Chemiesector
Chemie

Veiligheid in de chemie: Vlaanderen voorop?

03.09.2019
door Grete Simkuté

Branden, explosies, storingen: over de chemiesector doen veel vooroordelen de ronde. Onterecht, zeggen experts, want de chemiesector is een van de veiligste industriesectoren in Vlaanderen. 

Negatieve perceptie

De negatieve perceptie rond veiligheid in de chemiesector is niet eenvoudig om te buigen, vindt Geert Boogaerts. Hij is veiligheidsexpert bij essenscia, de sectorfederatie van de chemie en life sciences. “Als er ergens in de wereld een incident gebeurt in de chemie, dan is dat altijd vrij spectaculair. Dat soort beelden blijft hangen en kleurt de kijk op onze industrie in negatieve zin.” En dat is onterecht, vindt Boogaerts. Want in China – waar de industrie in volle ontwikkeling is – mogen dan wel regelmatig zware ongevallen plaatsvinden met tientallen doden, in Vlaanderen is de chemiesector die fase al lang voorbij. “Ik zeg altijd: als je geen ongevallen wilt, moet je bij ons komen werken. We zijn een mature industrie op gebied van veiligheid. De cijfers tonen dat aan.” 

Twee soorten veiligheid

Er zijn twee soorten veiligheid, legt Boogaerts uit: die van de werknemers op het bedrijfsterrein zelf en het risico op incidenten met bijvoorbeeld gevaarlijke chemische stoffen. “Op gebied van de klassieke arbeidsveiligheid hoort de chemiesector bij de beste leerlingen van de klas. Het aantal arbeidsongevallen ligt de helft lager dan het industrieel gemiddelde. En als je kijkt naar zware incidenten kun je stellen dat deze, dankzij allerhande veiligheidsprocedures, eigenlijk niet meer voorkomen.” 

Wetten en initiatieven

Een legio aan (overheids)wetten en initiatieven heeft daaraan bijgedragen. Vera Meynen, professor aan de afdeling chemie van UAntwerpen, noemt als voorbeeld Responsible Care: een wereldwijd initiatief waardoor chemiebedrijven zich sinds 1985 vrijwillig engageren voor meer veiligheid en milieuzorg in hun bedrijfsactiviteiten. Daarnaast is er ook de chemiewetgeving REACH, die wordt gecontroleerd door het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA). Voor elke chemische stof die in Europa wordt geproduceerd of ingevoerd, moeten bedrijven kunnen aantonen dat ze veilig gebruikt kan worden. Met meer dan 22.000 geregistreerde chemische stoffen is de Europese chemie hiermee een van de strengst gecontroleerde sectoren ter wereld. 

Als je geen ongelukken wilt, moet je in de chemie komen werken. We zijn een mature industrie op gebied van veiligheid.

Geert Boogaerts, essenscia

Veiligheidsopleidingen

Samenwerking is inzake veiligheid dan ook een must, zegt Meynen. “Ongevallen zijn meestal een complexe samenloop van dingen. Als er iets misgaat, wordt er onderzoek naar gedaan en die lessen worden dan, heel open, gedeeld binnen de sector. Zo kunnen andere bedrijven de juiste aanpassingen doorvoeren.” Daarnaast zorgt ook educatie voor een continue verbetering van veiligheid. De studenten van Meynen krijgen regelmatig lezingen van mensen als Boogaerts.

Sectorfederatie essenscia werkt nauw samen met universiteiten en heeft een eigen Process Safety Academy, een opleidingenreeks waarin veiligheidsexperts uit de industrie kennis en praktijkervaringen uitwisselen. “Omdat we binnen de industrie een zeer hoge veiligheidsstandaard hebben, willen we er zeker van zijn dat de studenten tijdens hun opleiding in aanraking komen met veiligheidsaspecten. Veiligheid is voor de chemiesector prioriteit nummer één, dat zit echt ingebakken in het DNA van de bedrijven.” 

Nog veiliger dankzij technologie

Of een zero-injury-scenario ooit realistisch zal zijn, durven Meynen en Boogaerts niet te zeggen. “Onze grootste zorg zijn nu ongevallen die plaatsvinden in het woon-werkverkeer. Dat soort ongelukken zijn moeilijk uit te sluiten. Maar de kans op ongevallen met chemische stoffen is vrijwel nihil”, aldus Boogaerts. Kan deze sector die, volgens Meynen en Boogaerts, al zó veilig is − juist omdat er dusdanig veel aandacht is voor de gevaren − nog veiliger worden? Jazeker. Met de nieuwste technologie, gelooft Boogaerts.

“Denk maar aan een inspectie op vier meter hoogte. Die wordt nu nog door mensen uitgevoerd, met als risico dat je kunt vallen. In de toekomst kunnen we met drones een visuele inspectie uitvoeren, terwijl de man of vrouw in de controlekamer zit. Ook wearables, waarmee we de positie kunnen bepalen van onze mensen, hebben in een noodevacuatie ontzettend veel voordelen. Veiligheidszorg is een continu proces: we zijn altijd op zoek naar hoe het nog veiliger kan.”

Vorig artikel
Volgend artikel