Autofocale bril pakt ouderdomsverziendheid aan met een druk op de knop
Een multifocale bril is een praktische oplossing voor wie met ouderdomsverziendheid te maken krijgt. Toch heeft de technologie wel wat beperkingen, zoals vervormingen en een verminderd breedtezicht. De autofocale bril claimt meer gezichtsveld en een groter visueel comfort.
Alle 40-plussers op deze aardbol – in totaal tot 2 miljard mensen – krijgen vroeg of laat af te rekenen met een zekere vorm van ouderdomsverziendheid of presbyopie. Dat inzicht zette dr. ir. Jelle De Smet (imec en UGent) op weg naar een toepassing voor de schakelbare lens die hij tijdens zijn postdoctoraat had ontwikkeld: een hightech-bril voor personen die bovenop hun gewone oogafwijking te maken krijgen met ouderdomsverziendheid. Samen met medepionier Paul Marchal richtte De Smet in 2016 Morrow Eyewear op. Het Gentse techbedrijf zet vandaag beslissende stappen om de autofocale bril in de markt te zetten als een belangwekkend alternatief voor de gangbare multifocale oplossingen.
Het fenomeen van presbyopie of ouderdomsverziendheid maakt deel uit van een natuurlijk verouderingsproces, licht De Smet allereerst toe. “In ons oog zit een klein lensje dat van vorm kan veranderen om scherp te stellen op objecten of letters dichtbij. Naarmate we ouder worden, gemiddeld vanaf 45 jaar, verliest dat lensje zijn flexibel vermogen. Een boek lezen, kijken op een computerscherm of de autospiegels aflezen wordt moeilijker.”
De meest instapklare oplossing voor wie verder over een goed zicht beschikt, is een eenvoudige leesbril. Gecompliceerder wordt het als deze persoon al over een verminderd verzicht beschikt. Dan heeft hij opeens twee brillen nodig. Eentje om ver te kijken en een andere om de krant of de menukaart te lezen. “Tegenwoordig combineren zogenaamd ‘progressieve’ of ‘multifocale’ glazen de twee oogafwijkingen onopvallend in één glas”, licht De Smet toe. “Verzicht, middenzicht en leeszicht gaan van boven naar beneden in elkaar over. Afhankelijk van waar je precies in het glas kijkt, krijg je een scherp beeld.”
Het grote voordeel van progressieve glazen is dat de brildrager niet constant van montuur moet wisselen. Tv kijken, een knoop aannaaien of wandelen langs de panoramische kustlijn: one size fits all. Toch zijn er ook beperkingen aan progressieve glazen. Omwille van het ruime verloop in de dioptrie (of lenssterkte) tussen boven en onder, krijgt het glasoppervlak aan de randen een zichtbare vervorming. “Zowel in verzicht als bij leeszicht vernauwen deze optische verstoringen het gezichtsveld. Traplopen geeft bijvoorbeeld vaak problemen. Een stuk lopende tekst is nog maar over een beperkte regellengte leesbaar. Dat is ook de reden waarom dragers van een multifocale bril tijdens het lezen vaak zichtbaar met het hoofd bewegen.”
De optische vervormingen van een multifocale bril vernauwen het gezichtsveld, zowel in verzicht als bij leeszicht.
Om dit soort ongemakken tegen te gaan, bootst de technologie van de autofocale bril zoveel mogelijk de werking van een gezonde ooglens na, legt De Smet uit. “Onderin het glas zit een kleine, elektrisch schakelbare lens, vervaardigd uit een soort folie met binnenin een vloeistof gemaakt van vloeibare kristallen. Hetzelfde materiaal dat gebruikt wordt in lcd-televisietoestellen. Met een druk op de knop komt er wat stroom op de folie. De positie van de kristallen verandert en de lens fungeert nu als een vergrootglas.”
Ook in off-modus heeft het lensje een functie: het vermindert het dioptrieverschil tussen het bovenste en onderste gedeelte van het glas. Daardoor verkleint de typische vervorming van de progressieve glazen aanzienlijk, aldus De Smet. “Dragers van een autofocale bril kunnen op haast elke afstand beter en breder zien. De overgang naar een autofocale bril is ook minder ingrijpend en het wenproces een stuk aangenamer dan bij een multifocale bril.”
In esthetisch opzicht sluit de autofocale bril zo weinig mogelijk compromissen. “Uiteraard moet er ruimte zijn om de elektronica te integreren, maar een bril moet vooral ook mooi ogen. Het montuur van onze bril wordt in 3D geprint. Op dit moment bieden we zo’n 160 varianten aan in verschillende modellen en kleuren. In de toekomst gaan we zelfs nog intensiever samenwerken met montuurfabrikanten en gespecialiseerde designhuizen.”
De eerste versie van de autofocale bril werd in de zomer van 2021 gelanceerd. Intussen is het product de pilootfase voorbij, bevestigt Jelle De Smet. “Tegen het einde van dit jaar zal het prescriptiebereik uitgebreid zijn naar sterktes van -6 tot +4, ofwel 95 procent van alle voorschriften.” In lijn met de prijs van een premium multifocale bril telt de gemiddelde brildrager voor een montuur inclusief brilglazen tussen de 1000 en de 1500 euro neer. Een investering in visueel comfort met een ontegensprekelijke return, vindt de technoloog.