ChatGPT heeft AI een gezicht gegeven

Artificiële intelligentie (of AI) zette de voorbije jaren rasse schreden vooruit. Het in 2020 geïntroduceerde GPT-3 ontketende zo een wedloop van alsmaar krachtigere AI-systemen die nieuwe teksten, foto’s of audio kunnen creëren. Die vernieuwingen brengen kansen met zich mee, maar ook risico’s.

De recente introductie van ChatGPT, waarmee nieuwe teksten worden geproduceerd, zette zo de hele wereld op zijn kop. “AI is nu bij een groter publiek bekend”, stelt Matthias Feys, CTO van ML6, een Gents AI-bedrijf. “Mensen zien nu eindelijk in wat AI kan doen. Er komt veel meer vraag. ChatGPT heeft AI een gezicht gegeven. Veel meer mensen gebruiken nu ook actief AI-tools. ChatGPT wist 100 miljoen gebruikers te krijgen op twee maanden tijd. Dat zijn hallucinante cijfers als je het vergelijkt met vorige AI-applicaties.”

Een algehele revolutie wil Feys het echter niet noemen. “Technisch gezien is het een evolutie, maar qua impact is het een revolutie. De technologie achter deze systemen is gewoon dezelfde als de technologie die we in het verleden hadden, maar dan op veel grotere schaal. Die schaal maakt echter heel wat nieuwe dingen mogelijk.”

Ethiek-by-design

Opvallend aan deze nieuwe systemen is dat ze praktisch allemaal uit de VS komen. Europa mag dan veel mooi wetenschappelijk onderzoek doen, op dit gebied lopen we achter. “Europa heeft op het gebied van deze nieuwe generatieve AI-modellen weinig te betekenen”, stelt Geertrui Mieke De Ketelaere, professor AI aan de Vlerick Business School. “We kijken ernaar en gebruiken het, maar maken het niet. De proactieve rol die Vlaamse, Belgische en Europese onderzoekers in het verleden speelden op vlak van nieuwe AI-modellen is er niet meer.”

Daarnaast is De Ketelaere bezorgd over de ethische risico’s van deze nieuwe modellen. Zo pleegde een Belgische man recent nog zelfmoord nadat hij lange gesprekken voerde met een chatbot die steunde op ChatGPT. “Het ethiek-by-designprincipe werd hier compleet genegeerd”, stelt De Ketelaere. “Normaliter laat je niet zomaar een technologie in de maatschappij landen. Je denkt eerst na over de ethische implicaties. Die zijn hier compleet overschreden. De bedrijven hebben het gewoon breed opengezet, en nu lopen ze achter de feiten aan. Geneesmiddelen testen we voordat ze gelanceerd worden, maar dat doen we niet met deze erg krachtige AI-systemen.”

Agressieve chatbots

Los van die risico’s lijkt het erop dat deze nieuwe systemen grote economische gevolgen zullen hebben. “Binnen de twee jaar zullen volgens mij nieuwe systemen zoals ChatGPT bij het gros van de bedrijven ingeburgerd zijn”, stelt Feys. “Ten eerste omdat het geïntegreerd zal worden in de producten van bedrijven als Microsoft. Als je in de toekomst in een spreadsheet of tekstverwerker werkt, dan zal je deze tools indirect gebruiken. Daarnaast is het directe gebruik van deze tools erg goedkoop. Dat opent nieuwe businesscases. Vroeger kostte het veel geld en expertise om een systeem van dit kaliber op te zetten. Nu is het veel goedkoper en simpeler.”

Toch zijn er hier ook risico’s waarmee we rekening moeten houden. Zo kwam De Ketelaere bedrijven tegen die zich al verslikten in de nieuwe technologie. “In België zijn er bedrijven die ChatGPT integreerden in hun customerservicechatbots”, stelt ze. “Maar ChatGPT is maar getraind op data tot 2021. Toen klanten vroegen naar contracten in 2023 wist het systeem niet hoe het daarmee moest omgaan. In sommige gevallen werd het zelfs agressief naar de klanten toe. De bedrijven kregen vervolgens enorm veel klachten binnen en hebben het systeem opnieuw moeten afsluiten.”

Wat we ook denken over deze technologie, het betekent een enorme versnelling van wat er mogelijk is met AI. De trein lijkt alvast vertrokken. “Tot enkele jaren geleden had je diepe technische kennis nodig om een AI-systeem te bouwen”, stelt Feys. “Vandaag is dat veel makkelijker geworden. Meer mensen kunnen ermee experimenteren en nieuwe diensten bouwen. Praktisch iedereen met een basiskennis programmeren kan vandaag gebruikmaken van AI. In de toekomst zal AI vervat zitten in 1001 tools. Sommige daarvan zullen waardevol zijn, andere garbage. Maar bovenal zullen we veel experimenten zien.”

Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 of op zelfmoordlijn1813.be.