Lieven Boeve: “Nu is het moment een sterk merk te maken”

Lieven Boeve is directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Hij vindt het belangrijk om deel uit te maken van IdeaalDuaal, onder meer om misvattingen rond duaal leren als leerproces uit de wereld te helpen.

“Ik heb gemerkt dat de relatie tussen onderwijs en de arbeidsmarkt niet altijd vanzelfsprekend is. Soms zijn er misverstanden. In het kader van duaal leren hebben we een leerproces achter de rug. IdeaalDuaal is een van de dingen die we sámen doen. Daarom vind ik het belangrijk dat we erbij zijn. De campagne is een concreet voorbeeld van cocreatie tussen arbeidsmarkt en onderwijs. Ook omdat we duaal leren alle kansen willen geven. Het zal enkel slagen als het cocreatie is, elk vanuit zijn eigen rol. Goede initiatieven die inzetten op die samenwerking, daar doen wij graag aan mee.”

Je sprak over misverstanden. Kun je daar een voorbeeld van geven?

“Leiden wij jongeren op voor bestaande jobs? Of leiden wij hen op voor de jobs van de toekomst? Ik wil in ieder geval beide, en duaal leren kan ons daarbij helpen. Vaak is er enige discussie. Het onderwijs zou onvoldoende opleiden voor de jobs van vandaag. Maar dat is net het punt. Wij willen jongeren een brede basis geven zodat ze zijn opgeleid voor de jobs van vandaag én gevormd zijn voor de jobs van morgen. De helft van de leerlingen die nu in het basisonderwijs zitten, zullen later een job uitoefenen die nu nog niet bestaat. Daarom is het belangrijk om jongeren breed te vormen − ook in de arbeidsmarktgerichte opleidingen. Bedrijfsleiders zien dat ook.”

Hoe probeer je die brede vorming via duaal leren te bereiken?

“Door levenslang leren aan te moedigen, willen we jongeren aansporen om actief in te spelen op veranderingen op de arbeidsmarkt. Ook soft skills zijn daarbij heel belangrijk: samenwerken, initiatief nemen, deontologisch en ethisch besef. Dat ze uit de voeten kunnen met hun talent. Of een rapport kunnen schrijven. Hun plan trekken. Er zijn bepaalde dingen die je best kunt leren op de werkvloer, zoals leren werken in team. Of bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid. De vraag is: waar kunnen we elkaar versterken? Dat bedoel ik ook met die cocreatie.”

Heb je een concreet voorbeeld van sterke co-creatie?

“Het VTI in Waregem biedt een interessante case. Ze maken duidelijk dat niet alles kan worden aangeleerd in één bedrijf. Daarom biedt de school, aan de leerlingen in een secundair-na-secundair-jaar, twee deelcontracten aan: zo werkt een leerling in twee verschillende bedrijven en leren die jongeren dus twee verschillende bedrijfsculturen kennen. Ze leren meer over de realiteit van de arbeidsmarkt. Ze krijgen zowel een breed scala aan specifieke technische vaardigheden als meer generieke vaardigheden die belangrijk zijn op elke werkvloer.”

Is duaal leren een innovatieve onderwijsmethode?

“Ja, op twee voorwaarden: duaal is leren op de werkplek én het is levenslang leren. Zodat die jongeren voorbereid zijn op een snel veranderende arbeidsmarkt en zich als werknemer kunnen herlanceren, indien nodig. Het potentieel is natuurlijk zeer innovatief. De technische evolutie gaat bijzonder hard. Niet al onze scholen hebben de middelen om de allernieuwste machines op school binnen te brengen. Dan is het natuurlijk fantastisch als leerlingen bij bedrijven met zulke machines kunnen werken, en dat ze die ook eens mogen stilleggen, eventueel uit elkaar halen en weer samenstellen. Als dat kan, is het zeker innovatief.”

Wat is jullie visie op levenslang leren?

“Wij willen diploma’s afleveren met een onderhoudsgarantie. Zowel formeel als informeel levenslang leren moeten we leren appreciëren. Het gaat niet alleen om wat je ermee kunt doen op de arbeidsmarkt. Leren is ook: een mens zijn die zin vindt in het leven. Leren is iets dat je meer mens maakt. Kijk naar de mensen die als vrijetijdsbesteding in het volwassenenonderwijs een koksopleiding volgen. Die zijn dat wellicht uit interesse gestart, maar inmiddels hebben ze bijvoorbeeld een cateringbedrijfje. Levenslang leren is een attitude.”

Wat is er nodig om van duaal leren een succes te maken?

“Duaal leren moet een sterk merk worden. Pas dan wordt het een succes. Anders wordt het slechts een van de vele vormen van werkplekleren. Het zal zich dus moeten onderscheiden. Laat ons vertrekken vanuit het leren van de leerling. Ik hoop dat we een sterk partnerschap kunnen maken tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs, en dat er vanuit beide partners voldoende wordt geïnvesteerd. Wij merken dat scholen die een goede trajectbegeleiding willen opzetten, vaak bijkomende investeringen met hun eigen middelen moeten doen. Als we kijken hoeveel euro’s Zwitserland of Duitsland per werkplek investeert… daar komt Vlaanderen nog lang niet. Dat vraagt een mentaliteitsverandering. We hebben een proeftraject achter de rug, nu is het tijd om dit project te bestendigen. Nu moeten we de kans grijpen om van duaal leren een sterk merk te maken.”