Future-proof bouwen of renoveren
Het huis van de toekomst wordt niet alleen een ecologisch en klimaatneutraal hoogstandje, maar ook een levenscompagnon waarmee we voortdurend communiceren. Twee experten schetsen hoe zij onze woning de komende decennia zien evolueren.
Voorwaarden naar klimaatneutraal Europa
Slechts vijf procent van de huizen en tien procent van de appartementen voldoet aan de voorwaarden om tegen 2050 naar een klimaatneutraal Europa te evolueren. “Er wacht ons dan ook een enorme inhaalbeweging”, vertelt Joachim De Vos. Hij is CEO van Living Tomorrow, een innovatieplatform dat onderzoekt hoe we in de toekomst zullen leven en wonen. “Om een toekomstbestendig huis te bouwen of te renoveren, moeten we allereerst nog meer investeren in de omslag van een lineaire naar een circulaire bouweconomie. We komen van een lineair principe waarin we grondstoffen delven en er in bulk producten mee maken die amper te recycleren zijn. We moeten materiaal gebruiken waarmee we méér kunnen doen dan het verbranden en de energie uithalen die erin zit”, merkt De Vos op. “Denk aan oud beton dat men maalt tot granulaten als grondstof voor nieuw, duurzame beton.”
Recyclage van bouwmaterialen
Om die recyclage van bouwmaterialen optimaal te realiseren en de afvalberg te elimineren, zijn de eerste stappen gezet richting een materialendatabank (madaster) waarin men registreert welke recycleerbare materialen men in welk gebouw gebruiken. “Die reflex om materialen een tweede leven te geven, is nog veel te weinig ingeburgerd. Wie een huis koopt, haalt er vaak de sloophamer door, zonder meer.” “Een gevel, waarbij men bakstenen droog stapelen zonder cement of lijm, kun je eenvoudiger demonteren en hergebruiken”, schetst klimaatarchitect Heidi Denoulet.
Als je future-proof bouwt, bouw je iets dat zo lang mogelijk accuraat blijft.
Flexibel en aanpasbaar bouwen
Naast hergebruik van materialen wordt flexibel en aanpasbaar bouwen één van de belangrijkste pijlers voor het huis van de toekomst. “Hoewel we ons in de eerste plaats moeten afvragen of het echt wel nodig is om een nieuw stuk grond aan te snijden. Er zijn zoveel gebouwen of terreinen die leeg staan of oneindig veel potentieel hebben”, tipt Denoulet. “Maar dat blijf een moeilijk te verteren boodschap voor de Vlaming met de baksteen in de maag. Om een future-proof woning te bouwen, zet je idealiter in op een flexibele skeletstructuur.
Bij veranderende noden, zoals het intrekken van een ouder of een aanpassing van woning tot winkel, is het wenselijk om je woning zonder al te veel grote ingrepen te kunnen aanpassen of opnieuw in te richten. Er bestaan reeds modulaire wandsystemen die men opspant tussen vloer en plafond. Zodat men zonder schade eindeloos kan heringerichten. Op die manier verlengt de levensduur van de woning, worden materialen hergebruikt en verkleint de afvalberg en is de cirkel rond. ”
Nieuwe technieken
Nieuwe technieken staan niet stil. Zo wordt er in de nabije toekomst CO2 geïnjecteerd in beton en vastgezet in gebouwen. “Een techniek die we nu al laten zien bij de bouw van onze nieuwe Living Tomorrow campus”, zegt De Vos trots. “Via een lokale waterrecyclage zullen we elke druppel water tweemaal gebruiken als grijs water. Ook condensatie van airco vangen we op en gebruiken we om de toiletten door te spoelen. We werken via de Breeam-norm, een duurzaamheidskeurmerk voor het realiseren van duurzame gebouwen. Ook zouden we minder moeite kunnen doen, niet besparen op grondstoffen en een minder geïsoleerd gebouw zetten – dat zal op dit moment goedkoper uitvallen – maar dan ben je gewoon niet met de toekomst bezig. We moeten inspanningen leveren, voor de volgende generaties.”
Digitale vernieuwing
Ook op digitaal vlak volgt vernieuwing, steeds vaker draadloos. “Woningen krijgen een operating system dat alle intelligente apparaten met elkaar laat praten. Als de badkamerkraan loopt, maar je huis weet dat je niet thuis bent, zal die leiding automatisch worden afgesloten en krijg je een melding. Onze woning wordt meer en meer een intelligente compagnon, een extra familielid waarmee we voortdurend in contact staan. Wanden zullen virtuele ramen en schermen worden, en omgekeerd. We zullen wakker worden in de bergen of op het strand. Als je future-proof bouwt, bouw je iets dat zo lang mogelijk accuraat blijft. Het digitale luik zal ons daar net zo hard bij helpen als het ecologische aspect.”