Een kmo leert best digitaliseren door het te doen

Digitale transformatie staat bij heel wat bedrijven bovenaan de agenda. Tegelijk is het een proces dat vooral aandacht krijgt bij de grotere bedrijven. Hoe zit het dus met de digitalisering van de kleinere ondernemingen? Volgens experts gaan we goed vooruit, maar er zijn ook knelpunten.

Unizo berekende in samenwerking met de onderzoeksinstelling imec hoe het zit met de digitalisering van de kleinere Vlaamse bedrijven. De resultaten zijn gemengd. “We stellen vast dat 14 procent van de kleine bedrijven niet digitaal fit is”, vertelt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van Unizo. “Bij zelfstandigen zonder personeel gaat dat percentage naar 23 procent.” 

Dat betekent natuurlijk dat ongeveer 6 op de 7 kleine bedrijven wel digitaal fit zijn. Toch blijven er belangrijke knelpunten. “De ondernemingsstrategie houdt maar in de helft van de gevallen rekening met digitalisering”, stelt Van Assche. “Wat wij echter het verontrustendst vinden is de cybersecurity. Volgens ons onderzoek scoort 1 op de 3 Vlaamse kmo’s niet goed op het gebied van cyberveiligheid, wat grote risico’s inhoudt.”

Corona accelerator

Bij heel wat kleinere bedrijven kwam digitalisering pas echt op de agenda te staan tijdens de coronapandemie. Digitalisering werd gewoonweg nodig om basisdiensten te blijven aanbieden. “Vroeger zag je vaak twee extremen bij de kleinere bedrijven”, stelt Stijn Viaene, professor digitale transformatie aan de Vlerick Business School. “Ofwel had je een eigenaar die er helemaal voor koos en digitalisering doorduwde. Ofwel had de eigenaar er geen kaas van gegeten en overleefde het bedrijf zonder al te grote investeringen in digitaal. Die extremen zie je nog steeds, maar ze verminderen. Corona bleek een accelerator. Iedereen moet tegenwoordig meegaan met digitalisering. Zelfs de bedrijven met weinig digitale kennis moeten nu cloudtoepassingen integreren en werken vanop afstand implementeren.”

Die digitalisering is echter niet enkel een noodzaak. Nieuwe technologie biedt ook kansen, zelfs voor de kleinere spelers. “Je moet niet digitaliseren om te digitaliseren, je moet het doen omdat het je vooruithelpt”, stelt Van Assche. “Dat gezegd zijnde is het meestal efficiënter om digitale tools te gebruiken. Wat ook betekent dat als je het niet doet, je minder goed zal werken dan je concurrenten. Je kunt ook nieuwe producten en diensten aanbieden op deze manier. Dat hebben we duidelijk gezien tijdens corona, denk maar aan de digitale verkoop van producten. Met digitalisering kun je zelfs nieuwe markten bereiken.”

Netwerken

Digitale vaardigheden blijken echter een knelpunt voor dit soort transformatie. Mensen met kennis van zaken zijn er namelijk niet in overvloed. “Recent vertelde een bedrijfseigenaar me dat een van zijn IT-mensen van werk veranderde omdat de nieuwe job twee kilometer dichter bij huis lag”, stelt Viaene. “De markt voor digitale skills is beperkt in ons land, en de war for talent woedt hevig. In België zijn we het daarnaast niet gewend om buitenlands talent aan te trekken. Dat alles maakt het niet simpel voor kmo’s om digitale experten te vinden.”

Volgens Viaene moeten kleine bedrijven vooral proberen om met hun collega’s te praten. De beste manier om te digitaliseren is door van anderen te leren. “Je kunt veel rapporten lezen, of advies vragen dat in enorme slidedecks komt”, stelt Viaene. “Maar een kmo leert best door het te doen. Als je wilt digitaliseren als klein bedrijf, praat dan met je collega-bedrijven en leer zaken door ze in de praktijk te testen.”

Toch lijkt het in de goede richting te gaan bij de kleinere bedrijven. “We stellen vast dat er een grote honger is bij kmo’s om te digitaliseren”, besluit Van Assche. “1 op de 2 is helemaal mee met de digitalisering volgens onze studie. Voor mij is het glas dus halfvol. Nu moeten we de andere helft meekrijgen.”