Nico Reeskens (Adecco): Duaal leren in het hoger onderwijs? Oneindig veel mogelijkheden

Als grote baas van de uitzendgroep Adecco heeft Nico Reeskens een klare kijk op de problemen rond arbeid en opleiding in dit land. Hoe staat hij tegenover duaal leren en levenslang leren en welke uitdagingen moeten nog opgelost worden?

Waarom wilde je meedoen aan IdeaalDuaal?

“Omdat we als Adecco aan maatschappelijk verantwoord ondernemen willen doen − als marktleider willen we die rol opnemen − maar ook omdat er voor ons een businessmodel achter zit. Geschikte kandidaten vinden voor een job wordt alsmaar moeilijker. Het traditionele onderwijssysteem, hoe kwalitatief het ook is, verliest een heleboel jongeren omdat ze zich niet meer in dat systeem kunnen vinden. Jongeren staan anders in het leven dan enkele decennia geleden. En we denken dat we jongeren kunnen bereiken met alternatieve innovatieve vormingssystemen en zo motiveren. In Zwitserland gebeurt dat al. Daar kun je perfect ingenieur worden via de universiteit, maar ook via duaal leren. En die twee opleidingen zijn evenwaardig.”

Duaal leren is hier nog heel verweven met middelbaar beroeps- en technisch onderwijs. Moet men dat uitbreiden?

“Absoluut. Pas op, de echte kruissnelheid in het middelbaar is er ook nog niet, hoor. 2019 is het eerste jaar waarin men het kader dat de Vlaamse overheid heeft opgesteld, implementeert. Wallonië staat daar al verder in. Maar goed, ook in het hoger onderwijs is er zeker plaats voor duaal leren, omdat we ook daar meer en meer dezelfde problemen zien opduiken als in het middelbaar: studenten die niet de juiste richting kiezen. Aan het imago moet ook nog gesleuteld worden. Soms krijg ik zelf de vraag: ‘Nico, zou jij niet liever hebben dat jouw kinderen op de universiteit zitten in plaats van in duaal leren?’ Nee, ondertussen niet meer, omdat ik nu weet wat het inhoudt. Vijf jaar geleden zou ik misschien wel getwijfeld hebben. En dat is de fase waarin heel veel mensen nu zitten.”

Is het voor bedrijven ook een manier om schoolverlaters beter te laten aansluiten op hun behoeften?

“Zeker. Veel bedrijfsleiders zeggen ook: de mensen die uit de scholen komen, zijn vaardig, hebben de juiste attitude, willen hun job goed doen, maar ze weten eigenlijk niet hoe het er in een bedrijf aan toe gaat. Duaal leren is twee keer leren, dus ook leren bij een onderneming. Via duaal leren zijn studenten, zodra ze hun diploma behalen, onmiddellijk inzetbaar. Dat is het verschil met een stage: een stage is een toepassing van de kennis die je op school opdoet. Bij duaal leren worden een aantal leerdoelen echt op de werkvloer aangeleerd. Het bedrijf heeft ook de verplichting om een aantal leertrajecten in een opleidingsprogramma te definiëren.”

Het leren zal ook niet meer stoppen, levenslang leren wordt de norm.

“Klopt, tot helemaal op het einde. Meer en meer werknemers willen ook niet meer stoppen op 60 of 65, laat staan op 55. Ze willen blijven meedraaien. Als je tien keer in je tuin gewerkt hebt en alle fietstochten en citytrips hebt gedaan, ben je blij dat je terug in het maatschappelijke weefsel wordt opgenomen. Onderwijs moet zich ook op hen richten. Er bestaan al heel intensieve kortetermijncursussen waarmee je op pakweg drie maanden Java-ontwikkelaar kunt worden, een beroep waar nu heel veel vraag naar is. Zulke initiatieven zal je steeds meer zien.”

“Ook in het hoger onderwijs is er plaats voor duaal leren, daar duiken dezelfde problemen op als in het middelbaar: studenten die niet de juiste richting kiezen.”

Je gaf zelf al aan dat duaal leren eigenlijk nog maar in zijn kinderschoenen staat. Wat moet er dan nog gebeuren?

“Er is nog heel veel onduidelijk op juridisch vlak, bijvoorbeeld. Wat is precies al geregeld en wat niet? Hoe zit het met de sociale zekerheid? Heel veel bedrijfsleiders weten het niet. Aan de wetgeving is dus nog wel wat werk. Zeker voor het hoger onderwijs is het nog heel vroeg dag. Daar is er zelfs nog geen kader, laat staan dat bedrijven en scholen mekaar al gevonden hebben. Ik zal een voorbeeld geven: Audi België is een van de grootste bedrijven die al met duaal leren bezig zijn. Zij hebben nu welgeteld vijftien studenten. En daarmee toren ze boven iedereen uit.”

Hoe kan een bedrijf er dan vandaag mee aan de slag gaan?

“Momenteel is er nog geen instantie, loket of organisatie waar je je kunt aanmelden als je als bedrijf een student wil inschakelen in een duaal leren-project op de werkvloer. Er is al wel een website, duaalleren.vlaanderen, en via die weg kun je je laten erkennen bij Syntra Vlaanderen. Maar er is dus bijvoorbeeld nog geen kaart van Vlaanderen met de verschillende scholen en de opleidingen die ze aanbieden. Omgekeerd bestaat het ook niet: scholen die bedrijven zoeken om leerlingen te plaatsen in een bedrijf weten vaak ook niet waar naartoe.

Dat zijn bruggen die nog gebouwd moeten worden. Een aanzet is hier wel al gegeven via ‘Zet jezelf op de kaart’, maar dat moet nog uitgebreid worden. Ook met GAN Belgium willen we er mee aan werken om dit open te trekken naar hogescholen. De eerste matchmakingevents tussen hogescholen en grote bedrijven zijn trouwens al opgezet via een samenwerking tussen GAN Belgium en SYNTRA Vlaanderen.”