innovatie
Ondernemen

Waarom innoveren beter werkt wanneer je het samen doet met klanten

Innovatie is vaak een must als je als bedrijf mee wil blijven in de economische ratrace. Dat moet niet eens om de meest disruptieve veranderingen gaan: je product(en) of dienst(en) of operationele context in vraag stellen en een kleine verbetering doorvoeren, kan al volstaan als innovatie. Maar hoe start je dat proces? En hoe kom je van idee tot uiteindelijke oplossing? De concepten van ideation en co-innovatie kunnen hierbij een sleutelrol spelen.

Wat is innovatie precies?

Kristof Schraepen is innovatiestrateeg bij en leidt het Europese innovatiecentrum van NTT. Dat is een Japans telecombedrijf en technologie-provider dat elk jaar 3,6 miljard dollar investeert in R&D. Met andere woorden: als geen ander kan Schraepen ons vertellen wat innovatie juist inhoudt, wat we precies onder ideation en co-innovatie moeten verstaan en wat het verschil tussen beide concepten is.

“Co-innovatie (ook wel co-creatie genoemd) is het traject ofte proces van ‘handen uit de mouwen’. Daarbij vertrekken de deelnemende partijen van kwalitatieve ideeën en op het einde – en in het beste geval – uitkomen bij een innovatief product. Hoewel dat ook over diensten, businessmodellen, software, marketing, communicatie, enzovoort kan gaan.

“Ideation is de interactieve, gestructureerde tool of methode die we gebruiken om daartoe te komen. Een set van technieken die toelaten om tot de meest creatieve oplossingen en goede ideeën te komen, die men vervolgens in de praktijk brengt. Die technieken zijn gebaseerd op het gekende design thinking – we hebben het dus voor alle duidelijkheid niet zelf uitgevonden – maar moet men uiteraard nog in de praktijk brengen. En dat gebeurt dus dus via co-innovatie: het samen maken van iets wat daarvoor nog niet bestond.”

Tot een rijker verhaal komen

Ideation is dus niet te herleiden tot brainstorming. “Zoals gezegd bestaat ideation uit een set van technieken, en brainstorming is daar maar één van. De twee mogen dus zeker niet gelijkgesteld worden, maar zijn wel onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kijk, ideation begint altijd met brainstormen – waar trouwens ook heel wat varianten van bestaan – om tot de meest geschikte ideeën te komen met betrekking tot het publiek of de situatie waar het resultaat uiteindelijk voor bedoeld is. In zo’n sessie is het de bedoeling dat iedere deelnemer zijn beste ideeën naar voor brengt. Dat klinkt logisch en gemakkelijk, maar is het niet.”

“Want wij als specialist zullen onze eigen ideeën hebben – gegenereerd op basis van onze eigen voedingsbodem – maar onze klanten hebben misschien heel andere ideeën, die voortkomen uit hun eigen praktijkervaring of klantenkennis. Je moet die ideeënclusters bij elkaar zien te brengen, om zo een rijker verhaal te verkrijgen. Anders gezegd: brainstormen zelf duurt eigenlijk maar een kwartier, terwijl het volledige proces van ideation uit meerdere intense sessies bestaat. Daarbij wordt vaak zelfs de oorspronkelijke vraag in vraag gesteld.”

Het snoeien van de boom

Ideation een set van technieken? Betekent dit dan ook dat het krijgen en ontwerpen van ideeën iets is dat kan aangeleerd worden? En dat het dus meer is dan het romantische idee van onder een appelboom zitten rusten tot een goddelijke ingeving je te binnen valt?

“Er bestaan inderdaad methodes om de beste ideeën naar de voorgrond te krijgen”, gaat Kristof Schraepen verder. “Want eigenlijk moet je beginnen met kwantiteit. Zoveel mogelijk ideeën bijeenbrengen, zowel goede als slechte, want daarna volgt sowieso nog een verfijningsproces. Daarbij worden alle ideeën samengebracht en verbeterd en verrijkt aan de hand van weer andere technieken, om zo steeds verder te verfijnen. Hoe meer ‘grondstof’ en hoe meer variatie je aan het begin hebt, hoe meer je ook hebt om mee te werken.”

Ik ben ervan overtuigd dat zelfs in de meest verregaande en op het eerste gezicht gekke ideeën een grond van waarheid en werkbaarheid zit.

Beste twee ideeën overhouden

“Ik zeg altijd: je kan honderd ideeën per dag hebben, uiteindelijk zal je er maar twee per jaar kunnen realiseren. Het is dan zaak de beste twee over te houden. En dat doe je door de aanvankelijke ideeën steeds meer te verrijken of, zoals ik het noem, te prunen (‘snoeien’). Hoe beter een boom wordt gesnoeid, hoe mooier de vruchten die hij draagt. En ja, dat betekent soms de mindere vruchten – lees: ideeën – wegnemen, zodat andere meer kansen krijgen om te rijpen. Anders gezegd: het krijgen en verzamelen van ideeën is minstens even belangrijk als het snoeien verrijken erna. Alleen zo zal je op het einde van de ideation-rit tot maximale kwaliteit komen. Ideation is eigenlijk een heel rationeel proces, waarin je toch erg creatief en pragmatisch kan te werk gaan.”

