Wat betekent de digitale omwenteling voor ons onderwijs?

Het leven is sinds de coronacrisis lustig blijven digitaliseren, en dat over alle sectoren heen. Ook het onderwijs nam steevast de afslag richting digitaal. Zodat leerlingen en studenten van de nodige leerstof voorzien zouden blijven. Maar hoe ziet het onderwijs van de toekomst eruit?

Sneller en efficiënter

Steeds meer aspecten van ons dagelijks leven zijn enorm gedigitaliseerd, wat maakt dat alles sneller en efficiënter verloopt. Vlot je boodschappen afrekenen bij de zelfscan? Check. Tijdens je pauze een nieuw paar schoenen online bestellen? Zo gebeurd. Deze digitale evolutie beperkt zich niet enkel tot producten en diensten. Maar is ook de werkvloer binnengeslopen, en ook ons onderwijs. “Corona werkte als accelerator in de digitalisering van het onderwijs”, onderlijnt Digital Champion Saskia Van Uffelen. Zij is corporate VP bij de Gfi Group.

“In 2011 werd er nog geopperd dat de digitalisering van het onderwijs erg traag tot stand zou komen. Omdat er verschillende factoren waren die deze evolutie zouden tegenhouden. De infrastructuur was te oud, het budget te klein, de leerkrachten en de leerlingen zagen het niet zitten… 2020 heeft ervoor gezorgd dat alle excuses zijn weggevallen. De technologie was er al langer, maar de inzet ontbrak. De pandemie zorgde ervoor dat de digitalisering van het onderwijs in een stroomversnelling terechtkwam. Het onderwijs kon niet achterophinken in een maatschappij die zich steeds meer focust op het digitale.”

Voor- en nadelen

Maar iedere evolutie heeft zo zijn voor-en nadelen, volgens Van Uffelen. “Deze digitale omwenteling heeft ons laten inzien dat zelfs in een welvarend land zoals België niet iedereen beschikt over de nodige middelen om online les te volgen. Het heeft aan het licht gebracht dat 40 procent van de kwetsbare jongeren geen toegang heeft tot internet of een laptop. We moeten dus extra inzetten op het bevorderen van een digitale inclusie, ook wel e-inclusie genoemd. Zodat deze vooruitgang er niet voor zorgt dat bepaalde mensen uit de boot vallen.”

Wanneer er extra ingezet wordt op de bereikbaarheid van digitale tools zullen de voordelen zwaarder doorwegen dan de nadelen, volgens Van Uffelen: “De nieuwe manier van lesgeven, waarvan online lessen een belangrijk onderdeel vormen, zorgt ervoor dat studenten op hun eigen tempo de les kunnen volgen. Niet iedereen kan even snel nieuwe informatie opnemen, maar wanneer studenten de mogelijkheid hebben om de les vaker te pauzeren zodat ze notities kunnen maken, dan kunnen ze zelf het tempo bepalen.”

Hybride systeem

Die gepersonaliseerde aanpak duidt op de evolutie naar een onderwijssysteem dat gebaseerd is op een mix van on-spatie en offline lesgeven. “Van hieruit zal het onderwijs overgaan naar een hybride systeem waarbij ‘van thuis uit’ en ‘in de klas’ gecombineerd worden”, bevestigt Van Uffelen.

Bedrijfsleven

Dat kun je in direct verband zien met het bedrijfsleven, dat het afgelopen jaar eenzelfde omwenteling heeft gemaakt. Het kantoor zal op veel plekken in de toekomst vooral dienen voor samenwerking en brainstormsessies. En zaken die je zelfstandig kunt aanpakken of die de nodige concentratie vereisen doe je van thuis uit. Het onderwijs loopt daar evenredig mee. De school zal een overkoepelende entiteit worden waar leerlingen en leerkrachten elkaar kunnen ontmoeten en kunnen samenwerken, indien nodig. Zelfstandig bijleren kan evengoed van thuis uit gebeuren.

“Dit houdt ook een nieuwe rol voor de leerkracht in. Diens taak is nu ook de leerlingen voorbereiden op een digitale manier van werken en hoe ze hiermee kunnen omgaan. Daarbij moet er ook de nodige aandacht worden geschonken aan de verschillende gevaren van de onlinewereld, zoals het herkennen van ‘phishing’ en ‘fake news’. Het digitale is een taal die iedereen moet kunnen spreken”, zegt Van Uffelen.

Digitale taal voor de hele maatschappij

De digitale taal is niet enkel belangrijk voor studenten, maar voor de hele maatschappij. Daarom zal het onderwijs zich breder moeten gaan oriënteren. “De rol van het onderwijs zal er in de toekomst grondig anders uitzien. Doordat de hele maatschappij een digitale richting uitgaat, zullen heel veel jobs een andere invulling krijgen. Een boekhouder bijvoorbeeld zal niet meer handmatig een hele boekhouding moeten opstellen, maar er zal wel nog altijd iemand nodig zijn om de cijfers te analyseren. Mensen zullen zich voortdurend moeten bijscholen om relevant te blijven in een samenleving die onderhevig is aan constante verandering. De rol van het onderwijs is dus niet enkel het onderwijzen van leerlingen en studenten, maar het moet een plaats worden waar mensen levenslang kunnen (bij)leren”, aldus Van Uffelen.

Op elkaar afstemmen

In een snel veranderende wereld is het dus erg belangrijk dat het onderwijs en de verschillende sectoren sterk op elkaar afgestemd zijn. Het onderwijs dient zich aan te passen om relevant te blijven in een maatschappij die steeds digitaler wordt, en anderzijds heeft de mens in de maatschappij het onderwijs nodig om zich bij te scholen en om zelf relevant te blijven op de arbeidsmarkt. Saskia Van Uffelen besluit: “Nu de inzet er is hebben we een fantastische opportuniteit gekregen om een opwaardering van ons onderwijs door te voeren. Corona heeft dan wel de excuses omvergeworpen, we zijn er lang nog niet. Zaken zoals vakoverschrijdend lesgeven zouden het onderwijs nog een extra boost kunnen geven. Het onderwijs van morgen evolueert van het voorbereiden van jongeren op de arbeidsmarkt naar het levenslang ondersteunen en bijscholen van de samenleving. De mens is tenslotte het hart van de maatschappij.”