Vrouwen en ondernemerschap: traag maar gestaag

‘Où sont les femmes?’, zong Patrick Juvet in 1997. Anno 2020 lijken we eindelijk een antwoord te hebben gevonden op die vraag: ze timmeren gestaag aan hun eigen onderneming. Een goede zaak, natuurlijk, omdat er zo meer gelijkheid in de ondernemerswereld komt, waar twee op drie ondernemers nog steeds mannen zijn.

Als je kijkt naar het aantal starters, staat het aantal vrouwelijke ondernemers ondertussen op 42 procent. Dat zegt Sophie Legrand, projectleider bij Diane, een professioneel netwerk voor vrouwelijke ondernemers. “Dat is bijna één starter op twee, wat een zekere evolutie aantoont in het landschap. Het netwerk Diane is een tak van het UCM (Union des Classes Moyennes), dat 3.500 vrouwen verenigt in zowel Wallonië als Brussel. Het doel is om netwerken tussen vrouwen onderling mogelijk te maken en hen trainingen en workshops aan te bieden.”

Vrouwennetwerk: parallelle wereld

Maar waarom zou je specifiek een vrouwelijke variant opstarten, wanneer er al sprake is van heel wat gemengde netwerken? Legrand wijst daarbij op een gevoel van een zekere (on)rechtmatigheid bij vrouwen. “Er is echt vraag naar, vooral bij jongeren. Er bestaan al veel netwerkevenementen, maar ook daar vind je een hoger percentage mannen terug dan vrouwen. Die laatste durven nog steeds niet altijd aanwezig te zijn op zulke evenementen of het woord te nemen en zich op de voorgrond te zetten, omdat ze nog niet zelfzeker genoeg zijn binnen deze kringen.” Vrouwennetwerken zijn daarom een goede manier om deze ‘parallelle wereld’ te betreden die grenst aan het ondernemerschap, maar evenwel net wat anders is dan de gangbare professionele kringen.

Ondernemen van A tot Z

Muriel Bernard is een vrouwelijke ondernemer die getuigt hoe moeilijk het in het begin was voor haar om haar project, Efarmz, te presenteren aan de wereld, een online verkoopplatform voor biologische, lokale producten en box meals, die bestaan uit ingrediënten die enkel en alleen afkomstig zijn van Belgische boerderijen en producenten. “Ik was erg verlegen, en ik deed daarom maar alles zelf – van A tot Z.”

Waardevol advies

Achteraf gezien besefte ze maar al te goed hoe die verlegenheid haar een paar jaar heeft gekost om haar doel te bereiken. “Ik durfde niet meteen naar investeerders toe stappen. Ook al zou ik daarmee twee of drie jaar hebben gewonnen aan vooruitgang, als ik gewoon wat meer zelfvertrouwen had en me er eerder voor had gesmeten. Mijn investeerders gaven me uiteindelijk waardevol advies, ze zorgden ervoor dat ik mijn hoofd boven water kon houden en dat ik me op middellange termijn helemaal kon smijten voor mijn project.”

Meisjes met ‘andere aspiraties’

De reden voor het vaak weifelende gedrag van vrouwelijke ondernemers is veelal cultureel gebonden, zegt Sophie Legrande. “Het is zo dat jonge meisjes minder vaak in de richting van ‘verantwoordelijkheid’ worden geduwd. Dat blijkt uit heel wat getuigenissen van vrouwelijke ondernemers. Ze leggen uit dat hun broers dat anders ervaarden, en dat hun ouders niet bepaald dezelfde ‘bijzondere aspiraties’ voor hun vrouwelijke kroost hadden.” Dit betekent echter niet dat het hen aan ambitie of competenties ontbrak.

Onderneming met eigen waarden

Daar is Muriel Bernard dan weer een goed voorbeeld van. Zij lanceerde haar Efarmz in 2013, twaalf jaar nadat ze voor enkele multinationals werkte. “Na al die tijd had ik het gevoel alles wel te hebben gezien wat grote bedrijven me zogezegd zouden kunnen bieden. Ik wilde iets helemaal anders doen, iets opstarten waar ik trots op kon zijn en waarmee ik mijn eigen waarden kon uitdragen.” Ondertussen heeft Bernard twintig mensen in dienst en het platform is een groot succes. Ook al lanceerde ze het met ‘drie keer niks’. “Ik kocht drie boeken over e-commerce en besloot dan met een vriendin om de website zelf op te zetten.”

Noodzakelijke competenties en netwerken

En daar heeft ze allesbehalve spijt van. “Het grootste voordeel is natuurlijk dat je je eigen baas kunt zijn. Bij de grote bonzen hangt er absoluut nog een glazen plafond, je moet er echt je weg naar boven vechten.” Maar je kunt er natuurlijk ook niet zomaar onbezonnen aan beginnen; ondernemen vereist heel wat noodzakelijke competenties. Daarom raden zowel Legrand als Bernard aan om je te laten coachen. “Je aansluiten bij een netwerk is een van de sleutels tot succes”, zegt Legrand. “Zo sta je er niet alleen voor en staar je je niet blind op één ding. Jezelf uitdagen en je ideeën in twijfel trekken zorgen ervoor dat je niet ter plekke blijft stilstaan.”

Vrouwelijke rolmodellen

Dat werkte ook voor Bernard, die zo de nodige afstand tot haar project kon nemen. “Wanneer een project goed loopt, ben je natuurlijk erg blij. Maar krijg je te maken met een mindere periode, dan neem je dat vaak persoonlijk. Wij vrouwen zijn vaak heel erg één met ons project.” Zelf neemt ze geregeld deel aan gemengde en uitsluitend vrouwelijke netwerken, en is optimistisch over de toekomst van het vrouwelijk ondernemerschap. “We hebben nu nog minder vrouwelijke dan mannelijke rolmodellen, maar dat verandert geleidelijk aan. Ik weet zeker dat mijn dochter het later ook aandurft om te beginnen ondernemen, als ze daarvoor zou kiezen.”