijven we aangewezen op het gratis bevolkingsonderzoek. Dus, ik herhaal: Doe.De.Test.”

05.03.2021
door Fokus Online

In samenwerking met

Pierre Fabre heeft meer dan 60 jaar farmaceutische expertise en bundelt onder zijn vlag zowel receptgeneesmiddelen en oncologische behandelingen, als een breed gamma dermo-cosmeticaproducten. Het hanteert daarbij steeds dezelfde filosofie: innovatieve oplossingen ontwerpen en ontwikkelen die bijdragen aan een beter welzijn van de consument en/of patiënt – van preventie, over behandeling, tot nazorg. Specifiek ter preventie van darmkanker zet Pierre Fabre vandaag in op een begeleidende app die patiënten zal helpen een gezonde levensstijl aan te houden en zo de risico’s erop te beperken.

Ontdek meer

Vorig artikel
Volgend artikel