Renoveren voor een beter EPC-peil: de overheid helpt een handje

Dat steeds meer Vlamingen de komende jaren zich met renoveren en opknappen zullen moeten bezighouden, staat in de sterren geschreven. Zopas besliste de Vlaamse overheid immers om een ‘renovatieplicht’ in te voeren. Deze verplicht de kopers van een oud huis om het pand te renoveren, zodat de energiekosten én de CO2-uitstoot onder controle blijven.  

Maar ook zonder deze wettelijke verplichting (die op 1 januari 2023 ingaat) is het energiezuinig maken van een woning natuurlijk een goede zaak. Daar moeten Elisabeth De Witte en haar vriend Janus niet meer van overtuigd worden. Het jonge koppel (allebei 29) kocht eind 2020 hun droomhuis in Kessel-Lo, bij Leuven. “We huurden al een tijdje een appartement en waren niet specifiek op huizenjacht”, zegt Janus. “Het was eigenlijk mijn zus die er ons attent op maakte dat het huis verkocht zou worden. Het stond toen ook nog op geen enkele vastgoedsite. We zijn het huis in het weekend gaan bekijken en maandag hebben we beslist om het te kopen. Tja, je mag er tegenwoordig niet al te lang over nadenken of je kans is verkeken (lacht).” 

“Het was meteen duidelijk dat we het huis grondig zouden moeten renoveren”, pikt Elisabeth in. “Maar dat schrikte ons eigenlijk niet af. Ook al waren we niet echt naar een huis aan het zoeken, we hadden er natuurlijk wel al eens over gebabbeld. En toen waren we er eigenlijk snel uitgekomen dat we geen bouwgrond wilden en dat we ook geen nieuwbouw wilden zetten. Door te renoveren, konden we een bestaand huis helemaal naar onze hand zetten en er iets van onszelf van maken.” 

Janus en Elisabeth leven behoorlijk milieubewust en zijn al langer bezig met thema’s als duurzaamheid en circulariteit. “We proberen daar in ons dagelijks leven toch echt wel rekening mee te houden”, zegt Janus. “We hebben maar één planeet, dus je kunt eigenlijk niet anders dan er zuinig op te zijn en er voorzichtig mee om te springen. Als we op reis gaan bijvoorbeeld zullen we proberen zoveel mogelijk met de trein te gaan in plaats van met het vliegtuig. Dat is vaak wel een uitdaging, hoor, maar dat hebben we ervoor over.” 

“We hebben, voor we dit huis kochten, ook alternatieve woonvormen overwogen”, zegt Elisabeth. “Co-housing bijvoorbeeld of woonvormen met een gedeelde tuin of zo. We zijn nu ook al aan het kijken of we in ons huis alleen gaan blijven wonen of dat we de verdieping zo gaan inrichten dat er nog iemand bij kan. De meest milieuvriendelijke manier van bouwen is immers nog altijd niet bouwen en bestaande gebouwen opknappen en hergebruiken.” 

Maar terug naar het bouwavontuur zelf. Even nadat Elisabeth en Janus hun droomhuis kopen, krijgen ze te horen dat de Vlaamse overheid aan een nieuwe formule werkt om renteloze renovatiekredieten ter beschikking te stellen. “Die nieuwe regeling zou begin 2021 ingaan, daarom hebben we zelfs speciaal enkele maanden gewacht om de notariële akte te tekenen”, zegt Elisabeth. “Zodat we hiervoor zeker in aanmerking zouden komen. Voor de banken was dat toen ook nog allemaal zeer nieuw. Sommigen kenden het zelfs nog niet. Uiteindelijk heeft het zelfs mee de keuze van onze bank bepaald. De bank waarbij we onze hypotheek afsloten, wist meteen waar we het over hadden en kon de papierwinkel snel in orde helpen maken.” 

Concreet hebben Elisabeth en Janus 45.000 euro “renteloos” geleend. Het is te zeggen: ze betalen wel rente, maar ze krijgen die door de Vlaamse overheid terugbetaald. Het geld moet wel specifiek dienen om het energiepeil van hun nieuwe woning te verbeteren. Je mag het dus niet gebruiken om een nieuwe keuken of badkamer te installeren. “Hoeveel je kunt lenen, hangt af van hoe ver je wilt gaan om dat EPC-label te verbeteren”, legt Janus uit. “Als je je engageert om de woning naar label A te brengen, kan je tot 60.000 euro renteloos lenen. Voor label B is dat 45.000 euro en voor label C is dat 30.000 euro. Voor appartementen liggen die cijfers iets lager.”

Mikken op het A-label klinkt voor de hand liggend, maar betekent wel dat je een zeer grondige renovatie voor de boeg hebt en dat je een serieus engagement aangaat, zegt Elisabeth. “Ons huis heeft momenteel een F-label, dat is eigenlijk zeer slecht en we hebben besloten om in eerste instantie voor een label B te gaan. Die A kunnen we allicht wel halen, maar we gaan op veilig te spelen. Aan die renteloze lening hangt immers ook een resultaatsverplichting vast: je hebt vijf jaar de tijd om de renovatie tot een goed einde te brengen en daarna moet je het label behaald hebben. Als dat voor een of andere reden niet gelukt is, moet je de rente die je hebt teruggekregen weer naar de Vlaamse overheid storten. We hebben al met een architect overlegd, normaliter zou het geen probleem mogen zijn om met ons budget de benodigde werken voor een B-label te kunnen uitvoeren.”

