Van moedermelk tot het eerste papje
Tijdens de eerste levensjaren zal je baby in lengte verdubbelen en in gewicht zelfs verdriedubbelen. Voeding is dus super belangrijk. Waar moet je als jonge ouder op letten om je baby tot een gezonde peuter te laten uitgroeien?
Lies Versavel
Coördinator vzw De Bakermat, expertisecentrum voor kraamzorg
Borstvoeding
Wat moeten we weten over deze voeding?
“Moedermelk is de meest natuurlijke keuze. Het is aangepast aan de behoeften van de baby, bevat antistoffen en bevordert de hechting tussen moeder en kind. Wetenschappers stelden ook vast dat ziektes zoals diabetes type 1 minder vaak voorkomen. Dat positieve gezondheidseffect is er ook bij de mama’s. Zo lopen moeders die langere tijd borstvoeding hebben gegeven minder risico op borst- en eierstokkanker. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert om kinderen tot twee jaar borstvoeding te geven, vanaf zes maanden in combinatie met vaste voeding. Volgens Kind & Gezin (rapport 2018) krijgt 65 procent van de pasgeborenen in Vlaanderen op dag zes uitsluitend borstvoeding. Na zes weken is dat 50 procent.”
Welke tips heb je voor ouders die deze voeding aan hun kindje beginnen te geven?
“Je doet er goed aan om al tijdens de zwangerschap informatie over borstvoeding te verzamelen. Weet dat de eerste zes weken de moeilijkste zijn. De melkproductie moet nog op gang komen en jullie moeten de baby nog leren kennen. Belangrijk is dat de baby op de juiste manier leert aanhappen. Die reflex kun je stimuleren door huid-op-huid-contact, zeker tijdens de eerste uren na de bevalling. Voed de baby ook op verzoek in plaats van op schema. Heeft het honger, leg het dan aan de borst. Hoe vaker je dat doet, hoe meer melk je zal aanmaken en hoe minder last je zal hebben van stuwing. Heb je vragen, aarzel dan niet om een vroedvrouw te laten komen. Ook partnersteun is superbelangrijk.”
Wat heb je nodig om deze voeding te geven?
“Niets! Ook dat is een geweldig voordeel van borstvoeding. Je hebt de melk overal en altijd bij je, ze is steriel, op de juiste temperatuur én helemaal gratis. Een borstvoedingsbeha en eventueel aangepaste kleren zijn het overwegen waard, want die maken dat je je niet elke keer half moet uitkleden wanneer je je baby gaat voeden. Ook zoogcompressen, die tussen het voeden door de overtollige druppels moedermelk absorberen, zijn geen overbodige luxe. Ga je na een paar maanden terug werken en wil je verder borstvoeding geven, dan kun je een manueel of elektrisch kolfapparaat in huis halen. Zo’n toestel kun je doorgaans via je ziekenfonds huren.”
Cathérine Heugens
Wetenschappelijke adviseur Nestlé
Kunstvoeding
Wat moeten we weten over deze voeding?
“Moedermelk is de beste keuze: daar zijn ook wij, als kunstvoedingsproducent, van overtuigd. Tegelijk is het belangrijk om een goed alternatief te hebben voor mama’s die geen borstvoeding kunnen of wensen te geven of voor zij die willen overschakelen. Hoewel het onmogelijk is om moedermelk volledig na te bootsen, heeft de kunstvoedingsindustrie in de voorbije jaren grote stappen vooruit gezet. Onze kunstvoeding bevat bijvoorbeeld vetten en eiwitten, maar ook probiotica en humane melk oligosachariden, wat het immuunsysteem en de spijsvertering van de baby bevordert. Het is veelzeggend dat nu meer zuigelingen dan vroeger de standaard kunstvoeding goed verteren.”
Welke tips heb je voor ouders die deze voeding aan hun kindje beginnen te geven?
