erven
50+

Het wettelijk erfrecht: wie erft wat?

25.08.2021
door Fokus Online

Wanneer je overlijdt, zal je vermogen worden verdeeld over je erfgenamen. Wie deze erfgenamen zijn en wat zij uit jouw nalatenschap verkrijgen, hangt dus af van je familiale situatie.

Ordes

Wanneer we het over erfrecht hebben, deelt de wet je bloedverwanten in feite op in vier verschillende groepen, ook wel ordes genoemd. Een voorgaande orde sluit een volgende orde uit. Maar, niet alle bloedverwanten binnen eenzelfde orde zullen ook erven. Daarbij moet er rekening gehouden worden met de graad van verwantschap. Dit betekent dat enkel diegenen die het dichtst bij de overledene staan effectief zullen erven. Het wettelijk erfrecht houdt daarnaast ook rekening met je huwelijkspartner als die op het moment van je overlijden nog in leven is. 

Afstammelingen

Tot de eerste orde behoren je afstammelingen. Heb je een of meerdere kinderen, dan erven zij jouw hele nalatenschap. Tenzij je gehuwd bent, want in dat geval erven de kinderen de blote eigendom (= wanneer je eigenaar bent van een (on)roerend goed, maar er geen gebruik van maakt) van de nalatenschap en de langstlevende huwelijkspartner het vruchtgebruik (wanneer je gebruik maakt van goederen die eigendom zijn van iemand anders). 

Ook kleinkinderen behoren tot de eerste orde. Zij staan natuurlijk wel verder in de graad. Jouw kind sluit bijgevolg je kleinkind uit als erfgenaam. Hierop bestaat echter een uitzondering. Indien je kind reeds vooroverleden is, zullen zijn/haar kinderen de plaats innemen van hun ouder en alsnog van jou erven. 

Gezin

Laat je geen afstammelingen na, dan erven jouw ouders elk een vierde van je nalatenschap, en jouw broers en zussen het resterende deel. Als je getrouwd bent, dan verkrijgt je huwelijkspartner de volle eigendom van je aandeel in de (eventuele) huwgemeenschap en van je aandeel in de goederen die in exclusieve onverdeeldheid aan jullie beiden toebehoren, zoals bijvoorbeeld de gezinswoning die jullie elk voor de helft met eigen gelden heeft aangekocht.

Mogelijks wens je de verdeling van je nalatenschap enigszins anders te organiseren dan de wet voorschrijft.

Verder krijgt jouw partner ook nog het vruchtgebruik van de overige goederen die tot je eigen vermogen behoren. Je ouders en je broers en/of zussen erven in dat geval dus enkel nog de blote eigendom van deze resterende eigen goederen.

Ascendenten

Heb je echter geen broers of zussen, dan erven de ascendenten: dat zijn de ouders, grootouders en overgrootouders. In dit geval treedt er kloving op en zal jouw nalatenschap in principe voor de helft toekomen aan de dichtste ascendenten langs moederszijde en de wederhelft aan die langs vaderszijde. Is er ook een langstlevende echtgenoot of echtgenote, dan verkrijgen de ascendenten ook hier enkel de blote eigendom van uw eigen goederen (= alle eigen goederen die niet in exclusieve onverdeeldheid aan u beiden toebehoren). 

Ooms en tantes

Wanneer er ook geen ascendenten zijn, erven je ooms, tantes, neven en nichten. Ook hier wordt de nalatenschap in twee helften verdeeld tussen de moederlijke en de vaderlijke lijn. Zij erven echter niets, indien je een huwelijkspartner nalaat. Hij of zij verkrijgt dan de gehele nalatenschap in volle eigendom. Let wel, de feitelijk samenwonende partner is geen wettelijke erfgenaam. Deze erft met andere woorden niets uit de nalatenschap van de eerststervende. De wettelijk samenwonende partner heeft een beperkt erfrecht en verwerft enkel het vruchtgebruik op de gezinswoning en de inboedel.

Mogelijks wens je de verdeling van je nalatenschap enigszins anders te organiseren dan de wet voorschrijft: een grotere bescherming voor je partner, het zoveel mogelijk onterven van een kind of het net bevoordelen, het nalaten van goederen aan derden (stiefkinderen of een goede vriend)… Elke familie is anders en zo ook de behoeften en wensen op het vlak van successieplanning. 

Vorig artikel
Volgend artikel