Een doordachte zorgroute, op maat gemaakt

Vijftien jaar geleden lanceerden Michael Porter en Elizabeth Olmsted Teisberg het boek Redefining Health Care. Een indirect startschot voor de transitie naar een doordachte zorgroute, Value-Based Healthcare, kortweg VBHC. 

Hot item

Ondertussen is Value-Based Healthcare een hot item binnen de zorg. Hierbij worstelen organisaties met de vraag hoe ze deze zorg moeten aanpakken en hoe de waarde van de zorgroute geoptimaliseerd kan worden. 

Er zijn al tientallen definities neergepend, maar samengevat komt VBHC neer op het maximaliseren van de waarde van zorg voor de patiënt en het reduceren van de zorgkosten. “Bij VBHC vormt een op maat gesneden zorgroute het uitgangspunt voor de behandeling van een patiënt”, weet Pim Valentijn, adjunct-directeur bij Essenburgh Training & Advies en als onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Maastricht. “Het gehele traject met alle betrokken disciplines wordt in kaart gebracht, van preventie tot en met revalidatie en nazorg. Data worden verzameld en geanalyseerd, waarna optimalisatie van het zorgproces plaatsvindt.”

Bredere blik nodig

Valentijn ziet in VBHC een ideale methode om laagcomplexe zorgprocessen te verbeteren, maar het kan niet op elk zorgtraject toegepast worden. “Voor complexere vraagstukken is een bredere blik nodig. Denk aan mensen met diabetes, hartfalen of depressies en mentale gezondheidsproblemen. Hier komen verschillende zorg- en hulpverleners aan bod. Dergelijke patiënten hebben geen baat bij ‘ketenzorg’, maar wel bij een onderlinge afstemming van alle zorg die ze ontvangen, zeg maar netwerkzorg. Bij netwerkzorg hebben alle betrokken hulpverleners hun eigen rol en verantwoordelijkheden, maar ze werken gecoördineerd en gestructureerd samen. De verantwoordelijkheid wordt gedeeld.”

Grotere gezondheidsvraagstukken

Valentijn stelt dat het de grootste uitdaging is om de juiste zorg op de juiste plek te krijgen. “Niet het zorgaanbod moet centraal staan, maar de patiënt. Kennisontwikkeling en juiste algoritmes gebruiken, kunnen daarbij zeker helpen.” Hij besluit dat het nuttig is om als organisatie intern met dit model aan de slag te gaan. Maar het biedt geen kant-en-klare oplossingen voor grote gezondheidsvraagstukken. “Het enige juiste antwoord op de huidige problemen ligt in samenwerkingen tussen de zorgnetwerken.”

VBHC moet dus doordacht ingezet worden. Niet elke ziekte of aandoening krijgt eenzelfde zorgroute. Neem bijvoorbeeld het mentale welzijn. Om het belang ervan onder de aandacht te brengen werd enkele jaren geleden het platform Volante opgezet door de vier grote Nederlandse aanbieders van geestelijke gezondheidszorg. De doelstelling is om continu te werken aan het toevoegen van waarde aan de zorg en dat tegen zo laag mogelijke kosten. “Nationaal en internationaal wordt VBHC in de geestelijke gezondheidszorg nog te weinig opgepakt”, vertelt Marike Bongers namens Volante. “Hoofdreden is dat er nog te weinig bekend is over VBHC.

Wij hebben in eerste instantie goed gekeken naar Santeon, dat met zeven ziekenhuizen aan VBHC werkt. Maar er is ook nog veel wat we zelf moeten uitzoeken over geestelijke gezondheidszorg. Hoe meten we bijvoorbeeld of iets waarde toevoegt voor de cliënt? En hoe verhoudt dit zich tot de kwaliteit van zorg? We willen dit graag door klanten en professionals laten ontdekken.”

Professionals van de vier organisaties gaan de komende jaren informatie uitwisselen over hoe zij de zorg voor hun cliënten hebben georganiseerd en hoe zij waarde toevoegen. “Daarbij willen de besturen van de organisaties ook ruimte maken voor innovatie”, besluit Bongers. “Dat kan gaan om digitale innovaties die de veiligheid van cliënten en de kwaliteit van leven verbeteren, maar ook om sociale innovaties die de cliënt de regierol geven. In eerste instantie gaat het vooral om tijd en ruimte die onze professionals nodig hebben om kennis te delen en om van elkaar te leren. Naarmate we verder in het proces komen, zijn er ook financiële investeringen nodig.”