Zo loods je je tuin de herfst in
Als de zomerzon haar kracht verliest, vraagt je (moes)tuin om extra aandacht. Aangezien de start van de herfst bepalend is voor de groeikracht van de flora in je tuin, vroegen we aan twee experten hoe zij hun favoriete lapje grond onderhouden.
Klemtoon van het najaar
Door de klimaatverandering zijn de grenzen van de seizoenen niet meer zo duidelijk omlijnd als pakweg twintig jaar geleden, maar eind september blijft een belangrijk moment in het onderhoud van je tuin. “In het najaar ligt de klemtoon niet langer op zaaien of planten, maar op oogsten. Het merendeel van de groenten is al verdwenen, maar herfstgroenten zoals pompoen, pastinaak of boerenkool geven je moestuin tot laat in de herfst nog wat kleur”, schetsen Bart Verelst en Marc Verachtert, auteurs van ‘Zakboek voor de klimaattuin’.
“Toch zijn er een paar uitzonderingen. Ik denk aan radijzen en veldsla, die hebben geen lange groeitijd en kun je perfect in september zaaien. Look kan zelfs nog wat later. De beste plantperiode loopt van oktober tot november. Tijdens de winter maakt look sterke wortels aan en in het voorjaar gaat alle energie naar de lookbollen, eerder dan naar het loof. Ook als je dikke bloemkolen wilt oogsten, begin je er best voor de winter aan.”
Genieten van vruchtbare moestuin
De belangrijkste tip om volgend jaar te genieten van een vruchtbare moestuin? Compost! “Eind september is hét ideale moment om de zaaibedden proper te maken en voor te bereiden op de winter. Door een dikke laag compost van tien centimeter te leggen, kan je moestuin vijf maanden lang voedingsstoffen absorberen. Zo creëer je de perfecte bodem om in het voorjaar op te telen”, aldus Verelst. “En let er ook op dat je onkruid blijft wieden. Planten op hun retour vormen extra zaden opdat ze volgend jaar veel nakomelingen zouden hebben. Nog beter is onkruid voorkomen door organisch materiaal tussen de plantjes te leggen, zoals gemaaid gras of hennepvezel.”
Een goeie tuinier stuurt bij in het voorjaar: planten die niet willen groeien, ga je stimuleren. Tijdens de zomer kun je je tuin gewoon haar gang laten gaan, de natuur regelt zichzelf dan wel.— Marc Verachtert, tuinexpert en auteur
Siertuin
Ook je siertuin heeft in de herfst extra aandacht nodig. Het is het perfecte moment voor snoeiwerken. Verzamel gevallen bladeren en gooi ze op je composthoop, waar je regelmatig met een stok in prikt om zuurstof te geven aan het waardevolle goedje. Voorts is je gazon een belangrijk aandachtspunt, zeker na een droge zomer. “Sommigen verticuteren, wat nooit slecht is, maar belangrijker is het gazon te bestrooien met een dun laagje goed verteerde compost of een portie organische meststof met een hoog kaligehalte”, tipt Verachtert. “Zo laat je je gazon sterk de wintermaanden ingaan, met krachtigere wortels, en is het beter gewapend tegen een droge zomer en mos.”
Bijsturen in het voorjaar
Je gazon verdient extra zorg, maar potplanten geef je beter minder aandacht. “Een goeie tuinier stuurt bij in het voorjaar: planten die niet willen groeien, ga je stimuleren. Tijdens de zomer kun je je tuin gewoon haar gang laten gaan, de natuur regelt zichzelf dan wel”, weet Verachtert. “Maar tegen het einde van de zomer en het begin van de herfst moet je de groei net afremmen. Een plant die het tijdens de hoogzomer al moeilijk heeft, moet je in augustus-september niet meer op krachten proberen te brengen, want dan gaat die alleen maar zwakker de winter in.
Als je planten blijft bemesten en water geven, voelen ze minder goed dat de zomer op haar einde loopt. Groene, sappige twijgjes zullen dan niet veranderen in de houtigere takken die de plant beschermen tijdens de kille wintermaanden. Bouw dus langzaam af en geef alle vorstgevoelige planten die in een pot staan, zoals een vijgenboom of oleander, vanaf augustus nog maar één keer om de twee weken water.”
Op voorhand beslissen
En denk vooral vooruit, als je een vruchtbare, bloeiende tuin wilt. “Beslis nu al welke boom je wilt en waar je die wilt planten. Want binnenkort is het kil buiten en kriebelt het niet meer om te tuinieren”, aldus Verelst nog. “Veel mensen planten een boom in het voorjaar, maar dan sla je eigenlijk een groei-jaar over. Als je in de herfst plant, zitten de wortels sneller stevig ingenesteld.”
Ook kruiden bereid je rond deze tijd voor op een winter binnenshuis. “Plant je kruiden in bakjes die je makkelijk kunt binnenhalen en op je vensterbank zetten, een lichtrijke plaats. Maar vergeet ze niet al wat vroeger te oogsten. Kruiden zoals peterselie of rozemarijn oogst je best in de prille zomermaanden. De fotosynthese draait dan optimaal, wat zorgt voor volle smaken.”