rechtspraak
Legal

Haalt technologie de rechtspraak in?

29.06.2021
door Marleen Walravens

Innovatieve en disruptieve ontwikkelingen dringen ook tot onze juridische sector door. Artificiële intelligentie zal de logge en trage juridische machine zeker sneller doen draaien in de toekomst. De digitalisering zal vele transacties automatiseren en vergemakkelijken, maar vraagt tegelijkertijd een heel nieuw juridisch kader. 

rechtspraakErik De Herdt

CEO Lex.be

Waar staat legal tech in Vlaanderen vandaag?

“In vergelijking met andere Europese landen blijft de Belgische juridische wereld vrij conservatief. Het toenemende belang van legal tech wordt erkend, maar echt grote succesverhalen blijven uit. Je ziet wel dat klassieke spelers die al lang meegaan inzetten op digitalisering. Langs de andere kant brengen veel start-ups vernieuwing met AI-technologie, maar dan eerder in verticals, zoals bijvoorbeeld corporate finance, documentmanagement of communitymanagement. Lex.be is de pionier op de Belgische legal tech-markt die AI succesvol weet in te zetten. Sinds 2017 heeft de sector een sterke groei gekend, maar het aantal pure AI-bedrijven is aan het stagneren. Nu begint consultancy in legal tech door te breken.”

Is er aandacht voor cybersecurity en privacy in deze digitale evolutie?

“De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) of GDPR (General Data Protection Regulation) heeft enkele jaren geleden een en ander teweeggebracht. Door de technologische evolutie lopen we nu tegen een nieuwe realiteit aan, zeker bij justitie omdat het bij wet verplicht is vonnissen en arresten publiek te maken. De bescherming van de persoonlijke gegevens is hier een issue bij uitstek. Voor wat de griffier vandaag nog manueel doet, heeft wij bijvoorbeeld een innovatieve tool van anonimisering van de rechtspraak op punt gezet en via algoritmes een manier ontwikkeld om persoonlijke gegevens te pseudonimiseren zodat de tekst leesbaar blijft. Ook cybersecurity krijgt hierbij de nodige aandacht.”

Moeten alle juristen in de rechtspraak in de toekomst IT-specialisten worden?

“Juristen moeten vooral overweg kunnen met de moderne technologie. Het doel van legal tech is om alles in de rechtspraak gebruiksvriendelijker en transparanter te maken, zowel voor het grote publiek als voor de professionelen. Om als jurist te functioneren in een technologische maatschappij is er meer vereist dan een grondige kennis van het recht. Onze universiteiten bieden verschillende opleidingen aan over technologie en recht. Het is belangrijk een inzicht te krijgen in de disruptieve technologische vernieuwingen en na te gaan wat de relevantie ervan is voor het recht en de rechtspraktijk. Een jurist moet kunnen reflecteren op de maatschappelijke impact en de juridische implicaties van de technologische innovatie.”

digitaliseringAnne Van de Vijver

Professor Faculteit Rechten, UA, DigiTax Research Centre

Waar staat legal tech in Vlaanderen vandaag?

“Niet alleen ondernemingen maar ook de belastingsadministraties innoveren wereldwijd om de dienstverlening aan belastingsplichtigen te verbeteren. België doet het goed met onder andere MyMinfin, Fisconetplus, eBox en Biztax. Daarnaast gebruikt de administratie data-analyse in de strijd tegen belastingfraude. Nog meer disruptieve innovatie kondigt zich aan. De OESO denkt aan een app die alle relevante gebeurtenissen van de belastingsplichtige registreert: werken, een huis kopen, een gezin stichten… Een digitale identiteit koppelt de belastingplichtige via biometrische kenmerken aan deze digitale gegevens. Zo kan de app de belastingstatus in realtime bijwerken, belastingen berekenen en betalen.”

Is er aandacht voor cybersecurity en privacy in deze digitale evolutie?

