Interview door Frederic Petitjean

‘De digitalisering zal de bouwsector op zijn kop zetten’

Ziekenhuizen, treinstations, schoolcampussen en spoorwegbruggen… Als het op bouwen aankomt, is het bouwbedrijf BAM voor geen kleintje vervaard. Hoe ziet het bedrijf de industriële toekomst van ons land? En wat zijn de grote uitdagingen voor de sector? Directeur Marc Peeters legt uit.

Ziekenhuizen, treinstations, schoolcampussen en spoorwegbruggen… Als het op bouwen aankomt, is het bouwbedrijf BAM voor geen kleintje vervaard. Hoe ziet het bedrijf de industriële toekomst van ons land? En wat zijn de grote uitdagingen voor de sector? Directeur Marc Peeters legt uit. 

BAM Belgium is een dochter van de Nederlandse, beursgenoteerde Koninklijke BAM Groep, een bouwbedrijf dat over de hele wereld enorme infrastructuurwerken voor zijn rekening neemt. In België hebben ze ongeveer 1.700 mensen op de loonlijst staan. Hun grote baas is Marc Peeters. 

De Belg heeft een baksteen in de maag. Geldt dat ook voor de grote werken, zoals BAM Belgium die aanpakt?

“Ja, België is een interessante markt voor een bouwonderneming als de onze. Het is een vrij constante markt, omdat er meestal een gezonde balans is tussen private en publieke investeringen. Meestal houden die twee mekaar goed in evenwicht, en dat heb je wel nodig. Je hebt een jaar of vijf veel private activiteit en als dat begint af te nemen, trekken de publieke investeringen weer voor een paar jaar aan.

Dat zijn goede omstandigheden om een bedrijf uit te bouwen en niet elke markt heeft die troef. Als er bijvoorbeeld een crisis is in de Angelsaksische landen, hakt die er ineens stevig in. In België worden de gevolgen meer uitgespreid over de tijd, wat ze gemakkelijker verteerbaar maakt.”

Het is vandaag ook veel meer dan alleen maar bouwen.

“Klopt, BAM Belgium probeert almaar vaker adjacent business te vinden. Je hebt natuurlijk het bouwproces, maar daarvoor is er ook al een designproces geweest. Er loopt tegelijk een financieringsproces en als het gebouw af is, dan komt er een onderhoudsproces. We proberen die hele waardenstroom aan onze klanten aan te bieden. Tegenwoordig schuiven we zelfs al op naar het operationele. In de gevangenis van Beveren die wij gebouwd hebben, doen we bijvoorbeeld aan catering en schoonmaak. Dat heeft al niet veel meer met het pure bouwen op zich te maken.”

We hebben in Europa onze industriële sector de laatste decennia almaar meer naar lageloonlanden geduwd. Voor een bouwbedrijf is dat natuurlijk anders: jullie kunnen moeilijk een gebouw in China maken en het naar hier verschepen.

“Dat zou lastig zijn, ja (lacht). In dat opzicht is BAM Belgium nog wel een echte maakindustrie. Nu goed, dat wil niet zeggen dat er helemaal geen vernieuwingen voor onze deur staan. In wezen is de productiviteit van de bouw eigenlijk al decennia dezelfde. We bouwen, min of meer, nog altijd op dezelfde manier als onze ouders. We hebben betere machines, maar het bouw-proces is identiek. En daar is nog enorm veel ruimte voor efficiëntiewinst. Ik denk dat de digitalisering daar een enorm verschil kan maken en de sector op zijn kop zal zetten.”

“De bouw heeft nog heel hoge faalkosten, die inherent zijn aan het bouwproces.”

Hoe zie je dat concreet?

“Digitaal voorbouwen is bijvoorbeeld zo’n tendens. Het hele gebouw wordt eerst digitaal in de computer opgetrokken, nog voor we één steen leggen. Een beetje zoals je in de garage een auto samenstelt. We moeten zo ook de faalkosten naar beneden halen. De bouw heeft nog heel hoge faalkosten, die inherent zijn aan het bouwproces. Een architect maakt een plan, die gooit dat over de haag bij een studiebureau, en dat gaat dan naar het bouwbedrijf dat moet opleveren. Een veel te flou proces waarin de kans op fouten groot is.

