Paul De Grande: Zijn naam alleen al straalt ‘grootsheid’ uit. De antiquair was altijd al bekend bij insiders. Al jaren zorgt het programma ‘Stukken van Mensen’ op VIER ook voor uitstraling bij het brede publiek. Volgens De Grande primeert identiteit op rendement. Zo gaat hij steeds op zoek naar kunst met een ziel.
Een carrière van 50 jaar wordt getypeerd door hoogtepunten en mogelijk dieptepunten?
“Als ik terugkijk op mijn carrière lijkt alles zo normaal, terwijl er soms enorme gebeurtenissen waren. Het begon op mijn zeventiende, toen ik zocht naar koper en tin en dat bij antiquairs probeerde te verkopen. Daarna huurde ik een winkeltje en reisde naar Engeland. Daar leerde ik bekwame antiquairs kennen, die mij objecten bezorgden waarop ik winst kon maken.” vertelt Paul De Grande.
“In de jaren 70 ontdekte ik in de States, en in de jaren 80 in Argentinië, Europese kunst van hoge kwaliteit. Dankzij de lage dollar vulde ik containers met stukken die mijn collega’s niet kenden. Het ging mij voor de wind. Tot ik in 1987 een zwaar auto-ongeval had en een halfjaar immobiel was. 1995 betekende voor mij, naast een echtscheiding, een nieuwe start. Veilinghuis Christie’s verkocht de inboedel van mijn kasteel in Snellegem en daar kwamen enorm veel belangstellenden op af. Mensen waren toen bijvoorbeeld nieuwsgierig naar die scheiding en haar gevolgen. Ze kwamen kijken en kochten stukken op. Dat betekent voor mij het negatieve omzetten in iets positiefs.” zegt Paul De Grande.
Vorig jaar opende u een nieuwe toonzaal, Doks in Zeebrugge, nabij de oude vissershaven.
“Door een aantal veranderingen in de markt was dat nodig. De toonzaal is laagdrempelig en makkelijker bereikbaar dan het kasteel, dat ook openblijft op afspraak. Op de 1.500 m2 in Zeebrugge bevindt zich een erg gevarieerd aanbod aan antiek en decoratieve voorwerpen. Alle smaken komen er aan bod. De grenzen van antiek zijn trouwens veranderd, de term ‘antiek’ werd breder. Vroeger was alles meer gericht op een periode. Antiek moest ook zeker 100 jaar oud zijn. Nu is alles meer gericht op de originaliteit van het meubel. Restauraties zoals vroeger worden nu niet meer aanvaard.”
“Ik ben een enorme generalist, ik ben niet in alles gespecialiseerd maar mijn kennis is geconcentreerd op wandtapijten, meubelen, decoratieve objecten en sculpturen. Het tv-programma Stukken van mensen opende ook enige deuren. Zo krijg ik een groot aanbod van privépersonen die mij hun antiek willen verkopen. Meestal moet ik ze teleurstellen, want de smaak is de laatste decennia erg veranderd. Voor mij is dat dan moeilijk te verkopen. Toch heb ik op die manier al zeer mooie stukken kunnen vinden.” legt Paul De Grande uit.
“De tijd van de verkoop van overgerestaureerde meubelen, verkeerd gedateerde objecten of zelfs vervalsingen is gelukkig allang voorbij.”
Neemt een klant van jou risico bij het aankopen van antiek? Bestaat er fraude?
“De tijd van de verkoop van overgerestaureerde meubelen, verkeerd gedateerde objecten of zelfs vervalsingen is gelukkig allang voorbij. Dat klanten zich lieten verleiden door certificaten of beloftes om terug te kopen, zou verleden tijd moeten zijn. De liefhebbers die vroeger enkel aan de meerwaarde van hun aankoop dachten, misten de liefde voor antiek en kochten daardoor verkeerd. De generatie van nu koopt datgene waarmee ze graag wil leven in haar interieur. Ze kopen naargelang hun eigen gevoel, en zien het als een gebeurtenis waarop ze met trots terugkijken. Dat stelt mij als handelaar meer tevreden, koudweg investeren in antiek vind ik minder boeiend.” zegt Paul De Grande.
