Flexibiliteit: feit of fictie?
Sinds de intrede van telewerk lijkt flexibiliteit een verworven recht. Vooral jongere werknemers hebben een grote wens om los van tijd en locatie te werken. De recent afgesloten arbeidsdeal doet een duit in het zakje, maar is flexibiliteit effectief de natte droom van iedere werknemer?
We werken steeds flexibeler. Dat bevestigt recent onderzoek bij 1000 Vlaamse bedienden in opdracht van Protime: nog maar de helft van de kantoorwerkers werkt van negen tot vijf. Bijna een op de vijf start de werkdag vroeger, om ’s avonds ook vroeger te kunnen stoppen. 6,3 procent doet net het omgekeerde. “Vooral jongeren hebben een grote wens naar flexibel werken”, vertelt Wout Dejaeghere, total reward consultant bij Attentia. “Ze zijn bijna niet anders gewend en bezitten de nodige digitale skills om tijd- en plaatsonafhankelijk te kunnen werken. De oudere generatie daarentegen heeft langer op de klassieke manier gewerkt en is dat meer gewend.”
Flexibiliteit is voor alle generaties een verworven recht en wordt vandaag vaker in de arbeidsovereenkomst opgenomen. Daarbij mag men de mogelijke valkuilen niet over het hoofd zien, benadrukt Dejaeghere. “Jongeren willen flexibiliteit, maar tegelijkertijd zien we dat deze generatie ook sterk op zoek is naar connectie op de werkvloer. Ze willen zich verbonden voelen met de organisatie en met hun collega’s. Daarnaast moeten ze hun professioneel netwerk nog uitbouwen.”
Voor sommigen is de voorspelbaarheid van werk belangrijker dan de mogelijkheid tot flexibiliteit.
Stressfactor
Niet alleen jongeren ervaren de negatieve kant van flexibiliteit. “Een goede balans tussen werk en privéleven is belangrijk in de war for talent. Flexibiliteit is daar een interessant element in, maar we mogen niet veralgemenen. Voor sommigen is de voorspelbaarheid van werk belangrijker dan de mogelijkheid tot flexibiliteit”, zegt Piet Van den Bergh, adviseur arbeidsrecht bij ACV. “Het is toch net de afbakening tussen privéleven en werk die de balans ten goede komt.”
Het lijkt de wereld op zijn kop, maar flexibiliteit kan ook een stressfactor zijn. “Het kan inderdaad de thuissituatie onder druk zetten waardoor mensen oververmoeid raken. Werknemers die geen sterke band met hun collega’s hebben ervaren thuiswerk minder vaak als iets positiefs”, zegt Arne Coutteau, lead hr-analytics bij Attentia. “Dat aandeel stijgt wanneer werknemers een emotioneel belastende job uitoefenen of wanneer de relatie met de leidinggevende niet zo sterk is. Men heeft hulpbronnen nodig om daarmee om te gaan. Dat informele contact is erg belangrijk.”
De recente arbeidsdeal stelt werknemers in staat om de werktijden nog meer af te stemmen op het privéleven. Een van de nieuwigheden is de wisselweek. Een werkregime waarbij de werknemer de ene week meer uren presteert, en de andere week minder. “Globaal zaten werknemers daar niet op te wachten”, zegt Van den Bergh, “maar bijvoorbeeld voor co-ouders kan dat een zeer goede oplossing bieden. Al zal de toepassing ervan in absolute cijfers beperkt blijven.”
Individualisering
Dat geldt trouwens ook voor de – met veel bombarie aangekondigde – voltijdse vierdagenwerkweek. “We zien zeker geen stormloop van werkgevers met vragen hieromtrent, maar het draagt bij aan de beweging naar meer individualisering, zoals we dat ook zien in het loonpakket”, aldus Wout Dejaeghere. Dankzij het cafetariaplan vindt de werknemer ook daar flexibiliteit. Een eindejaarsbonus inruilen voor vakantiedagen? Het kan. Vakantiedagen inruilen voor euro’s? Kan ook.
“Maar vrijheid is niet altijd blijheid”, besluiten Dejaeghere, Cotteau en Van den Bergh. “Het is als werkgever belangrijk om niet ondoordacht te werk te gaan. Zorg ervoor dat informele contacten tussen collega’s voldoende gestimuleerd worden. Dat kan door diverse initiatieven zoals digitale koffiemomenten of collectieve sportmomenten. Het draagt bij aan kennisuitwisseling, waardoor prestaties verbeteren.”