Als zwanger worden niet lukt
Voor veel koppels is zwanger worden geen romantisch uitje, maar een jarenlange lijdensweg. Tijdig een hulplijn inschakelen en alternatieven overwegen, is de boodschap. Deze experts leggen je alvast uit wat je mag verwachten van adoptie, een hormoon- of IVF-behandeling.
Diane De Neubourg
Diensthoofd van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde aan het UZA Hormoonbehandeling
Hoe gaat het in zijn werk?
“Een hormoonbehandeling stellen we voor aan vrouwen met een onregelmatige of geen menstruatiecyclus, bij wie voor het overige geen medische afwijkingen gevonden zijn die een zwangerschap in de weg zouden kunnen staan. Via medicatie, in de vorm van een tablet of een inspuiting, stimuleren we de eicelrijping en de eisprong, zodat de vrouw een normale cyclus krijgt en dus ook een kans op zwangerschap.
In bepaalde gevallen, bijvoorbeeld wanneer de kwaliteit van het sperma minder goed is, zullen we ook aan vrouwen met een normale cyclus hormonen voorschrijven. Het resultaat is dat er meer eitjes rijpen, waardoor de kans groter wordt dat er, ondanks de verminderde spermakwaliteit, toch eentje bevrucht geraakt.”
Wat zijn de voor- en nadelen?
“De behandeling is eenvoudig en relatief goedkoop, maar kan wel belastend zijn. Zo zal de vrouw regelmatig voor een bloedafname en een echografie moeten langskomen, zodat de arts kan monitoren wat het effect van de hormonen is. Ook vervelend zijn de ‘moodswings’ en de opvliegers die vrouwen kunnen ervaren wanneer ze medicatie met hormonen nemen. Pijn in de buik, als gevolg van overstimulatie van de eierstokken, is een andere mogelijke bijwerking. Wanneer er op tien dagen tijd plots meerdere eiblaasjes tot rijping komen, zal de eierstok gezwollen en dus gevoelig zijn.”
Wat is de kans op succes?
“Een pilletje nemen en daarna meteen zwanger? Zo werkt het helaas niet. Met een hormoonbehandeling mikken we op een imitatie van de natuur, wat wil zeggen dat de kans op een zwangerschap per cyclus op ongeveer 15 à 20 procent ligt. Vrouwen die al lange tijd proberen zwanger te worden, hebben vaak hoge verwachtingen. Die moeten we tijdens de voorbereidende gesprekken temperen. De kans op een zwangerschap ligt dan misschien hoger dan voorheen, het is zelden dat vrouwen met een hormoonbehandeling meteen zwanger worden. Ze moeten zich erop voorbereiden dat zo’n pilletje maar het begin van het traject is.”
Inge Demol
Directeur Steunpunt Adoptie
Adoptie
Hoe gaat het in zijn werk?
“Je meldt je eerst aan bij het Vlaams Centrum voor Adoptie, waarna het Steunpunt Adoptie je uitnodigt om twee inleidende infosessies te volgen: veel ouders denken bij adoptie aan een gezonde baby, maar het merendeel heeft ‘special needs’. Ook het uitgangspunt van adoptie lichten we dan toe. We zoeken niet naar een geschikt kind voor de ouders, maar wel naar geschikte ouders voor het kind.
Afhankelijk van het kindprofiel dat ouders in gedachten hebben, zullen ze na één tot drie jaar naar de driedaagse voorbereiding doorstromen. Daarna volgt het indienen van een verzoekschrift voor adoptie bij de rechtbank. Bij een positieve beoordeling, na onderzoek door de Dienst voor Maatschappelijk Onderzoek, kunnen ze een adoptiebemiddelingsdienst aanspreken. Dan duurt het nog een of meerdere jaren voor er een kindvoorstel komt.”
Wat zijn de voor- en nadelen?
