Ouderen komen op voor alle ouderen
Nog nooit werd er zoveel over de ouderen gepraat in de media. De boodschap was overwegend negatief met de zorgwekkende toestanden in de woonzorgcentra tijdens de coronapandemie. De bewoners moesten het in het beste geval stellen met wat raamcontacten en videobellen.
Geen samenspraak
COVID-19 stelde de situatie in de woonzorgcentra op de voorgrond. Het leven van de bewoners beperkte zich tot het domein, de afdeling of de kamer, met enkel het personeel. Voor een goede en veilige zorg waren de middelen ontoereikend. Regelmatig gingen er stemmen op om ouderen te beschermen door ze ‘in hun kot’ te laten of dat vaccinatie voor 80-plussers weggegooid geld was. Crisisberaad, beslissingen en meningen van overheid, experten en directies waren dagelijkse kost. Daarbij was samenspraak mét de ouderen niet aan de orde.
Rechten van alle ouderen
De verontwaardiging over deze gang van zaken zette ouderen aan om de rechten van alle ouderen beter te beschermen. Voor alle aspecten van het leven waarbij die rechten geschonden kunnen worden. Met de algemene mensenrechten als uitgangspunt moet dit mogelijk zijn door de aanstelling van en samen met een ouderenrechtencommissaris. Die ziet erop toe dat beslissingen samen met de betrokkenen worden genomen en dat problemen van onvoldoende goede zorg worden aangepakt. En dat de oudere zelf recht heeft op een menselijke waardigheid, op culturele en maatschappelijke ontplooiingen op participatie aan het maatschappelijk leven. Maar ook dat het recht op informatie wordt gegarandeerd, zeker in deze voorthollende digitale wereld. En dat alle ouderen autonoom keuzes kunnen blijven maken.
Door overleg en samenwerking kan het waardig ouder als een feit worden aanschouwd.
Bescherming van ouderenrechten
Beleidsmensen en organisaties opperen dat discriminatie en de bescherming van ouderenrechten kunnen worden opgenomen door Unia. Dat is het Interfederaal Gelijkekansencentrum, het toekomstige Vlaamse centrum, de Woonzorglijn, de Zorginspectie en het federale mensenrechteninstituut in oprichting. Theoretisch is de inclusiviteit van deze instellingen een mooi principe. Maar in de praktijk werkt het onvoldoende en vinden de ouderen er vaak de weg niet naartoe of ervaren ze deze als hopeloos. Een specifiek naar de oudere leeftijdsgroep gerichte aanpak verhelpt dit. Ouderen, hun familie of vertrouwenspersoon hebben dan één aanspreekpunt voor individuele klachten en problemen in organisaties wat betreft het respect voor hun rechten.
Specifieke focus
Vanwege de specifieke focus op de rechten van ouderen en de noodzakelijke specialisatie op dat vlak, heeft de ouderenrechtencommissaris een ander doel en opdracht dan de Vlaamse Ouderenraad. Die vertolkt de stem van de ouderen naar het beleid toe over alle domeinen heen. Door overleg en samenwerking versterken beide elkaar en het waardig ouder worden als een feit aanschouwen. Informatie over het opzetten van een ouderenrechtencommissariaat vind je op Initiatief ORC – coalitie voor ouderenrechten. Vind je een ouderenrechtencommissaris een must, teken dan de petitie.
Tekst: Mie Moerenhout