Dat het de Vlaamse overheid menens is om ons die EPC-labels te verbeteren, heeft een eenvoudige reden. Uit cijfers van de overheidssite Klimaat.be blijkt dat residentiële gebouwen in België verantwoordelijk zijn voor ongeveer 21 procent van onze totale CO2-uitstoot. Het overgrote deel daarvan wordt veroorzaakt door het verwarmen van de gebouwen. Als we het warmteverlies via daken, vloeren, muren en ramen kunnen inperken, hoeven we dus minder energie te verstoken en daalt onze uitstoot. 

Maar daar wringt nu net het schoentje. België doet het wat dit betreft eigenlijk helemaal niet zo goed. Alleen in zuiderse landen als Spanje, Italië en Griekenland hebben de huizen een nog slechtere isolatiewaarde als in België. Ook dat valt te verklaren: meer dan zes op de tien gebouwen in ons land is gebouwd voor 1970, een tijdperk waarin goede isolatie of de klimaatverandering zo ongeveer de laatste van onze zorgen waren. Het Belgische patrimonium behoort daarmee tot de oudste van Europa, en is vergelijkbaar met dat van Zweden, Denemarken en Duitsland.

In Kessel-Lo zijn ze alvast van plan om daar iets aan te doen. Binnenkort zullen de werkmannen er dus aan en af rijden. Er staan dan ook heel wat werkzaamheden en ingrepen op de planning. “We hebben een stevige totaalrenovatie voorzien”, zegt Janus. “Het huis is een bel-étage waarbij we vanachter een uitbouw gaan bijbouwen. We gaan het dak volledig isoleren, driedubbel glas steken, de elektriciteitsvoorzieningen helemaal moderniseren en we gaan een warmtepomp plaatsen. Daarvoor is in de tuin een diepe boring voorzien. En dan willen we ook nog zonnepanelen leggen, als er nog wat geld overblijft (lacht).” 

Naast de renteloze lening van de overheid, doen Janus en Elisabeth trouwens op nog verschillende andere premies beroep van andere instanties. “Ja, klopt, alles in totaal hebben wij voor ongeveer 20.000 euro aan premies en steun gevonden”, zegt Elisabeth. “Het loont dus zeker de moeite om zelf wat onderzoek te doen. Zo heeft bijvoorbeeld ook netbeheerder Fluvius premies in petto voor wie het EPC-peil van zijn huis naar beneden haalt. In ons geval was dat een steunmaatregel van 3.750 euro. Dat scheelt dus alweer een stevig slok op de borrel.” 

“We laten ons ook begeleiden door het Energiehuis”, zegt Janus. “Dat is een initiatief van de Vlaamse overheid, dat je wegwijs maakt in de verschillende steunmaatregelen voor energie-investeringen en renovatiewerken. In ons geval is dat iemand van de stad Leuven, maar veel steden stellen zo iemand ter beschikking. Het is een expert die ons van A tot Z begeleidt bij ons project, ons wegwijs maakt in de subsidies en aan wie we bijvoorbeeld ook de offertes van leveranciers en bouwbedrijven kunnen doorspelen. Hij helpt ons dan te vergelijken en de juiste keuze te maken. Dat is natuurlijk een fantastische troef als je zelf geen bouwexpert ben.” 

Tot slot: hoeveel geld of energie zullen Janus en Elisabeth nu eigenlijk besparen door al die inspanningen en moeite? “Goh, eerlijk gezegd: helemaal exact weet ik het niet”, zegt Janus. “Maar het zal in ieder geval een pak zijn. Alleen al bijvoorbeeld die warmtepomp en alle isolatiemaatregelen gaan enorm veel energieverspilling voorkomen. We moeten eerlijk zijn: al die ingrepen zijn behoorlijk duur, maar na een tijdje zullen die ook zichzelf weer terugverdienen. Ons huis heeft momenteel trouwens ook een wachtgevel: een blinde muur waar op een gegeven moment ooit een ander huis tegenaan gebouwd zal worden. Ook voor ons is dat goed, want dat maakt ons huis opnieuw een stuk energiezuiniger. Van ons mogen de nieuwe buren dus liever vandaag dan morgen hun intrek komen nemen (lacht).” 

Voor wie geïnspireerd zou zijn door het verhaal van Elisabeth en Janus: het renteloze krediet voor renovatiemaatregelen van de Vlaamse overheid kan ook in 2022 nog afgesloten worden. Ook voor wie een huis geschonken krijgt of erft, is er trouwens een gelijkaardig initiatief opgezet: de energielening+. Contacteer het Energiehuis in uw buurt om hier alles over te weten te komen.