Een land van spijs en drank
Fancy bars, hippe cocktails en multiculturele foodtrucks. De culinaire wereld is in verandering. De Belg staat open voor die vernieuwing, maar blijft wel trouw aan zijn klassiekers. “We houden gewoon van eten, drinken en tafelen. En dat zal nooit veranderen.”
Een pint in de kroeg, een cocktail op een hip terras, friet stoofvlees in een brasserie of een portie gemengd op de salontafel voor televisie. België is en blijft een land van Bourgondiërs. “Dat zal nooit veranderen. Al worstel ik wel een beetje met het woord Bourgondiër”, vertelt Hilaire Spreuwers, Gastronomie Consulent bij Flanders Food Faculty. “Het klopt natuurlijk dat we een enorm rijke tafeltraditie hebben, maar het woord Bourgondiër heeft een nogal boerse connotatie. Het klinkt als de dikkerd die bij Breughel aan tafel schuift. Misschien moeten we maar eens een ander woord bedenken.”
Wie in ieder geval Belgische traditie zegt, denkt automatisch aan frieten. Samen met chocolade en bier zijn frieten jaar en dag een van de grootste uithangborden van ons land. “En daar moeten we heel trots op zijn”, aldus Spreuwers. “Zeker omdat frieten in België een meer verfijnde status hebben dan in andere landen. In Amerika wordt 75 procent van de aardappels gefrituurd en ook in Engeland staan frieten vaak dagelijks op het menu. In België heerst er een gezondere eetcultuur. Zo hebben veel gezinnen bijvoorbeeld nog altijd hun vaste frietdag in de week, in plaats van iedere dag naar de frituur te trekken.”
Wat drinken we daar dan bij? Een frisse pint! Met meer dan 1.500 verschillende biersoorten heeft België een erg rijke biergeschiedenis. België was, is en blijft een toonaangevend bierland en een grote bron van inspiratie voor andere landen. Spreuwers: “Neem nu de bierscene in Amerika. Die groeit hard, maar welk bier zien we ze daar nu veel maken? Saison, een Belgisch bier met een rijke geschiedenis. Wij Belgen moeten dus vooral blijven doen waar we goed in zijn. Beseffen we nog wel hoe lekker een Westmalle Tripel eigenlijk is?”
Onze biercultuur zit er zonder twijfel nog stevig in. Té stevig misschien? Terwijl de craft breweries scene in andere landen welig groeit, hinkt België een beetje achterop. “De laatste decennia zijn we wat achterop geraakt”, trekt bartender Jurgen Nobels lichtjes aan de alarmbel. “Vroeger waren wij Belgen voor veel landen hét voorbeeld, maar we hebben te lang op onze traditie geteerd. Experimenteren en innoveren is nodig en dat begint nu ook hier stilaan door te dringen.”
Beseffen we nog wel hoe lekker een Westmalle Tripel eigenlijk is?
— Hilaire Spreuwers
Dat de Belg van zijn tradities houdt, betekent echter niet dat vernieuwing geen kans maakt. Zo winnen foodtrucks en mobiele cocktailbars de laatste jaren aan populariteit. Ook komende zomer staan er in België weer heel wat foodtruckfestivals op het programma en op de muziekfestivals staat er veel meer op het menu dan frietjes. Spreuwers: “Vooral die evolutie op muziekfestivals juich ik toe. Toen ik vroeger naar Pukkelpop ging, moest ik het stellen met een vettige hamburger en frieten.” Of de foodtrucks onze eetcultuur gaan veranderen? “Dat denk ik niet. Ik zie het eerder als een modetrend.”
Een andere modetrend zijn de hippe en trendy cocktailbars, die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond schieten. Moeten de stamkroeg en de traditionele pint stilaan het onderspit delven? “Integendeel”, countert Nobels. “Die trendy bars zijn mooi en leuk, maar ze zullen de gezelligheid van de stamkroeg niet overtreffen.” Met andere woorden, fancy bars komen en gaan, stamkroegen blijven. Bovendien serveren ook steeds meer traditionele biercafé’s gin-tonic of andere populaire cocktails.
Spreuwers bevestigt: “De bruine kroeg wordt weer een beetje bruiner en de biercafé’s hebben een modernisering ondergaan. Maar het echte caféleven zoals vroeger, toen café’s tot in vroege uurtjes openbleven, zie je steeds minder. Met het rookverbod hebben de café’s ook een stevige klap gekregen. Dat kunnen we niet ontkennen.” Ook de invoering van de witte kassa en het financiële bewustzijn van de burger in het algemeen hebben invloed op het huidige horecawezen. Bovendien kiezen steeds meer restaurants en brasserieën voor een extra sluitingsdag.
“Maar, en dat is heel belangrijk, aan kwaliteit en kwantiteit weigeren de horecazaken in te boeten”, meent Spreuwers. Dat zien we onder andere aan de grote concentratie sterrenchefs in ons kleine landje. Om niet te zeggen de grootste concentratie. “En in plaats van te focussen op Wagyu-vlees en iberico-ham trekken deze jonge chefs liever naar de plaatselijke veeboer en de eigen groentetuin. Een evolutie die ik alleen maar kan toejuichen.”