De thuiszorg heeft meer dan ooit een sociale rol te vervullen

Ruim 70 jaar geleden werd Gezinszorg Villers opgericht door een Antwerpse zusterorde die buurtwerk in de arbeiderswijken van de Scheldestad verrichtte. In al die jaren is het takenpakket zowel veranderd als uitgebreid, maar het basisidee is altijd hetzelfde gebleven: zorgzame hulp verlenen aan mensen die het nodig hebben. Directeur Sonia Van den Branden legt uit.

Gezinshulp

Hulp bieden bij de grote gezinnen van de jaren vijftig. Dat was aanvankelijk de insteek van Gezinszorg Villers. “Daarna is dat vooral geëvolueerd naar ouderenzorg, met de grootouders die toen nog bij mensen inwoonden”, zegt Van den Branden. “Tegenwoordig bedienen we een hele reeks doelgroepen, zowel gezinnen als mensen met een psychiatrische problematiek, mensen die in kansarmoede leven, noem maar op. Tot een stuk in de jaren tachtig werden bijvoorbeeld psychisch zieken bijna ‘geparkeerd’ in psychiatrische ziekenhuizen. Nu leven die mensen veel vaker thuis in een familiale omgeving. Ons takenpakket zie je dus eigenlijk heel mooi samenlopen met de maatschappelijke evoluties van thuiszorg.”

Opleiding Verzorgende

Naast het bieden van alle mogelijke gezinshulp, staat Gezinszorg Villers ook in voor opleiding Verzorgende. “Dat doen we ook al heel lang”, zegt Van den Branden. “In de jaren vijftig ging het vooral om jonge meisjes die we opleidden tot ‘Gezins- en Bejaardenhelpster’, zo heette dat toen (lacht). Later kwamen de huisvrouwen daarbij, die niet gestudeerd hadden, vaak omdat ze niet mochten. Tegenwoordig organiseren we samen met de VDAB opleidingen ‘Verzorgende” voor allerlei groepen: laaggeschoolden, vijftigplussers, mensen met een migratie-achtergrond… Die mensen komen daarna snel aan de bak in de thuiszorg of in woonzorgcentra.’

De interesse in die opleiding loopt ongeveer omgekeerd evenredig met de economische situatie, zegt de directeur. Momenteel is de instroom van de kandidaten dus eerder beperkt. “Terwijl de sector schrééuwt om extra handen. Er is zowel veel uitstroom door pensioneringen als een enorm hoge vraag naar hulp. We kunnen dus zeker nog mensen gebruiken. Die situatie zal er ook niet snel op verbeteren. Soms hoor je wel eens dat robots ons in de toekomst gaan verzorgen, maar eerlijk: ik hoop dat het nooit zo ver komt.”

Menselijk contact, warmte en dienstbaarheid

Voor Van den Branden is het menselijk contact, de warmte en dienstbaarheid die met de zorg gepaard gaan net een van de mooiste aspecten van het beroep, zegt ze. “Oh, ik geloof absoluut dat wij een sociale rol te vervullen hebben, bijvoorbeeld in het bestrijden van eenzaamheid. Voor veel mensen is de gezinshulp zo ongeveer de enige met wie ze nog eens echt kunnen praten. En daar is enorme behoefte aan, dat voelen we. Bovendien bestrijken wij een zeer generalistisch pallet van taken: van strijken, wassen, boodschappen doen, koken, noem maar op. Een robot die dat allemaal kan, zal niet voor morgen zijn, vrees ik.”

Onbekend is onbemind

Hoewel de sociale rol van de thuiszorg onmiskenbaar is, is de sector op zich nog veel te weinig gekend bij het grote publiek, zegt Van den Branden. En onbekend is onbemind. “Ja, de dienstencheques, die kent iedereen ondertussen wel, omdat die constant in de media komen. Maar gezinszorg…dat is vaak nog de grote onbekende. Hoe komt dat? Ik denk dat we te weinig in beeld komen. Dat heeft ook te maken met het proces dat wel complexer is dan, pakweg, een dienstencheque bestellen.”

“Er komt een intake-gesprek bij kijken, wat je bijdraagt is afhankelijk van je inkomen. Er moeten bepaalde voorwaarden vervuld worden voor thuiszorg. Het laat zich niet zo gemakkelijk uitleggen en het gaat, zoals ik al zei, ook heel breed. We helpen zowel een dertigjarige die rolstoelgebonden is, als een negentigjarige die lijdt aan dementie of een kwetsbaar gezin. Ik zou bijvoorbeeld eens heel graag een verzorgende zien opduiken in Thuis of Familie. Dat zou ons imago een enorme boost kunnen geven (lacht).”

Sonia Van den Branden
Directeur