menstruatie
Vrouwen

Waarom we moeten praten over menstruatie

28.09.2022
door Amaryllis De Bast

Laten we met de deur in huis vallen: er heerst nog steeds een taboe rond menstruatie. Dat hebben we te danken aan religie, en jawel, het feminisme. “De ideale vrouw is de vrouw die niet menstrueert.”

Who started this?!

Als we teruggaan in de tijd zien we dat er in alle culturen een taboe heerst rond menstruatie, vertelt historica Kaat Wils (KU Leuven). “Bij hindoes zijn belangrijke tempels niet toegankelijk voor vrouwen met de menstruele leeftijd, zijnde van 15 tot 50 jaar. Die uitsluiting is iets heel oud, en komt overal voor.” Er blijkt regelmatig een link te worden gelegd tussen onzuiverheid en menstruatie. “Op een bepaalde manier zuivert het vrouwelijk lichaam zich en is menstruatiebloed inderdaad een afvalstof. In veel culturen is zuiverheid een heilige waarde, en valt die menstruatie in een ‘vuile’ categorie.” Het taboe is duidelijk heel diepgeworteld. En wist je dat het feminisme dit later ongewild nog heeft versterkt?

“In de 19de eeuw werd de ongelijkheid tussen man en vrouw sterk vanuit hun biologie gedefinieerd. Menstruatie werd beschouwd als graadmeter voor de gezondheid van de vrouw, wat ervoor zorgde dat vrouwen werden gezien als fysiek en mentaal afhankelijk van hun menstruatie. Hier werd veel belang aan gehecht, want de vrouwelijke vruchtbaarheid moest intact worden gehouden. Daarom mochten vrouwen van de elite zich niet te veel vermoeien en moesten ze het thuis rustig aan doen. Het feminisme ging hiertegen in en eiste dat vrouwen ook konden deelnemen aan het publieke leven.” 

Onzichtbare menstruatie

‘Het is niet omdat vrouwen menstrueren dat ze tien dagen in de zetel liggen. Vrouwen zijn sterk en kunnen meer dan jullie denken’, was de argumentatie van het feminisme. Maar de prijs die werd betaald was het verbergen van de menstruatie. “Als een vrouw liet merken dat ze menstrueerde, bevestigde ze de stereotiepe beelden die over haar bestonden”, verduidelijkt Wils. “De impact van menstruatie op het lichaam en het leven van de vrouw werd op die manier geminimaliseerd.” Het hele commerciële circuit heeft hierop ingespeeld, vertelt ze. Denk maar aan geurloos maandverband dat ervoor zorgt dat je maandstonden niet opgemerkt worden, want dat zou heel ongemakkelijk zijn. “Alles draait om verbergen en onzichtbaarheid. De ideale vrouw is de vrouw die niet menstrueert.”

Tegenwoordig willen we dit tegengaan door te pleiten voor betaalde verlofdagen voor vrouwen tijdens hun menstruatie. Wils waarschuwt echter dat we niet mogen hervallen in het 19de eeuwse denken: “Let op dat er geen stap teruggezet wordt naar dat denkkader waar vrouwen bij voorbaat worden gezien als zwakke wezens die voortdurend allerlei kwaaltjes hebben.” Tegelijk gelooft Wils dat als menstruatie geen taboe zou zijn het voor vrouwen gemakkelijker zou worden om menstruatiepijn of andere ongemakken bij hun werkgever aan te kaarten.


Tampon alert

Wat gebeurt er als je een tampon laat vallen tijdens een sollicitatiegesprek? Een experiment van Robin M. Kowalski en Tracy Chapple testte dit uit. Vrouwen die (schijnbaar) per vergissing een tampon uit hun handtas laten vallen, worden zowel door vrouwelijke als door mannelijke gesprekspartners minder competent en sympathiek bevonden dan vrouwen die een haarspeld laten vallen. Bovendien blijken vrouwen die zich ervan bewust zijn dat de man die hen interviewt weet dat ze menstrueren, minder gemotiveerd zijn om indruk op hem te maken. Tegelijk vinden ze ook dat ze een minder goede indruk maken dan vrouwen die niet menstrueren of vrouwen van wie de interviewer niet weet dat ze menstrueren. 

Vorig artikel
Volgend artikel