Meer nog, ik denk zelfs dat we meer fouten maken dan vroeger, toen ieder zijn rol nog beter gedefinieerd was. De raakvlakken tussen ontwerper, studiebureau en uitvoerder zijn in de loop der tijd vervaagd en zo ontstaan er hiaten. Waardoor ook fouten opduiken. De digitale mogelijkheden gaan dat proces dooreenschudden. Een bouwheer zal in de toekomst één ‘opdrachtnemer’ aanstellen die het proces van A tot Z zal coördineren. Hij zal ook dat digitale model beheren.”

Dan is het de vraag: wie wordt ‘opdrachtnemer’?

“Precies. Wordt dat de architect, het studiebureau of de aannemer? Aangezien die partij ook het risico op zich moet nemen, zal het waarschijnlijk de meest kapitaalkrachtige zijn. Of, en dat is een vierde mogelijkheid, het wordt een compleet nieuwe speler. Een digitale partij, à la Google of Amazon, die de werken daarna uitbesteedt. Dat is geen utopie, in de VS bestaat dat al.”

Zijn er over tien jaar nog bouwvakkers? Of wordt alles door robots gebouwd?

“Ik denk dat de mens zijn plek zal behouden. De robotisering zal toenemen, maar vooral voor routinematige klussen, bijvoorbeeld het metsen van een gevel. Als we een kaaimuur of een tunnel bouwen, zijn er gewoonweg nog menselijke brains nodig. 3D-printing zal ook meer en meer gebruikt worden. Een kleinere brug zal bijvoorbeeld niet meer gebouwd, maar geprint worden. Het zal toenemen, maar zoals ik al zei: de bouwsector is meestal niet de voortrekker in dat soort vernieuwing.”

“Circulair bouwen, waarbij we restproducten van oude gebouwen hergebruiken in nieuwe projecten, zal almaar belangrijker worden.”

We komen net uit een corona-pandemie. Welke impact heeft die gehad?

“Het is duidelijk dat de crisis ons veel geld heeft gekost, omdat er heel veel projecten zijn stilgevallen. Maar toch zie ik niet alles negatief. Het heeft ons ook de kans gegeven om eens even op de pauzeknop te drukken en na te denken over BAM Belgium en ons beroep. De ommezwaai naar telewerk is bijvoorbeeld een deugd gebleken. Het IT-platform daarvoor is grondig uitgetest en staat nu op punt. In de toekomst gaan we dit blijven gebruiken om onnodige verplaatsingen te vermijden.

Ten tweede heeft de crisis ervoor gezorgd dat we ons ook een beetje… kwetsbaarder durfden opstellen. Het heeft ook de work-lifebalance wat meer naar het privéleven laten overhellen en dat is niet slecht. We hebben jarenlang gezocht hoe we die balans konden optimaliseren, ik denk dat de crisis ons daarbij de weg heeft getoond. De derde les is duurzaamheid, denk ik. Daar waren we ons al meer op aan het richten, maar corona heeft dat nog scherper gesteld.

Het is duidelijk dat niet alles zomaar kan op onze planeet. Wat CO2-uitstoot bijvoorbeeld betreft, komen de limieten toch echt wel in zicht. Zaken als circulair bouwen, waarbij we restproducten van oude gebouwen hergebruiken in nieuwe projecten, zullen almaar belangrijker worden.”

SMART FACT

Wat zou je geworden zijn als je nu geen directeur was van BAM Belgium?
“Ik zou misschien meer een ‘mens’-beroep gedaan hebben. Mensen begeleiden in hun carrière, iets in de hr misschien. Atypisch voor een ingenieur, ik weet het (lacht). Maar geen spijt, hoor.”

03.08.2020
door Frederic Petitjean
Vorig artikel
Volgend artikel