“Door de enorme hoeveelheden data moet cybersecurity meer aandacht krijgen. Datalekken maken immers identiteitsdiefstal mogelijk. De manier waarop de administraties data verzamelen, doet bovendien vragen rijzen over privacy. Mogen zij geautomatiseerd data verzamelen op publieke websites? In Frankrijk kan webscraping alleen voor publiek beschikbare informatie op websites die geen registratie vereisen. Ook de risicomodellen voor fraudedetectie zijn niet zonder gevaar voor onze grondrechten. Zelf pleit ik voor publieke algoritmeregisters waarin de overheid uitlegt welke datasets worden gebruikt, de architectuur van het model beschrijft en verduidelijkt hoe menselijk toezicht wordt gewaarborgd.”

Moeten alle juristen van de rechtspraak in de toekomst IT-specialisten worden?

Het is belangrijk dat juristen een technologische basiskennis verwerven, zodat zij legal technology beter kunnen gebruiken voor innovatie in de rechtspraak en de valkuilen kunnen inschatten. Menselijk toezicht en een kritische ingesteldheid blijven uiterst belangrijk om onze grondrechten te waarborgen. Om innovatieve creativiteit te inspireren en bewustwording te cultiveren, organiseert de Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen jaarlijks in september de internationale Summer School Legal Technology & Legal Innovation. De deelnemers leren de basis van de programmeertaal Python, passen die toe op juridische thema’s, en volgen workshops rond hoe legal technology kan bijdragen tot innovatie.”

rechtspraakHans Van Heghe

Managing Director Knowliah

Waar staat legal tech in Vlaanderen vandaag?

“De technologische ontwikkelingen zijn nu ook merkbaar in de juridische sector. Ongeveer zeven jaar geleden is in België de echte interesse ontstaan en zag je veel start-ups die zich toelegden op de digitalisering van de juridische diensten. Je moet hier wel een onderscheid maken tussen toepassingen voor de advocatuur en de juridische afdelingen in bedrijven; beide hebben nood aan een eigen specifieke invulling. Vele, relatief jonge spelers leggen zich toe op een klein domein. Wij bieden een totaalpakket aan met oplossingen zoals litigation management, contract creation and generation, compliance monitoring, text analytics, om er enkele te noemen, waardoor we internationale erkenning hebben.”

Is er aandacht voor cybersecurity en privacy in deze digitale evolutie?

“Absoluut. Er is geen enkele prospect of klant die hier geen vragen over stelt. Je merkt dus duidelijk, en terecht, een grote bezorgdheid rond veiligheid en privacy, maar langs de andere kant kun je vaststellen dat het bij veel bedrijven niet prioritair is, dikwijls om budgettaire redenen. Ook een groot vertrouwen in de meest voor de hand liggende systemen zoals intranet of opslagsystemen van de cloud speelt hier mee. Nochtans zijn deze systemen helemaal niet sluitend. Je hebt in Vlaanderen al vergevorderde technologie voor het automatisch identificeren en het voorkomen van lekken van privaatgegevens. Onze dossierbeheerssystemen garanderen daardoor een hogere graad van beveiliging en privacy.” 

Moeten alle juristen van de rechtspraak in de toekomst IT-specialisten worden ?

“Er is een kruisbestuiving nodig: juristen moeten een degelijke basiskennis IT hebben, terwijl IT-specialisten de noden voor digitalisering binnen de juridische wereld moeten begrijpen. De druk voor de jurist om meer IT-kennis te vergaren is echter maar de helft van het plaatje. Legal tech-bedrijven gaan juist continu op zoek naar manieren om die IT-complexiteit eenvoudiger te maken voor de professionele en eindgebruiker. Als jurist een pioniersrol opnemen gaat niet zonder de nodige IT-expertise. Maar in de juridische tekstwereld moeten we loskomen van die AI-hype; wij zijn al bijna twintig jaar actief in AI, maar ook in NLP (Natural Language Processing), wiskunde en cognitieve computing.”

Vorig artikel
Volgend artikel