farmacie
Business

Supply chain farmacie: De keten achter je medicijn

21.10.2020
door Tom Cassauwers

Een pilletje nemen wanneer je ziek bent is heel normaal, maar erachter schuilt een complexe ketting die reikt van onderzoek en ontwikkeling tot het doosje dat uiteindelijk in je medicijnkast terechtkomt. De wereld van de farmacie verandert en digitaliseert nu steeds meer.

R&D

De reis van een medicijn begint bij onderzoek en ontwikkeling, ofwel R&D. Hier ontwikkelen hoogtechnologische bedrijven nieuwe recepten voor geneesmiddelen die ziekten en aandoeningen bestrijden. België is alvast een sterkhouder in die economische niche. In 2019 stelde onze farmaceutische sector meer dan 38.000 mensen tewerk, investeerde ze 3,9 miljard euro in R&D en bracht de export van geneesmiddelen en vaccins 50 miljard euro op, zo’n 12,5 procent van de Belgische export. Digitalisering en innovatie ondersteunen steeds meer de ontwikkeling van geneesmiddelen. Begin 2020 kondigde de Britse start-up Exscientia bijvoorbeeld aan dat ze een eerste medicijn ontdekten via artificiële intelligentie, een concept waarvoor ze al meer dan 100 miljoen dollar aan kapitaal ophaalden.

Regelgeving farmacie

De farmacie bevindt zich in een zeer gereglementeerde omgeving, en alvorens een geneesmiddel toegang krijgt tot de Belgische markt moet het een reeks procedures doorlopen. Het moet toestemming krijgen van het Europees Geneesmiddelenbureau. Daarna moet hun Belgische tegenhanger de autorisatie naar het lokale niveau vertalen. Een bedrijf moet zo bewijzen dat het product werkt en niet schadelijk is voor patiënten. Tegelijk zijn er een hoop andere instellingen die zich over een geneesmiddel uitspreken. De FOD Economie analyseert bijvoorbeeld de prijs van het middel, en het RIZIV spreekt zich uit over de terugbetaling door de verzekering. Overheden zien geneesmiddelen dus als iets cruciaal en die hevig gereglementeerd moeten worden voordat het bij de patiënt raakt.

Productie

Na de ontwikkeling en erkenning begint de productie. In hoogtechnologische fabrieken produceren giganten binnen de farmacie de middelen, en dat is een geglobaliseerd proces. Maar België blijft een belangrijk productiecentrum voor geneesmiddelen. Dat bleek al tijdens de COVID-19-pandemie. De Amerikaanse multinational Pfizer selecteerde zo hun productievestiging in Puurs om mogelijk miljoenen dosissen vaccins tegen de ziekte te produceren, eens die er zijn. Ook bleek de pandemie een aanleiding voor Europese politici om mogelijks de productie van geneesmiddelen terug te halen naar Europa. Een tekort aan mondmaskers en medisch materiaal aan het begin van de pandemie zette hen ertoe aan om productie opnieuw lokaal te maken.

Robot-apotheek

Het medicijn komt meestal via een groothandelaar terecht bij de apotheker. Hier haalt de patiënt, al dan niet met een doktersvoorschrift, het uiteindelijk op. Het bestellen, stockeren en verkopen van medicijnen zijn echter complexe processen. Vaak gaat het gepaard met een papieren administratie en veel zoeken naar medicijnen in kasten. Daarom automatiseren apothekers hun job steeds vaker. Robots en digitale systemen van bedrijven zoals het Belgische MediTech helpen hen hierbij, die indexeren de medicijnen en stockeren ze in een automatisch systeem. Administratie en beheer wordt makkelijker, en apothekers krijgen meer tijd om te adviseren. In de toekomst moet er misschien gewoon op een knopje worden geduwd en er schuift een doosje medicijnen uit de toonbank.

E-commerce 

Maar welke rol speelt e-commerce binnen de wereld van de farmacie? Zet dat een tussenpersoon zoals de apotheker niet onder druk? Webshops voor medicijnen zoals Farmaline bestaan vandaag al, maar enkel voor voorschriftvrije medicijnen zoals paracetamol. Ook experimenteren steeds meer apothekers met thuisleveringen of automaten met voorschriftvrije medicijnen. Maar niettemin zijn medicijnen anders dan producten die je makkelijk online koopt, zoals boeken of elektronica. Geneesmiddelen zijn mogelijks schadelijk wanneer ze verkeerd gebruikt worden, en de farmaceutische sector blijft hameren op de rol van de apotheker. Die bezit een controlefunctie en heeft daarnaast een adviserende rol. Een apotheker zal vertellen hoe een medicijn te nemen en kent vaak de situatie van de patiënt. Een webshop vervangt dat aspect niet zomaar.

Papier 

Voor eindklanten betekent een medicijn kopen nog heel wat frictie: eerst naar de dokter, om daar een papieren voorschrift te halen. Daarmee gaan ze naar de apotheek om hun medicijn te kopen. Vervolgens is het zelf opvolgen hoeveel pilletjes per dag. Dat proces zal misschien klantvriendelijker worden. Het elektronisch voorschrift voor medicijnen wordt stilaan een realiteit. In de toekomst moet je dus geen briefje in doktershandschrift meer meenemen naar de apotheker. En zelfs verpakkingen staan te veranderen. Start-ups zoals het Amerikaanse PillPack, in 2019 overgenomen door Amazon, steekt pilletjes in transparante zakjes met daarop de dag waarop je het moet innemen. In plaats van onhandige doosjes krijg je in de toekomst dus zakjes op maat van je aandoening.

Vorig artikel
Volgend artikel