En de verkoopsfaciliteiten zijn ongetwijfeld ook veranderd.
“Inderdaad. Het internet was ook voor onze sector vrij revolutionair en online antiekwebsites en online veilingen zijn nu wel in. Vroeger wou men zien, voelen en ruiken. Nu worden gewoon secure, betrouwbare beschrijvingen toegevoegd. Eis dan ook telkens een ‘condition report’, de exacte beschrijving van wat je koopt. Ook mag je bij de veilingen de hoge commissies niet uit het oog verliezen. Het internet mag de sector toegankelijker gemaakt hebben, goed investeren vergt natuurlijk kennis. Je moet weten wat je koopt en de markt volgen. Er zijn steeds trends, golfbewegingen. Tapijten en wandtapijten zijn nu bijvoorbeeld goedkoper geworden, doordat de kinderen-erfgenamen van de bezitters ze meestal niet willen. Mijn advies als je collectioneur wilt worden: veel galerijen en musea bezoeken om kennis op te doen is een voorwaarde.” legt Paul De Grande uit.
U verhandelt met de hele wereld. Wat met grenzen en douane?
“Niets is makkelijker dan antiek importeren en exporteren. Het vervoer gaat vanzelf, vrij van invoerrechten. De enige kost is het transport en een goede verpakking. We ondervinden wel problemen met ivoor. Daar zijn nu strikte regels voor: geen enkel meubel waarin ivoor verwerkt is, mag nog in- of uitgevoerd worden in vele landen, zoals de VS. Hopelijk wordt die wetgeving aangepast voor de antieke stukken. Wij schieten toch geen olifanten dood om die meubels te maken. Ik heb nog veel dergelijke stukken in voorraad, met biesjes of een lichte decoratie in ivoor. Ik hoop dus dat de wet wordt versoepeld.” vertelt Paul De Grande.
“Musea zijn overvol en hebben kelders met stukken die nooit getoond worden. Die zouden beter bij mensen in huis staan, zodat ze ervan kunnen genieten.”
Een deel van de bevolking vindt dat antiek thuishoort in musea, als getuige van het verleden.
“Dan beseft men niet dat de musea al overvol staan en over kelders beschikken, gevuld met stukken die ze niet gebruiken of kunnen tentoonstellen. Al die dingen zouden veel beter bij mensen thuis staan, zodat ze ervan kunnen genieten, trots dat ze dat allemaal hebben kunnen kopen. Dus als je mij vraagt: privébezit of openbaar kunstbezit, dan zeg ik ‘beiden’. Waarom zou men de burger het recht niet gunnen om mooie stukken uit het verleden te bezitten, stukken met een ziel?”
“Men dweept weleens met IKEA-meubelen als ‘je van het’. Om zaken te klasseren zijn die wel nuttig, denk ik. De meeste jonge gezinnen starten daarmee, maar vergeten dat je een modaal huis ook kunt inrichten met stukken die karakter hebben en een eigen stempel drukken. Ze kunnen naar een antiekhandel of antiekmarkt gaan en voor de IKEA-prijs een degelijke kast kopen. Er wordt me weleens gevraagd om woningen in te richten, en dan neem ik de volle verantwoordelijkheid. Let op: dat betekent niet dat ik het huis zal vullen met dure spullen. Wel met objecten die een zekere schoonheid, een ziel hebben. Ik leg de basis, waarop de bewoners zelf enthousiast kunnen verderbouwen.” zegt Paul De Grande.
SMART FACT
Als je geen antiquair geworden was, dan was je…
“Ik heb echt geen enkel alternatief. Antiquair ben ik van bij de geboorte, en zo ga ik ook sterven. Ik kan me niets anders voorstellen om te doen. Een goed student was ik niet. Een echte manager ben ik ook al niet, al heb ik een behoorlijk uitgebouwde zaak. Voor tal van zaken laat ik me bijstaan, net zoals ik anderen bijsta als antiquair en adviseur.”
