Smart homes: de weg naar duurzaam wonen en werken?

We hadden in 2020 geen andere keuze dan meer aandacht te besteden aan hoe we werken en wonen. En dan kun je niet voorbij aan trends zoals smart homes en Internet of Things. Anderzijds worden milieunormen steeds strenger en gaat er geen week voorbij zonder dat het energievraagstuk naar boven komt.

Doorgedreven comfort en duurzaamheid kunnen perfect hand in hand gaan. Maar je moet dan wel bereid zijn om voorbij de vele slogans te kijken van slimme marketeers. Want je bent als gebruiker heus niet dom als het “slimme” gebouw niet werkt zoals je zou willen. Vooral omdat er voorlopig nog maar weinig slims aan een smart home: het huis zelf weet niets, en de technieken die aan de grondslag liggen, weinig. Er bestaan wel slimme toepassingen, maar momenteel ligt de focus nog vooral op het comfort van de gebruiker.

Het belang en de rol van data

Om echt “slim” te worden, heb je voor een gebouw een vierde pijler nodig: data-uitwisseling. Door het dataverkeer in een gebouw te analyseren wordt zelfs in een BEN-gebouw nog heel wat energiewinst geboekt. Data wordt verrijkt met energieprijzen en weersinformatie om nauwkeurige voorspellingen te doen van het gebruikspatroon van je huis. Bij energietekort wordt het gebouw tijdelijk in besparingsmodus geplaatst. Het resultaat is een lagere energiefactuur en een betere netbalans. Voor dat laatste zullen de netbeheerders je dankbaar zijn.

Maar gratis bestaat niet. Als je niet moet betalen voor een portaal waarbij je je huis kunt beheren, dan is jouw data de pasmunt. Anders gezegd: als je niet betaalt voor een dienst, ben jij het product. En zo gaan we over naar privacy. Bij toegangscontrole en camera’s gaan we er (terecht) van uit dat deze goed beveiligd zijn. Maar indien hackers toegang tot het thuisnetwerk willen, kan elk aangesloten apparaat op een smart home-systeem als toegangspoort dienen. Zo kan je mooie, fancy verlichtingstoestel met 65.000 kleuren worden misleid om een vreemd toestel te vertrouwen en een hacker toegang tot het systeem te bieden. Hoopgevend is dat er een duidelijke evolutie naar goed beveiligde toestellen en apps is.

IoT juist integreren

En toch. Enkele maanden geleden verscheen er een alarmerend artikel van Computest waarin stond dat duizenden smart homes eenvoudig toegankelijk zijn voor hackers. Een bericht dat enkele fabrikanten stevig deed verslikken in hun koffie. Nu kun je wel stellen dat systemen altijd kwetsbaar zijn als zij gekoppeld worden aan de rest van de wereld. Standaard een goede beveiliging inbouwen en in zee gaan met een ervaren installateur/integrator is dan ook een noodzaak.

Het Internet of Things (IoT) evolueerde in korte tijd van een verheven concept naar realiteit. Van geconnecteerde verlichting en slimme thermostaten tot weegschalen die zeggen dat we meer moeten bewegen. Ik had er zo eentje thuis en eerlijk: ik werd er niet gelukkig van. In tegenstelling tot de firma die gratis mijn meest intieme gegevens, zoals mijn gewichtsevolutie, kon inkijken. Op een zekere ochtend heb ik dan ook geprobeerd of het toestel ook zo intelligent was om te kunnen vliegen. Toegegeven: ik ben geen ochtendmens. En het antwoord was neen.

VOD-principe

Hoe vaak heb je gehoord dat IoT episch wordt, dat het miljarden apparaten met elkaar verbindt? En toch is de overwegende reactie van de consumenten: ‘Tja…’ De voornaamste reden voor die lauwe reactie?  IoT moet échte problemen oplossen, maar het blijft een verzameling verbonden producten die vooral triviale problemen lijken op te lossen waarvan je niet wist dat je ze had.

22 jaar geleden kreeg ik het beste advies ooit: “Als je het probleem niet kunt omschrijven dat je oplost, voor wie, hoe en tegen welke prijs, dan heb je geen product.” De sleutel naar een volledige oplossing? Dat is volgens mij dan ook VOD – Veiligheid, Openheid, Duurzaamheid.