De snelle opmars van bio en lokaal
Boontjes uit Marokko, vis importeren uit Japan of appelen laten verschepen uit een ander zuidelijk continent. We zijn ons steeds vaker bewust dat het eigenlijk not done is omdat we vaak dezelfde of soortgelijke producten in onze achtertuin vinden. Lokaal kopen is helemaal in, net als de snelle opmars van biologisch geteelde groenten, fruit en zelfs vlees.
Herkomst
Als het over onze voeding gaat, zijn we ons steeds vaker bewust van het gezondheidsaspect, maar ook van de herkomst. Maar wat doet een bioboer nu eigenlijk anders dan een ‘gewone’ boer? Kurt Sannen, voorzitter van Bioforum Vlaanderen, legt uit: “Een bioboer doet aan landbouw door met de natuur samen te werken. Hij gaat voor kwaliteit en probeert de negatieve impact op het milieu zoveel mogelijk te beperken. Hij draagt zorg voor de bodem, kiest voor diversiteit en heeft aandacht voor het welzijn van de dieren.”
“Bio werkt zoveel mogelijk samen met de natuur”, bevestigt ook Maarten Noë, zaakvoerder van bioboerderij ’t Livinushof. “Daardoor is lokale productie ook een belangrijke factor. Op momenten dat er bepaalde artikelen niet lokaal beschikbaar zijn, kunnen die ook uit het buitenland komen. Bio staat voor het telen van groenten en fruit op een natuurlijke manier. Er wordt dus geen kunstmest of chemisch bestrijdingsmiddel gebruikt tegen ziektes of om onkruid te verdelgen. Lokaal staat voor voeding die in de nabije omgeving geteeld wordt. Lokaal is dus niet noodzakelijk hetzelfde als bio.”
Gezonde, levende bodem
Sannen weet dat een gezonde, levende bodem het sleutelelement is voor de productie van biologische voeding. “Een bioboer draagt dan ook veel zorg voor de bodem en alle levende organismes die de bodem bevolken. Hij gebruikt geen kunstmest, maar voedt de bodem met organisch materiaal zoals dierlijke mest of compost. Via vruchtwisseling zorgt hij dat de bodem niet uitgeput wordt. Door kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen links te laten liggen, kan het bodemleven zich optimaal ontwikkelen en een rijk en doeltreffend bodemvoedselweb vormen. Onkruid verwijderen doet een bioboer op een mechanische manier, dus door het te wieden, of door het onkruid af te branden met een gasbrander. Een chemisch bestrijdingsmiddel inzetten tegen onkruid, zoals bijvoorbeeld glyfosaat, kan in bio absoluut niet.”
De smaak van bio is veel beter en intenser.
Maar ook wat de veeteelt betreft, heeft bio een draagvlak. Sannen: “Een bioboer kiest voor een grondgebonden landbouw. Hij houdt nooit meer dieren dan zijn grond aankan. Dat betekent dat hij de mest gebruikt om zijn eigen grond of de grond van een collega-bioboer te verrijken. In het ideale geval teelt hij ook het voer zelf.”
Betere en intensere smaak
Los van de manier waarop vlees, groenten of fruit biologisch worden gekweekt, zijn er uiteraard nog andere voordelen. “De smaak van bio is veel beter en intenser”, vertelt Noë. “Je eet geen schadelijke stoffen die vergroeid zijn in de groente of het fruit. Als bioboer werk je mee aan een meer ecologische manier van leven. En als consument krijg je meer vitaminen en mineralen binnen omdat de bodem waar een bioboer op teelt veel vitaler is.”
Bio is gewoon ook hip, en steeds meer consumenten gaan actief op zoek naar producten met een biolabel. Noé: “Bio
is ondertussen heel toegankelijk. Iedere supermarkt heeft biologische artikelen. Ook de initiatieven binnen de korte
keten rijzen als paddenstoelen uit de grond. De consumenten vinden opnieuw de weg naar de boer. We zien dat ook in het aankoopgedrag, zeker na de eerste lockdown. Mochten mensen meer correcte informatie krijgen over de bestaande teelttechnieken en het verband met het klimaat en milieu, dan zou er misschien meer bewust gekozen worden.”
Vraag en aanbod
De sector is de laatste jaren gegroeid. Steeds meer consumenten kiezen voor bio. De vraag neemt toe, het aanbod volgt misschien in mindere mate. “Klopt”, besluit Noé. “Het is niet eenvoudig om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen, want omschakelen naar een bioboerderij vraagt aandacht voor de bodem. Dat is een proces van jaren. Het is onmogelijk om vandaag om te schakelen en morgen een bioboerderij te zijn. Het is een lang en intens proces waarin de kennis en kunde van de boer heel belangrijk zijn. Tegen de achtergrond van de klimaatverandering stimuleert de overheid biologische teelt, maar er is weerstand van de agrarische sector, die overal verweven zit. Het houdt veel grotere bedrijven tegen de stap naar bio te zetten. Er is dus nog werk aan de winkel.”