oogst
Agri & Food

De oogst hoogst in nood

23.07.2019
door Evelien Jansen

Momenteel heerst er in België een officieel erkende crisis in 3 landbouwsectoren: de appelteelt, de perenteelt en de rundvleessector. Hoe komt dat, wat zijn de mogelijke oplossingen en wat moet er vooral niet (meer) gebeuren?

Luc Vanoirbeek
Algemeen secretaris, Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT)

Wat is volgens jou de oorzaak van de crisis die momenteel heerst in de sectoren?

“We werden afgelopen jaar geconfronteerd met een uitzonderlijk grote appeloogst. In een normaal jaar produceert Europa ongeveer 13 miljard kilogram appelen. Vorig jaar produceerden we veel meer. Dat was vooral te wijten aan de enorme oogst van 5 miljard kilogram, van onze Poolse collega’s. Daarenboven hebben we nog steeds te maken met de gevolgen van de Russische importban van peren. Tot de zomer van 2014 ging meer dan een derde richting Rusland. Een stijgend aanbod en een dalende vraag heeft uiteraard een negatieve invloed op de prijs. Tenslotte was 2018 uitzonderlijk droog en heet. Dat had een impact op de kwaliteit van het fruit, waardoor de binnenlandse vraag onder druk kwam te staan.”

Wat werd er gedaan om dit te voorkomen?

“Om kwaliteitsfruit te telen, blijf je afhankelijk van weersomstandigheden. Daar valt niet in tussen te komen. We hebben als veiling interventies georganiseerd waarbij telers door de producentenorganisatie betaald werden om een product uit de markt te nemen. Zo hebben we een groot deel van de (over)productie niet op de markt gebracht. Ook hebben we inspanningen geleverd om nieuwe markten te ontwikkelen. In februari creëerde men toegang voor onze peren tot de Mexicaanse markt. Tenslotte schreven we als sector in op Europese campagnes om ons fruit buiten de EU te promoten. Minister Vandenheuvel heeft ook nog 200.000 euro vrijgemaakt voor de promotie van ons fruit op de binnenlandse markt.”

Is een tijdelijke vermindering van de sociale bijdrage genoeg om het verlies op te vangen?

“Dat is zeker niet voldoende. Er zullen meer structurele ingrepen nodig zijn om werk te maken van een betere afstemming van vraag en aanbod. We moeten als fruitsector inzetten op enerzijds een productiebeperking en anderzijds een vernieuwing van ons appel- en perenaanbod. Wat het eerste betreft, zou het al een enorme stap vooruit zijn als er in Europa geen steun meer geeft aan nieuwe aanplantingen in een reeds overvolle appel- en perenmarkt. In België zijn we ervan overtuigd dat we moeten inzetten op de vernieuwing van ons aanbod en een ambitieus kwaliteitsbeleid.”

Dries Timmerman
Voorzitter, Producentenvereniging Vleesvee (POVV)

Wat is volgens jou de oorzaak van de crisis die momenteel heerst in de sectoren?

“Hier zijn verschillende factoren verantwoordelijk voor. Een boer kan de extra kosten in zijn bedrijf niet doorrekenen, terwijl alle andere schakels in de ketting dat wel doen aan de consument. Er is te weinig prijstransparantie. Je moet weten dat een boer minimaal 6 euro per kilogram geslacht vlees nodig heeft om een correct loon te hebben. Als de marges elders in de ketting eerlijk bepaald zijn, betekent dat zelfs niet noodzakelijk een meerprijs voor de consument. Dus het is wel degelijk haalbaar. Daarnaast verkoopt men vlees vaak onder de prijs verkocht, omdat warenhuisketens dat als promotiemiddel gebruiken om mensen naar hun supermarkt te lokken. Dat is onhoudbaar voor de sector.”

Wat werd er gedaan om dit te voorkomen?

“POVV werd in het leven geroepen om vleesveehouders anders te laten denken. We roepen op om meer samen te werken. We ijveren niet alleen voor het feit dat lokale familiale landbouwers de handen in elkaar moeten slaan, maar trachten ook de vleesvee-industrie dier- en milieuvriendelijker te maken, zonder extra meerprijs voor de consument. Die heeft immers graag nog altijd een heerlijk stuk vlees op zijn bord, en wij willen dat dit eerlijk gebeurt. Gelukkig zagen we de veestapel de afgelopen 5 jaar al met 10,2 procent verminderen, volgens cijfers van Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ).”

Is een tijdelijke vermindering van de sociale bijdrage genoeg om het verlies op te vangen?

“Nee, boeren moeten over de hele lijn eerlijk en correct betaald worden. Dan kom je uit op minstens 6 euro per geslachte kilogram vlees, wil je een kwaliteitsproduct in de rekken. Volgens Europa mag men niet onder de kostprijs verkopen, maar in de landbouw geldt deze maatregel blijkbaar niet. Dat moet veranderen. Onze sector moet daarom meer informatie durven delen met elkaar over de verschillende afzetmarkten en aankoopmarkten en meer samenwerken met alle actoren in de industrie van stallenbouwers over transporteurs tot slachthuizen. Enkel op deze manier kan de positie van de individuele vleesveehouder versterken en stijgt de kans op een eerlijk loon voor elke boer.”

Paul Hermans
Boer bij Fruitbedrijf Hermans-Sanen

Wat is volgens jou de oorzaak van de crisis die momenteel heerst in de sectoren?

“Er zijn volgens mij drie grote oorzaken. Allereerst is er de overproductie. Daarnaast is er nog steeds het probleem met het verbod op export naar Rusland én alle fruittelers dragen ook nog eens de enorme gevolgen van de hittegolf van vorig jaar. Wist je dat, als de grondtemperatuur 30 tot 35 graden bedraagt, het in de kruin van een appel- of perenboom tot wel 45 graden kan oplopen? Dat is nefast voor de oogst. Met mijn 7 hectare grond ben ik maar een relatief kleine garnaal in onze sector, dus erg veel overschot voor export heb ik gelukkig niet. Maar die hitte, daar draag ik uiteraard wel de gevolgen van.”

Wat werd er gedaan om dit te voorkomen?

“Ik heb geïnvesteerd in een regeninstallatie. Het is niet de goedkoopste oplossing, maar die afkoeling heeft ervoor gezorgd dat veel van mijn fruit het wel heeft gehaald. Verder probeer ik zo lokaal mogelijk te boeren. Een bezoek aan de veiling levert me vandaag enkel maar verlies op. Ik moet geld bijbetalen om mijn fruit kwijt te raken. Daarom geloof ik steeds meer in de korte keten. Ik probeer bijna alles wat ik oogst in mijn eigen winkel te verkopen. Zo blijft er minder aan de strijkstok hangen en heb ik meer controle op mijn inkomsten.”

Is een tijdelijke vermindering van de sociale bijdrage genoeg om het verlies op te vangen?

“Als iets te mooi klinkt om waar te zijn, dan is het dat meestal ook. Zo ook hier. Ik heb die steunmaatregel bewust niet aangevraagd, omdat het uitstel van executie is. Wat ik nu minder zou betalen aan sociale bijdrage, houden ze later onverbiddelijk van mijn pensioen af. Voor een kleine boer is dat dus geen efficiënte oplossing. Wat zou dan wel een mogelijke oplossing kunnen zijn? Voor grote fruittelers hoop ik dat de grenzen met Rusland weldra terug opengaan. Kleine boeren zoeken ondertussen maar beter hun heil in die korte keten en het lokale verhaal.”

Vorig artikel
Volgend artikel