Compacte woning vraagt om bewust wonen

De gemiddelde Belg woont steeds compacter. Een kleine woning heeft dan wel een positief effect op het milieu, inrichten wordt echter een hele uitdaging. Enkel door bewuste keuzes te maken help je de natuur een handje en leer je je beperkte ruimte efficiënt te vullen.

Er zijn verschillende manieren waarop je woning het milieu belast, en veel daarvan hebben met isolatie te maken. Hoe beter je huis of appartement geïsoleerd is, hoe lager je verbruik ligt. Isolatie kun je verbeteren dankzij duurzaam materiaal als stro of hennep, maar ook de oppervlakte van je woning speelt hierbij een rol.

Compacte oppervlakte

“Hoe groter je huis, hoe meer muren, ramen en dakruimte waarlangs warmte kan ontsnappen”, vertelt Jurgen Naets, projectmanager van Ecobouwers. Dit initiatief van Bond Beter Leefmilieu wil duurzaam bouwen bekender maken bij de particuliere bouwer. “De meest compacte vorm van bouwen is bolvormig, maar je kunt natuurlijk niet in een bol wonen.” Daarom is het aantal buitenmuren van belang. Hoe minder je er hebt, hoe minder warmte er langs kan ontsnappen. “Wonen in een rijhuis is een stuk energiezuiniger dan in een alleenstaande woning. Je buren nemen dan heel wat oppervlakte in beslag. Hetzelfde geldt voor appartementen.”

Toch kan de kleinschaligheid van je woning ook te maken hebben met het interieur. Jurgen geeft een voorbeeld: “Ongeveer 60 procent van alle Vlaamse slaapkamers wordt niet gebruikt. We onderbenutten heel wat beschikbare woonruimte. Compact bouwen betekent dat je bewust nadenkt over de ruimte die je gebruikt. Gewoon het feit dat je kleiner woont en schrapt wat je niet nodig hebt, bespaart je al veel energie.”

Restruimte optimaliseren

Compact wonen is met andere woorden ideaal om je ecologische voetafdruk te beperken. Dankzij een kleinere oppervlakte is je woning beter geïsoleerd en verliest ze minder warmte. Om een kleinere oppervlakte te bekomen, moet je jammer genoeg wel wat ruimte opofferen. Hoe pak je dat net aan?

Op het eerste gezicht lijkt compact wonen een inperking van je wooncomfort. Toch is volgens architecte Marjan Tack niets minder waar. “Het is net niet de bedoeling om leefruimte te verkleinen. Het gaat erom restruimtes zoals gangen te optimaliseren, zodat het aantal vierkante meters woonruimte hetzelfde blijft.”

Eenheid van materiaal en kleur

Je restruimte optimaliseer je op verschillende manieren. Enerzijds kun je een doorgang tussen twee ruimtes zo functioneel mogelijk inrichten. “In de doorgang tussen een eetruimte en een zithoek kan evengoed een bureau staan”, licht Marjan toe. Anderzijds is het ook van belang in de hoogte te werken. “Je kunt de ruimte boven deuren als kastruimte gebruiken. Zo gebruik je niet enkel de vierkante, maar ook kubieke meters optimaal.”

Door bewust licht- en zichtassen te integreren, creëer je ruimte in je woning. Veel lichtinval en doorzicht zorgen voor ruimtelijkheid. Plafondhoge ramen, lichte kleuren en materialen laten je interieur een pak groter lijken. “De eenheid van materiaal en kleur zorgt voor rust, zonder dat je voor klassiek wit moet kiezen”, vertelt Marjan. “Als je je woonruimte beperkt tot drie lichte kleuren en materialen, creëer je veel meer rust dan wanneer je in het wilde weg combineert.”

Verschillende functies en op maat

Uiteindelijk zijn er veel trucs om ruimte te besparen, zonder dat je het gevoel krijgt opgesloten te zitten. Zo zijn schuifdeuren en flexibele wanden ideaal en kunnen tweezijdige kasten muren vervangen. Zelfs apparaten en meubels kunnen compact zijn wanneer ze verschillende functies vervullen. Een combi-oven vervangt de afzonderlijke oven en magnetron, terwijl je sommige bedden gemakkelijk tot bureau omtovert.

Marjan bespreekt als laatste nog meubilair op maat. “Hoe beter je meubels aan je woning zijn aangepast, hoe makkelijker je er spullen in kunt opbergen. Hoewel maatmeubilair van een schrijnwerker nog steeds een vrij dure zaak kan zijn, kan het niet op tegen het geld dat je uitspaart aan woonoppervlakte.”

Compact wonen vraagt enkele aanpassingen, maar door bewust te plannen en in te richten, tover je je beperkte ruimte om tot een ecologische woning.