‘Een betrokken vader is essentieel voor het welzijn van het kind’
Terwijl moeders baby’s dragen en op de wereld zetten, blijven vaders vaak beteuterd langs de zijlijn staan. Hoe kunnen zij meer betrokken worden bij de zwangerschap en opvoeding van hun kleine spruit? ‘Mensen die denken dat vaders geen luiers kunnen verversen? Daar lach ik mee.’
Voor de vorige generaties was het zo klaar als een klontje: vader ging werken om centjes te verdienen, moeder deed het huishouden en paste op de kinderen. Als die het te bont maakten, gaf vader nog een uitbrander, maar voorts bemoeide hij zich niet zo met zijn kroost.
Vandaag ziet vaderschap er helemaal anders uit. Moeder gaat óók werken en laat het huis doordeweeks onbemand achter. Hierdoor moet vader bijspringen en wordt de kostwinner van weleer in zijn vrije uren kok, poetshulp en speelkameraadje voor de kinderen. Geen strenge, autoritaire figuur meer, maar een knuffelaar die voorleest, emotioneel beschikbaar is en intussen ook nog eens de perfecte minnaar blijkt.
Village
Tot zover het ideaalbeeld. Want in de realiteit voelen lang niet alle vaders zich goed in hun nieuwe rol. Hun knagende onzekerheid begint al bij de zwangerschap, die toch vooral rond de aanstaande mama draait, en zet zich later door bij de bevalling, waar ze zich moeilijk een houding weten te geven.
“Vaders zijn nog altijd aangeleerd om binnen het gezin minder ruimte in te nemen”, zegt opvoedingsexpert Steven Gielis. “Ze praten minder over hun binnenkant, over hun emoties en behoeftes, ook niet met hun kinderen. Ze wachten ook langer om hulp te vragen bij problemen. Vrouwen kloppen sneller aan bij hun ‘village’ als het minder gaat. Maar voor vaders zit daar een soort schaamte op, een soort taboe.”
Hoe dat komt? “We blijven jammer genoeg beïnvloed door allerlei stereotyperingen en culturele maatschappelijke verwachtingen”, aldus Gielis. “Het is een patroon dat zichzelf versterkt. Vaders werken nog altijd meer uren buitenshuis en kunnen minder geboorteverlof opnemen. Ze hebben minder mogelijkheden om deeltijds te gaan werken. De primaire verzorgingsfunctie blijft dus bij de moeders liggen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen 65 procent van de tijd bij hun moeder zijn.”
Toch kan het belang van een betrokken vader niet genoeg worden benadrukt. “Het is essentieel”, zegt Gielis. “Kinderen met vaders die steun bieden en tijd vrijmaken scoren beter op vlak van school, ontwikkeling, mentaal en emotioneel welbevinden en sociale vaardigheden. Ze denken ook minder in genderstereotyperingen.”
Ik vind niet dat je vaders en moeders in hokjes moet duwen.
Praten
De sleutel tot een gezin met twee betrokken ouders is: praten. “Nadenken en spreken met je partner over hoe je de rollen verdeelt binnen het gezin zijn altijd goed”, zegt Gielis. “Daarnaast is er ook veel interessante lectuur. Ik denk aan basisopvoedingsboeken zoals Onvoorwaardelijk ouderschap van Alfie Kohn. Die zijn er voor vrouwen maar evengoed voor mannen. Ik vind niet dat je vaders en moeders per se in hokjes moet duwen. Ouderschap is ouderschap. Hoe je naar opvoeding kijkt, zou niet van je gender mogen afhangen.”
Dat vindt ook Antwerpenaar Kenny Deuss, die met zijn Instagrampagina Onadventurewithdad razendsnel een half miljoen volgers rond zich heeft weten te scharen. De dadfluencer zorgt voor een frisse wind tussen de vele momfluencers die foto’s posten van hun gezinsleven. “Ik toon op een ludieke manier dat vaders ook bezig zijn met de opvoeding van hun kinderen”, zegt hij. “Ik ververs luiers, maak eten en doe het huishouden. Net zoals mijn vrouw dat doet, al doe ik het misschien op een lossere en speelsere manier. Daar post ik grappige foto’s over. De mensen vinden het geweldig.”
Nochtans kreeg hij dat niet van thuis mee. “Mijn vader was de klassieke man die ging werken en zich nadien thuis voor de televisie installeerde”, zegt hij. “Hij bracht brood op de plank, mijn moeder zorgde voor mij.” Met zijn eigen kinderen, Alix (3,5) en Aster (1,5), wil Deuss het anders aanpakken. “Ik wil dat ze altijd bij mij terechtkunnen”, zegt hij. “Dat ze me zien als een vriend bij wie ze hun hart kunnen luchten en zich kunnen amuseren. Maar ik blijf natuurlijk hun vader. Ik zoek voortdurend naar een goede mix tussen spelen en verantwoordelijkheid dragen.”
Hoe je dat als vader bereikt is volgens hem geen hogere wiskunde. “Een band met je kind kun je niet forceren”, zegt hij. “Het moet natuurlijk aanvoelen. Eerst en vooral moet je ervoor openstaan om vader te worden en een connectie te creëren met je kind. Als dat goed zit, dan is het belangrijk om afspraken te maken en ervoor te zorgen dat je als man en vrouw een gelijkwaardige rol speelt.”
Stereotyperingen
Toen zijn vriendin wegzakte in een postnatale depressie, stond Deuss er een tijdlang alleen voor. “Plots was ik alleen met mijn oudste dochter. Ik heb toen bewezen dat ik haar ook kon voeden, verzorgen en in bed stoppen. Dat deed me beseffen dat vaderschap geen rocket science is, maar vooral rond tijd draait. Tijd steken in je kinderen. Als je dat doet, krijg je ook heel veel terug.”
Deuss wil stereotyperingen doorbreken. “Mensen die denken dat vaders geen luiers kunnen verversen? Daar lach ik mee. Ik raad jonge vaders aan zich daar niets van aan te trekken en zich open te stellen. Openheid, daar begint het mee.” Of zoals Gielis het zo mooi zegt: “Ik vraag papa’s op lezingen weleens om hun tranen te laten zien. Mannen zijn opgegroeid met het idee dat ze sterk moeten zijn. Wie zegt dat je niet sterk bent als je de moed hebt om je tranen te tonen?”