All-round circulair: het energienetwerk van morgen
Volledige community’s en wijken die gezamenlijk water en energie hergebruiken in één omloop. Het klinkt futuristisch, maar toch bestaat het al. De stad van de niet zo verre toekomst is circulair in alle opzichten, maar wat houdt dat juist in?
We kunnen echt niet anders dan vertrouwen op een circulair verhaal. Zo klinkt het alvast bij Silvia Lenaerts, vicerector Valorisation en Development aan Universiteit Antwerpen. Ze werkt mee aan BlueApp, een innovatieve preincubator die zoekt naar duurzame manieren om chemie opnieuw in te zetten in energiestromen. “Om efficiënter te werken biedt deze manier van hergebruik veel perspectieven. Alles draait rond het succesvol sluiten van verschillende cycli. Materialen, energie, water en zelfs lucht kun je blijven hergebruiken, zolang je de juiste infrastructuur en technologie implementeert.”
Weten wat je recycleert
Hoe je op deze manier voldoende energie kunt toeleveren, vertrekt vanuit chemie als basis. “Je moet weten uit wát iets bestaat om te kunnen recycleren. Dat geldt voor alles, ook voor energie.” Wanneer je weet uit welke bouwstenen iets bestaat, kun je kijken hoe je die aparte onderdelen opnieuw combineert tot iets nieuws. Je moet weten welke soorten water je in je omloop hebt om bewust waterhergebruik in je cycli te steken. Door een waterzuiveringssysteem te installeren zorg je er dan bijvoorbeeld voor dat regenwater weer oppervlaktewater wordt.
Jezelf van energie voorzien
Om energie heel decentraal te produceren, richt je de aandacht op volledige warmtenetten en zonne-energie. “De zon is een externe warmtebron die je kunt inzetten om lucht te zuiveren. Maar ook energie te capteren, om waterstof te creëren, materialen voor batterijen te bouwen, plastic te maken uit afval en voor waterzuivering. Daarnaast heb je ook gewoon de warmte die vrijkomt wanneer je als bedrijf water zuivert via een waterzuiveringssysteem of wanneer je afval hebt. Die zaken creëren warmte op zich en kun je eigenlijk opnieuw inzetten om jezelf van energie te voorzien. In Scandinavië draaien heel wat landen al volledig op warmtenetten, dat is een enorme besparing op energie. Het werkt vlotter en op het einde van de rit verbruik je minder”, aldus Lenaerts.
“Alles draait rond het succesvol sluiten van verschillende cycli.”Silvia Lenaerts, UA
Bij dat efficiënt hergebruik komen zowel technologische, sociologische als economische aspecten kijken. “Het is geen of-of-verhaal, maar een en-en-verhaal.” Een smart city waarbij je data meet en alles weet over je stad is geen doel as such. Een duurzame stad met een circulaire manier van werken zeker wel. Dat houdt in dat dit soort energienetwerken in de toekomst bruikbaar zijn voor bedrijfssites, maar evengoed voor woonwijken of andere initiatieven.
Circulaire community
Het project ‘Circulair Zuid’ van Stad Antwerpen in samenwerking met Plein Publiek en Circuit is een hedendaags voorbeeld van een circulaire community en verduidelijkt hoe circulariteit op een toegankelijke manier kan werken in een stad. “Dit project is een hotspot waar je horeca, een evenementenlocatie en bedrijven terugvindt. Op die locatie zetten we alles op alles om alle actoren zo circulair mogelijk te voorzien van energie”, vertelt Marjolein Huygels, oprichter van Community Building Service Collectief.
“We beperken afval en proberen alles opnieuw te gebruiken. Zo zijn er bijvoorbeeld herstelateliers aanwezig en vind je er kleinere bedrijfjes die hun producten maken op basis van recyclage. Er zijn compacte waterzuiveringsinstallaties die het water van de afwas uit de horecazaak en het regenwater verzamelen om de hele site van hernieuwd en bruikbaar water te voorzien. Verticale zonnepanelen staan op de planning, omdat die energie-efficiënter werken. Voor de planten in de serre gebruiken we speciale ledtechnologieën en er zijn ook milieuvriendelijke parketvloeren aanwezig. Alles draait rond zero waste en hergebruik.”
Impact op de planeet
Door heel hands-on te kiezen welke materialen opnieuw te gebruiken en hoe dat te realiseren, kunnen we de impact op de planeet verkleinen en bouwen aan een circulaire stad. Of het nu gaat over water, energie, lucht, of zelfs afval: voor alles bestaat een oplossing. De fundering van de circulaire initiatieven is al gelegd. Nu is het aan ons om de rest van de circulaire stad hier verder op te installeren.