Ook de baas moet levenslang leren

Politici en beleidsmakers hameren graag op het belang van levenslang leren. Alleen zo blijven werknemers immers inzetbaar op de constant evoluerende arbeidsmarkt. Meer en meer echter dringt het besef door dat de ondernemers zelf ook niet aan deze trend ontsnappen.

Belang van adaptatie

Herinnert u zich het bedrijf Kodak nog? Ooit was het een industrieel zwaargewicht, een naam als een klok en een absolute topper op het gebied van fotografie. In enkele jaren tijd echter verkwanselde het bedrijf die luxepositie. De directie had half jaren 90 de opkomst van de digitale fotografie totaal niet zien aankomen. En toen het dat wel in de gaten kreeg, was het te laat om adequaat te reageren. Kodak ging roemloos ten onder. Het is een voorbeeld dat Sam Sadrabadi en Mia Van Humbeeck van het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming Syntra Vlaanderen graag aanhalen, om het belang van adaptatie te duiden als belangrijke competentie in het leren voor ondernemers.

“Bij levenslang leren ligt de focus nog te veel op de werknemers, terwijl in de toekomst iedereen lerende zal worden”, zegt Van Humbeeck. “Zowel werknemers als ondernemers. De digitale disruptie die momenteel door onze economie waait maakt dat overduidelijk. Uber heeft de taxisector op zijn kop gezet, Airbnb deed hetzelfde voor de hotels… Hoe je je als ondernemer competitief maakt en hoe het adaptief vermogen een kerncompetentie wordt, zal je moeten leren.”

Rol van de overheid

Ook het ESF, het Europees Sociaal Fonds dat investeert in het werkgelegenheids- en arbeidsmarktbeleid van de lidstaten en hun regio’s, onderschrijft dit. Syntra Vlaanderen zet met steun van ESF Vlaanderen een transnationaal project op om de vormingsmogelijkheden voor ondernemers en kandidaat-ondernemers ingrijpend te hervormen. “De vraag is: wat is de rol van de overheid in ondernemersvorming”, zegt Van Humbeeck. “De overheid kan een gunstig juridisch en fiscaal kader scheppen voor ondernemers, maar zoekt ook naar een educatieve rol om hen te steunen.

Ook daarbij moet men kijken naar hoe we als overheid het meest efficiënte en effectieve wettelijk en financieel kader creëren. Maar vooral de vormingsmethodieken en -inhouden zijn van belang opdat werknemers de exponentiële digitale snelheid kunnen volgen. De puur vaktechnische aanpak waarbij mensen samenzitten en men een gemiddelde vooruitgang beoogt, is niet meer van deze tijd. We spiegelen ons meer aan initiatieven zoals Coderdojo (de bekende programmeursopleiding, red.): efficiënte, flexibele en gepersonaliseerde opleidingen met veel aandacht voor maatwerk, het digitale en innovatiegerichtheid. Die laatste twee willen we ook zo breed mogelijk integreren in een hele waaier van opleidingen.”

Klaarstomen voor de digitale toekomst

Met dit project wil Syntra Vlaanderen de aanbieders van ondernemersvorming stimuleren om onze bedrijven mee te helpen klaarstomen voor de digitale toekomst en ze concurrentiëler en innovatiever maken. Want wat dat betreft is er nog wel wat werk aan de winkel. “Alle indicatoren wijzen erop dat onze economie nog heel wat marge heeft wat betreft innovatie”, legt Sadrabadi uit. “Als je bijvoorbeeld de verhouding bekijkt tussen start-ups en oude, verlieslatende bedrijven scoren we laag. Er zijn te weinig jonge ‘gazellen’ om het grote aantal ‘zombies’ uit de markt te concurreren.

Alle indicatoren wijzen erop dat onze economie nog heel wat marge heeft wat betreft innovatie.— Sam Sadrabadi

“Je kunt je ook afvragen of je die soort van weinig innovatieve zombie-bedrijven de facto in leven moet houden met bijvoorbeeld subsidies. Doe je dat niet, heb je twee mogelijkheden: ofwel liquideer je ze om meer ruimte te geven aan jonge ondernemingen met groeiambities, maar dan ben je heel veel economisch en menselijk kapitaal kwijt. Ofwel ga je het management opleiden zodat die ondernemingen opnieuw competitiever worden. Zo ondersteunt men de jonge ‘gazellen’ extra.”

Voorbereidende fase

Momenteel zit Syntra Vlaanderen in de voorbereidende fase van het project. Het partnerschap is reeds vormgegeven en men heeft de onderzoeksvragen uitgewerkt. In dat partnerschap zitten VOKA, VLAIO, Unizo en de VDAB mee aan tafel als structurele partners. Daarnaast zijn verschillende andere instanties betrokken, onder meer uit het onderwijsveld en de opleidingsverstrekkers.

“Syntra Vlaanderen richt zich hierbij als regie ondernemersvorming op verschillende aanbieders”, onderstreept Van Humbeeck. “Wij zullen dit niet exclusief in de markt zetten, maar het is de bedoeling dat dit een breed gedragen project wordt waarbij overheid en privé, publieke en private partners de beste oplossing zullen kunnen aanbieden voor elke deelnemer.”