Pleegzorg: je gezin openstellen voor een kwetsbaar kind
Pleegzorg in eigen land of peter- en meterschap over de grenzen heen. Het zijn twee manieren om kinderen de warmte te geven van een thuis die aanvoelt als familie. “De drijfveer is om van betekenis te zijn voor een kind. Maar ‘zorgen voor’ is altijd wederkerig.”
Voor kinderen is het essentieel dat ze opgroeien binnen de context van een gezin. Kinderen die zich op die manier hebben kunnen hechten, zo blijkt uit opvolgstudies, zijn beter gelanceerd in het verdere leven dan zij die niet werden grootgebracht in een familie.
In eigen land is pleegzorg doorgaans het eerste alternatief in situaties waar ouders hun kind (tijdelijk) geen stabiele omgeving kunnen bieden, zegt Jan Brocatus van Pleegzorg Vlaanderen. “Pleegzorg houdt in dat je als alleenstaande of gezin – in de breedste zin – de zorg opneemt voor een kind, jongere of voor een volwassene met een handicap. En dat voor een korte of langere periode.” Ook ondersteunende pleegzorg is mogelijk, zoals occasionele opvang tijdens de weekends of vakanties, legt Brocatus uit. “De vraag naar pleegouders blijft groot, maar het is een genuanceerd verhaal. Bepaalde groepen zijn moeilijker te koppelen aan een pleeggezin dan andere. Onder meer baby’s, tieners en kinderen met een beperking vinden minder snel een plekje.”
De formele vereisten om pleegouder te worden zijn beperkt tot 18+ zijn en een bewijs van goed gedrag en zeden kunnen voorleggen. Maar vooral de ‘zachte criteria’ wegen door in de beslissing van kandidaat-pleegouders, geeft Jan Brocatus aan. “Soms is het al van bij het begin duidelijk dat het traject over een langere periode zal gaan. In andere situaties krijgen de ouders hun leven sneller op orde en blijkt de zorg maar van korte duur. Het gegeven van tijdelijkheid vergt een open attitude van pleegouders. Net zoals het feit dat je het ouderschap met iemand deelt. Je mag je hechten aan het kind en het pleegkind aan jou, dat is zelfs de bedoeling, maar ook de ouders hebben hun eigen unieke rol.”
Wie dit engagement aangaat, doet dat vanuit de drijfveer om iets te betekenen voor een kind. Maar ‘zorgen voor’ is altijd wederkerig, aldus Brocatus. “Het betekent ook een stukje zingeving. En in heel wat gezinnen is pleegouderschap een eyeopener dat een warm nest niet vanzelfsprekend is. Let wel, pleegzorg is geen walk in the park. Elk kind draagt een rugzakje mee. Daarom is het juist zo belangrijk om die houvast te bieden.”
Je mag je hechten aan het kind en het pleegkind aan jou, dat is zelfs de bedoeling, maar ook de ouders hebben hun eigen unieke rol.
Dat is ook de filosofie achter Stichting Onze Kleine Weeskinderen. In Latijns-Amerika en Haïti biedt deze organisatie, die deel is van het internationale Nuestros Pequeños Hermanos (NPH), een alternatief voor het daar onbekende systeem van pleegzorg. “Kinderen die wees zijn of niet meer bij hun ouders kunnen wonen, vangen we op in kinderdorpen,” vertelt Noémie Marquet. “Ze wonen er in hun eigen huisje met een eigen opvoeder of opvoedster. Zo benaderen we zoveel mogelijk het familiegevoel. We steunen ook kinderen in hun eigen familie met voeding, onderwijs en medische zorg.”
Peters en meters, of ‘WereldOuders’, die vanuit het buitenland de werking ondersteunen, krijgen de mogelijkheid om een persoonlijke relatie uit te bouwen met hun petekind, legt Marquet uit. “Via briefwisseling vertellen ze elkaar over hun leven, over wat ze deden op hun verjaardag of hoe ze Kerstmis vierden. Peters en meters krijgen ook elk jaar een schoolrapportje toegestuurd van hun petekind.”
Het maakt de financiële bijdrage van peters en meters tastbaar, ziet Marquet. “Maar het is meer dan dat: de band die sommigen met hun petekinderen uitbouwen is echt sterk. Ze worden deel van het gezin, pennenvrienden met hun kinderen, hun foto staat op de schouw.”
De organisatie gaat bewust elke vorm van paternalisme uit de weg. “Het is een heel wederkerige relatie”, benadrukt Marquet. “Ik zie het als een uitwisseling van culturen. Het geeft een heel mooie synergie. Wat de kinderen me vertellen, is dat ze dankzij het peter- en meterschap echt het gevoel hebben dat iemand om hen geeft. Al is het aan de andere kant van de wereld: er is iemand die zich bekommert om wie ze zijn en wat ze worden.”
Meer info op www.pleegzorg.be en www.nph-belgium.org