Hoe leer je écht luisteren naar je lichaam?
Je kent het wel. Opstaan met een houten kop en kleine oogjes. Een stijve nek van de iets te onhandige bureauhouding in je ondertussen versleten home office. Koffies bij de vleet, sporadisch jezelf in een sportieve outfit hijsen. Je scrolt door Instagram en je oog blijft hangen op een fitgirl in yogapose bij de ondergaande zon. Je vraagt je af of je zelf niet gezonder kan gaan leven en of niet beter wat meer naar je lichaam zou moeten luisteren. Sure, waarom niet? Maar hoe doe je dat precies?
Lees verder onder de podcastaflevering:
No pain no gain?
“De meeste mensen gaan pas naar hun lichaam beginnen luisteren als ze een pijnsignaal krijgen”, stelt Nathalie De Winter, leiderschapscoach en trainer bij Comefront. Ze heeft al een zevental jaar haar eigen praktijk en legt zich toe op ‘belichaamd leiderschap’. Ze legt uit dat er twee redenen zijn waarom mensen meestal bij haar praktijk aankloppen. Ofwel hebben ze ergens pijn en willen ze daar iets aan doen door beter naar hun lichaam te luisteren, of ze zijn beginnen nadenken over hun eigen levensstijl sinds de yogahype van de afgelopen jaren onvermijdelijk op hun radar verscheen.
In de praktijk van Nathalie worden mensen gecoacht binnen een traject zodat ze hun lichaam en de signalen die het geeft beter leren begrijpen. “Om van daaruit te gaan belichamen wat ze waardevol vinden en keuzes te gaan maken vanuit hun buikgevoel”, verduidelijkt Nathalie. Een standaardlijstje met manieren om naar je lichaam te luisteren heeft ze niet. Toch zijn er een aantal zaken waarop je kunt letten, want ook zonder duidelijke pijn kan het interessant zijn om eens stil te staan bij de signalen die je lijf geeft.
Luisteren begint met stilte
“Luisteren naar je lijf begint met niets te horen, omdat we het cultureel niet gewoon zijn om te luisteren in de eerste plaats”, stelt Nathalie. Maar het is toch belangrijk om even stil te staan bij hoe je je voelt in je lichaam. “Je centrumpunt vinden – het punt waarop je niet gespannen, maar ook niet extreem extatisch of ontspannen bent – is belangrijk. In een ruimte gaan staan en even stilstaan bij wat je voelt is al een beginpunt.” Zelfs al heb je het idee dat je niets voelt, dan is het nog interessant om je af te vragen waarom je denkt dat er niets is. “Wat is er afwezig in ‘het niets voelen’? Bijvoorbeeld de afwezigheid van spanning in de schouders.”
“De typische signalen zijn natuurlijk de stressklachten”, gaat Nathalie verder. Nekpijn, lage rugpijn, maagpijn, ademhalingsproblemen, een benauwd gevoel op de borst.” En wat met subtielere signalen? “Die zijn er zeker, maar het is oefenen om die op te vangen. Mensen krijgen in bepaalde situaties een signaal van hun lichaam, maar staan er dan vaak niet bij stil.” Tot ze bij Nathalie in de praktijk komen en spontaan zaken beginnen op te noemen. “Zo was er een studente die na veel oefenen besefte dat haar linkeroor begint te jeuken telkens als ze een examen heeft.” Hoe meer mensen stilstaan bij hoe ze zich fysiek voelen in een bepaalde situatie, hoe meer ze die signalen oppikken. “Maar het is niet gemakkelijk om te leren luisteren naar je lichaam. De meeste mensen doen dat niet uit zichzelf. Het is een skill die je moet blijven oefenen.”
Mensen krijgen in bepaalde situaties een signaal van hun lichaam, maar staan er dan vaak niet bij stil.
Subtiele signalen oppikken
Het benoemen van die subtielere signalen is belangrijk, en er bestaat wel degelijk een groot vocabularium voor. Denk aan uitdrukkingen als: vlinders in de buik hebben, een knoop in de maag hebben, het aan je theewater voelen… “Het zijn allemaal uitdrukkingen die verweven zitten in onze taal en waar lichamelijke signalen in worden verwoord. En toch lijken we niet altijd te begrijpen dat ons lichaam een signaal zendt, en als het dat wel doet, wat dat signaal dan juist betekent. We zijn het zo gewoon om naar onze ratio te luisteren en zijn al tevreden als alles onder de nek ons niet lastig valt.” Staat luisteren naar je lijf dan gelijk aan verstand op nul?
“In mijn praktijk zoeken we een balans tussen lijf en verstand. Wetenschappers, zoals onder meer Bas Kast met zijn boek Hoe onze buik ons hoofd helpt denken, hebben onderzoek gedaan naar hoe ons buikgevoel juist in elkaar zit. Als je beslist op basis van je buikgevoel, dan neemt dat gevoel ook je ratio mee.”
En wat kunnen wij met onze vermoeide lijven tijdens een werkdag doen om even te luisteren naar wat het zegt? “Zoek je ijkpunt. Dat doe je door te gaan staan in een ruimte waar je plaats hebt. Zet desnoods een liedje op als dat fijn aanvoelt. Beweeg hoe je je voelt op dat moment.” Nathalie geeft tips om houdingen aan te nemen en hoe je gevoelens reageren op een houding. “Sta recht, rek je eens maximaal uit en laat je lijf wat in elkaar zakken. Hoe voel je je? En wat is het centrum van die twee extremen? Waar in mijn lijf beweegt er iets naar het midden van overstrekt en ingezakt? Vaak geef ik mensen een lijst met verschillende sensaties. Spanning, samentrekking, opening, pulseren, tinteling, knijpen, kriebelend, prikkelend. Of zelfs de afwezigheid ervan. Dat zijn allemaal voorbeelden van mogelijke sensaties.”
Het loopje naar de brievenbus
Niet alleen Nathalie, maar ook heel wat andere mensen leven vanuit hun buikgevoel, dat ergens tussen puur aanvoelen en ratio ligt. “Ik ken een schrijfster die me toevertrouwde dat schrijven iets heel lichamelijk is. Zij doet dat zonder nadenken. Het is een beetje zoals je het water test met je pink voor je je baby een badje geeft. Soms voelt ze aan dat het niet het moment is om te schrijven, op een andere dag voelt ze instinctief aan dat het wél het moment is om te gaan schrijven.”
Een ander voorbeeld is dat van een professor die elke ochtend aan zijn ‘loopje’ kan merken hoe zijn dag gevoelsmatig zal zijn. De man wandelt elke ochtend naar zijn brievenbus om zijn krant en kan tijdens de wandeling naar daar merken hoe hij zich voelt aan de hand van zijn manier van wandelen. “Mensen die authentiek leven doen dat vanuit hun buikgevoel, ze maken daardoor beslissingen die beter bij hen passen. Zij zijn hierdoor een betere leider van hun leven.”