“Wie een adoptieprocedure volgt, heeft geduld nodig. Tussen de eerste aanmelding en de effectieve adoptie kan twee tot vijf jaar zitten. Bovendien zullen niet alle kandidaten een geschiktheidsvonnis krijgen. Als kandidaat-adoptieouders moet je je er ook van bewust zijn dat adoptieouderschap fundamenteel anders is dan ‘gewoon’ ouderschap. Je krijgt een kind met een rugzak, waarin zowel positieve als negatieve ervaringen zitten en die voor een stuk bepalen wie hij/zij is. De kans is ook groot dat je kind vroeg of laat vragen zal stellen over zijn/haar herkomst en dat daarop niet altijd pasklare antwoorden te geven zijn. Het is dan aan jou als ouder om je kind in die zoektocht te ondersteunen.”
Wat is de kans op succes?
“In 2019 kwamen 28 buitenlandse en 15 binnenlandse kinderen in een Vlaams adoptiegezin terecht. Tien jaar eerder ging het om 244 buitenlandse en 24 binnenlandse kinderen. Die sterke daling heeft o.a. te maken met het Haags Adoptieverdrag dat stelt dat er zoveel mogelijk naar opvang in eigen land gestreefd moet worden.
Het activiteitenverslag van het VCA leert ons dat er zich vorig jaar 373 kandidaat-adoptieouders hebben aangemeld en dat er 98 een maatschappelijk onderzoek hebben ondergaan. 58 daarvan kregen een positief advies. De lage aantallen en de oplopende wachttijden kunnen een reden zijn om uit het traject te stappen. Veel vaker stoppen kandidaten omdat ze zwanger zijn, scheiden of moeite hebben met de ethische kant.”
Sylvie Gordts
Gynaecoloog bij Regionaal Ziekenhuis Heilig Hart Leuven
IVF
Hoe gaat het in zijn werk?
“Bij IVF – of voluit in-vitrofertilisatie – bevruchten we een of meerdere eicellen buiten het lichaam en plaatsen ze daarna terug in de baarmoeder. Aan deze behandeling gaat een uitgebreid medisch onderzoek vooraf. Bij vrouwen controleren we het bloed, de baarmoederholte, de eileiders en de eierstokken; bij mannen de kwaliteit van de zaadcellen. Een IVF-behandeling start altijd met stimulatie van de eierstokken, via hormonale medicatie. Daarna komt het erop aan om, vlak voor de eisprong, de rijpe eicellen weg te plukken en in het labo bij de zaadcellen te brengen. De eicellen die bevrucht zijn, laten we enkele dagen verder groeien. De ‘beste’ embryo’s plaatsen we terug in de baarmoeder of vriezen we in.”
Wat zijn de voor- en nadelen?
“De afgelopen veertig jaar zijn er wereldwijd meer dan acht miljoen baby’s via IVF geboren. Koppels die via de natuurlijke manier niet zwanger kunnen worden, krijgen dankzij deze techniek een extra kans op ouderschap. Dat de behandeling veel van de wensouders vraagt, is zonder twijfel wel het grootste nadeel. Ze moeten zich op het juiste moment beschikbaar houden om naar het ziekenhuis te gaan en onderzoeken of ingrepen te ondergaan, die niet altijd even aangenaam zijn. Bovendien zijn er vaak meerdere pogingen nodig voor er echt een zwangerschap uit de behandeling volgt, waardoor het zowel mentaal als fysiek kan doorwegen.”
Wat is de kans op succes?
“Dat je met IVF áltijd zwanger wordt, is helaas een fabeltje. De kans dat er uit een terugplaatsing een baby wordt geboren, ligt rond de 25 à 30 procent. Bij jonge vrouwen zal dat eerder richting 40 procent gaan, bij veertigplussers dan weer richting 15 procent. Er zijn heel veel factoren die een invloed hebben op het al dan niet slagen van een IVF-behandeling, zoals de kwaliteit van het sperma, alcoholgebruik, roken… Een gezonde levensstijl aanhouden, is sowieso belangrijk wanneer je aan een IVF-behandeling wilt beginnen. Dat geldt trouwens ook voor wie via de natuurlijke weg zwanger probeert te raken.”