Out-of-the-box denken

In hoeverre is out-of-the-box denken een kwaliteit in die fase, en hoe kan je zoiets stimuleren, willen we weten. “Dat is heel belangrijk”, beaamt Kristof Schraepen, “en al zeker in de beginfase, waarin de ideeën niet wild of gevarieerd genoeg kunnen zijn. Voorwaarde is wel dat de partijen elkaar eerst leren kennen – wij als specialist en het bedrijf als klant – om te kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen. Vanaf dan kunnen we samen ideeën genereren. En daarbij zijn er zoals gezegd geen slechte ideeën. Zolang iedereen maar vertrouwen heeft in het proces, is the sky the limit. Ik ben er namelijk van overtuigd dat zelfs in de meest verregaande en op het eerste gezicht misschien gekke ideeën een grond van waarheid en werkbaarheid zit. In de pruning-fase kunnen we dat dan blootleggen en verder verrijken of tweaken.”

innovatie

Niet wereldschokkend, wel fundamenteel verbeterd

Het moet daarbij niet per se om baanbrekende ideeën te gaan, vindt Kristof Schraepen. “De beste innovatie komt voort uit de bestaande voedingsbodem. Bij grote bedrijven is dat zelfs niet meer dan logisch. Want die veranderen als slowly moving organisms niet van de ene op de andere dag van strategie. In die gevallen is innovatie een heel consistent, sluitend verhaal dat mooi in het geheel past. Innovatie kan dan bijvoorbeeld een slimme zijsprong zijn op het uitgetekende traject. Wanneer die grote bedrijven met ons samenwerken, denken ze wel eens dat de gekste ideeën naar boven zullen komen en daar van alles en nog wat uit zal komen. Maar dat is alleen maar in de beginfase het geval. Want op het einde van de dag moeten we wel zien te landen, en de blik duidelijk op de toekomst blijven vestigen.”

“Tenzij het natuurlijk expliciet de vraag van het bedrijf is om écht helemaal anders te denken, moet innovatie helemaal niet disruptief zijn. Nogmaals: de meeste innovaties zijn niet wereldschokkend, maar wél fundamentele verbeteringen ten opzichte van bestaande modellen. Bedrijven moeten echter wel in staat zijn om hun vaak heel afgelijnde ideeën en visies los te laten. Maar daar hebben we dan weer onze technieken voor (lacht).”

Hoe beter een boom wordt gesnoeid, hoe mooier de vruchten. Dat betekent soms de mindere vruchten – lees: ideeën – wegnemen, zodat andere meer kansen krijgen om te rijpen.

Tot zover de fase van ideation, maar hoe komt NTT in dat partnership met de klant tot de fase van co-innovatie en uiteindelijk tot resultaten? “Wanneer we er beiden van overtuigd zijn dat we enkele heel waardevolle en kwalitatief verrijkte ideeën hebben overgehouden, kunnen we naar de volgende stap gaan”, antwoordt Kristof Schraepen. “Met name van die ideeën echte concepten maken. Waar alle partijen rond de tafel heel sterk in geloven qua innovatiekracht en haalbaarheid. Eenmaal we dat concept hebben, moeten we afspraken maken over de volgende stappen: gaan we naar een prototype, of een andere vorm van samenwerking? Ook dat is iets dat vorm moet krijgen doorheen dat proces.”

Een eigen innovatieve cel

Co-innovatie is dus het samenbrengen van de knowhow van de klant en de expertise van de externe partner: dat klinkt als de logica zelve, waardoor je je afvraagt waarom dat in godsnaam een relatief nieuw concept is. Heeft innovatie niet altijd meer effect en impact als er meerdere partijen samen over nadenken? “Het kan inderdaad wat vreemd overkomen dat het concept nog niet zo lang bestaat. Maar vooral grotere bedrijven zijn niet zo snel geneigd om innovatie uit te besteden – zeker wanneer ze een eigen R&D-departement of innovatieve cel hebben, omdat ze rotsvast overtuigd zijn van de kwaliteit en verkoopbaarheid van hun producten en daar het liefst zelf aan werken. Op die manier wordt het een heel intern gefocust gegeven.

Een proces van trial and error

“Maar innovatie is vandaag zo’n complex gegeven geworden dat bedrijven vaak niet anders meer kunnen dan met een externe specialist samenwerken – bijvoorbeeld wanneer er pakweg netwerktechnologie aan te pas komt waar die bedrijven zelf geen kaas van hebben gegeten. Voor hen is het vaak geen meerwaarde om daar zelf in te gaan investeren. Ze moeten dus afstappen van het klassieke proces van goed weten wat ze willen. Vervolgens bij een externe partij aankloppen met een uitgewerkte request for proposal (RFP), waarna die dat idee alleen maar heeft uit te voeren. En daarentegen openstaan voor een proces waarbij ze vanaf de beginfase als partner betrokken zijn.”

“Dus voor ze zelf heel goed weten wat ze willen, hoewel ze natuurlijk wel weten wat hun business challenge is. Zo geven we samen vorm aan die toekomst. Via een proces van trail and error, want dat is nu eenmaal eigen aan innovatie. Garantie op innovatiesucces bestaat niet en dat bieden wij dan ook niet: wij kunnen alleen maar onze methode en samenwerking ter beschikking stellen. En dan is het aan bedrijven om te beslissen hoeveel ze willen inzetten in hun legacy, en wat ze bereid zijn te investeren in hun toekomst.”

04.10.2021
door Fokus Online

In samenwerking met

NTT Ltd. is een toonaangevend, wereldwijd technologiebedrijf. Wij werken samen met organisaties over de hele wereld om resultaten vorm te geven en te bereiken door middel van intelligente technologieoplossingen. Voor ons staat ‘intelligent’ voor data-gestuurd, verbonden, digitaal en veilig. Als wereldwijde ICT-dienstverlener hebben we meer dan 40.000 mensen in dienst in een diverse en dynamische werkomgeving die zich uitstrekt over 57 landen, handeldrijft in 73 landen en diensten levert in meer dan 200 landen en regio’s. Samen maken we de verbonden toekomst mogelijk.

Ontdek meer

Vorig artikel
Volgend artikel