“Houd rekening met de historiek van het kindje en de eventuele aanwezigheid van allergieën in de familie. Had je baby eerder al spijsverteringsproblemen? Heeft de papa astma? Dan kan het aangewezen zijn om een aangepaste melk te kiezen. Je kinderarts, apotheker of vroedvrouw zal je daarin het juiste advies geven. Let er ook op dat je melk koopt die bij de leeftijd van je kind aansluit. Naarmate kinderen ouder worden, groeien ze minder snel en daalt de eiwitbehoefte. Daarom ook dat Kind & Gezin, de Vlaamse én Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde aanraden om tot en met het derde levensjaar met opvolg-/groeimelk door te gaan en pas daarna koemelk, dat te veel eiwitten en te weinig ijzer bevat, te geven.”
Wat heb je nodig om deze voeding te geven?
“Eerst en vooral natuurlijk flessen en spenen. Nieuwe aankopen steriliseer je voor het eerste gebruik, daarna hoeft het in principe niet meer. Kind & Gezin heeft advies daarover recent aangepast. Maak wel dat je je flesjes na gebruik meteen goed uitspoelt, zodat er geen melkrestjes in blijven zitten waarop slechte bacteriën kunnen groeien. Voor een vlotte overgang naar flesvoeding is het handig om na vijf à zes weken al eens afgekolfde moedermelk in een flesje aan te bieden. Op die manier kan je baby aan een speen wennen. Poedermelk bewaar je op een droge, koele plek en tot maximum drie weken na opening. Volg de juiste dosering en gebruik water dat geschikt is voor de bereiding van babyvoeding.”
Dimitri Declerq
Diëtist UZ Gent
Vaste voeding
Wat moeten we weten over deze voeding?
“Met vaste voeding start je wanneer je baby tussen de vier à zes maanden oud is. Je mag zelf kiezen of dat eerst groentepap dan wel fruitpap is. Geef de voorkeur aan zachte, licht verteerbare groenten, zoals wortelen, courgette, pompoen…, en fruit, zoals banaan, appel, peer… Vanaf zes maanden mag daar een stukje vlees of vis bij. Tot ongeveer acht maanden pureer je het papje, daarna kun je geleidelijk aan op geplet voedsel overschakelen. Belangrijk: laat je kind zelf bepalen wanneer het genoeg heeft. Forceer het niet om toch maar die laatste schepjes op te eten en vertrouw op zijn natuurlijk energiereguleringssysteem. Zolang je kind zijn groeicurves volgt, hoef je je geen zorgen te maken.”
Welke tips heb je voor ouders die deze voeding aan hun kindje beginnen te geven?
“Eten van een lepel is voor je baby iets nieuws. Geef je kindje dus de tijd om eraan te wennen. Het is niet omdat het wat teruggeeft dat het het papje niet lust. Als het bij de eerste keer niet lukt, wacht dan enkele dagen om het opnieuw te proberen. Ook morsen en met de handen eten hoort erbij op deze leeftijd. Wees dus niet te streng. Panikeer niet als je baby eens een maaltijd weigert. Het is pas wanneer dat systematisch gebeurt of wanneer het van zijn groeicurves afwijkt, dat je best bij de kinderarts passeert. Heb je twijfels over wat je wel en niet aan je kindje mag geven, raadpleeg dan de adviezen op de website van Kind & Gezin of vraag het aan een diëtist in overleg met jouw kinderarts.”
Wat heb je nodig om deze voeding te geven?
“Met het klassieke keukengerei kom je al een heel eind ver. Groenten − verhouding: een derde aardappelen, twee derde groenten − ga je eerst stomen en daarna mixen of pletten. Belangrijk is dat je voldoende vetstof, bij voorkeur koolzaadolie, toevoegt. Een kind gaat in de eerste levensjaren zijn lengte bijna verdubbelen en zijn gewicht bijna verdriedubbelen. Dat vraagt veel energie. Bij fruit – eerst schillen, ontpitten en fijn maken – kun je wat koekjesmeel toevoegen en zo de pap wat dikker maken. Kant-en-klare babyvoeding kopen mag – voeg wat olie toe! –, maar door de maaltijd zelf vers te bereiden ga je veel meer variatie in het menu van je kind krijgen. Het zal dus ook meer smaken leren kennen.”