Wat gen Z kan leren van millennials (en omgekeerd)

‘De jeugd is week geworden’, klinkt het al eens uit de mond van wat jongeren op hun beurt ‘boomers’ noemen. Het klopt dat mental health dankzij gen Z bespreekbaarder is dan ooit tevoren, maar hebben we die betere en transparantere mentale gezondheidszorg niet juist nodig? Dirk De Wachter en Lieven Annemans zijn dan ook blij dat de taboes verdwijnen. ‘We leren van voorgaande generaties.’

Het lijkt erop dat gen Z – geboren tussen 1995 en 2010 – beter omgaat met mentale gezondheid dan de millennials. Ze zien het belang van mentale gezondheid in en willen het onderwerp prominenter onder de aandacht brengen. Of ze de burn-outs waar veertigers vandaag de dag vaak last van hebben kunnen vermijden, zullen we later pas kunnen vaststellen. 

Dirk De Wachter, psychiater en professor aan de KU Leuven, wil de hypothese dat we vooruitgaan in de beschaving graag volgen: “De vorige generatie, die nu vaak met uitval te maken krijgt, zit in een maatschappelijke overgang en zoekt naar evenwicht, iets wat de jonge generatie makkelijker lijkt te vinden. Zij streven naar een betere balans tussen carrière en vrije tijd, tussen werk en ontspanning en tussen man en vrouw. We leren van voorgaande generaties.”

De verhouding werk-privé is een van de grootste uitdagingen voor de gen Z’ers. “Ze mogen niet vervallen in een ‘borderline split’, wat bij de millennials vaker voorkomt”, vertelt De Wachter. “Een deel gaat volledig voor de carrière en verliest zichzelf daarin. Het andere extreme is dat ze hun carrière compleet links laten liggen en focussen op het huishouden. Je moet daarin nuanceren en flexibel zijn”, vindt Dirk De Wachter. “Loopbanen zijn namelijk niet meer zo lineair als vroeger. Een ouder moet er voor de kinderen kunnen zijn én carrière kunnen maken. Het is fijn dat de vrouwen, in vergelijking met vijftig jaar geleden, steeds meer op de voorgrond treden en out of the box loopbaancombinaties realiseren.”

‘Oppassen voor ontmenselijking’

“Digitalisatie is een tweesnijdend zwaard”, legt De Wachter uit. “Ik ben niet tegen technologie, integendeel. Het is een ongelooflijk hulpmiddel, maar we moeten oppassen dat het geen vervangend middel wordt in plaats van een supplement op onze huidige communicatie. Een te groot vertrouwen in digitale communicatie brengt een gevaar van ontmenselijking met zich mee.” Daar is Lieven Annemans, professor en onderzoeker aan de UGent, het mee eens: “De efficiëntie die technologie aanbiedt, wordt gecounterd door een gebrek aan persoonlijke voeling. Een telefoontje of berichtje is veel sneller, maar ontmoeten is een heel belangrijke, menselijke interactie. Dit vergt op korte termijn meer tijd, maar creëert op lange termijn meer verbondenheid.” 

Dirk De Wachter pleit voor een hybride systeem, waar technologie een tussenstap is voor live ontmoetingen. “Stuur of bel even om een afspraak te maken, niet om heel je verhaal te doen. Ik ben zelf anderhalf jaar geleden ziek geweest en de persoonlijke bezoekjes vond ik toen zo kostbaar. Zeker op kwetsbare momenten is persoonlijk contact veel meer verbindend en constructiever dan digitale communicatie. Hier moet elke generatie, zeker de digital native gen Z, voor oppassen. Persoonlijk contact is een van de belangrijkste factoren als we spreken over mentale gezondheid.”

Diepgaande connecties

De digitale generatie plukt de vruchten van alle technologische ontwikkelingen, maar boet ook in op vlak van emotionele eenzaamheid, zo blijkt uit het Nationaal Geluksonderzoek van UGent. Resultaten tonen dat, ondanks het gemak van digitaal contact, steeds meer mensen zich eenzaam voelen. “Het is enigszins vreemd te lezen dat die eenzaamheid ook bij jongeren speelt”, vertelt Lieven Annemans. “Gen Z is in de bloei van hun sociaal leven en toch voelt een op de vier zich emotioneel eenzaam. Aan sociaal contact geen gebrek, maar jonge mensen slagen er niet in om diepgaande connecties te maken. Het gebrek aan hechte relaties is een van de redenen waarom de geluksscore dit jaar het meest daalde bij jongeren.”

Het Nationaal Geluksonderzoek meet ook angst en bezorgdheid over de toekomst. Zo blijkt dat gen Z de meeste economische angst ervaart. “Zij zijn relatief nieuw in de financiële wereld en krijgen te maken met inflatie, een energiecrisis en een oorlog die de Europese markt sterk beïnvloedt”, legt Lieven Annemans uit. “Het is niet vreemd dat deze generatie geen rooskleurig beeld over de toekomst heeft, maar in realiteit is een crisis ‘oud nieuws’. Om de zoveel jaar maken we er een mee én doorstaan we die. Voor de oudere generaties is dit, hoe vreemd het ook klinkt, routine.”   

Taboes doorprikken

Er hangt nog steeds een taboe rond psychologische hulp. Iedereen heeft struggles, maar de stap naar een specialist is voor velen een té drastische stap. “Jammer”, vindt Dirk De Wachter. “De jongere generatie is gelukkig het taboe aan het doorprikken. Er verschijnen ook vaker verhalen van bekende Vlamingen die moeilijke perioden blootleggen. Dat zet aan om hetzelfde te doen.” Ook bij mannen is een positieve verandering merkbaar. “Ze stappen af van het macho-cliché. De bevolking begint in te zien dat spreken over moeilijke onderwerpen eerder een kracht dan een zwakte is. Ik ben hoopvol dat het de goede richting op gaat.”